Τα τραγούδια της παιδικής ηλικίας συνήθως εκφράζουν την αθωότητα των αρχικών χρόνων στη ζωή του ανθρώπου και περιγράφουν την αρετή και την ελπίδα. Ωστόσο, κάποια από αυτά αντικατοπτρίζουν την σκληρή πραγματικότητα, όπως το γνωστό «Ήταν ένα μικρό καράβι».
Αυτό το τραγούδι το αγαπούσαμε και το τραγουδούσαμε με πάθος, ιδίως όταν έφτανε ο στίχος «να δούνε ποιος θα φαγωθεί» – «Κι ο κλήρος πέφτει στ…». Συνήθιζαν τα αγόρια να δείχνουν τα κορίτσια και το αντίστροφο, φωνάζοντας με όλη τη δύναμη που είχαν.
Ό,τι δεν γνωρίζαμε τότε είναι ότι το τραγούδι αυτό δεν ήταν απλώς ένα τραγούδι αλλά αναφερόταν σε μια φρικιαστική ανθρώπινη τραγωδία που περιελάμβανε κανιβαλισμό. Η πρωτότυπη εκδοχή του τραγουδιού είναι γαλλική. Το «Il etait un petit navire» αναφέρεται σε μεγάλο πλοίο, τη γαλλική φρεγάτα «Μέδουσα», η οποία με άλλα τρία γαλλικά πλοία ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1816 για την Σενεγάλη.
Μετέφερε 400 επιβάτες, μεταξύ των οποίων και τον νέο κυβερνήτη της Σενεγάλης με τη σύζυγό του. Ο 53χρονος καπετάνιος της, Ντιρουά ντε Σαμερί, αποφάσισε να ακολουθήσει τη δική του διαδρομή για να φτάσει πρώτος στον προορισμό του.
Το ναυάγιο της φρεγάτας «Μέδουσα»
Ο Ντιρουά, αν και αριστοκράτης, ήταν άπειρος ως καπετάνιος. Βασίστηκε στις συμβουλές ενός επιβάτη που ισχυρίστηκε ότι γνώριζε καλά τις θάλασσες και τους χάρτες της περιοχής. Ωστόσο, λάθος πλοήγηση τον έφερε περίπου 100 μίλια εκτός της πορείας του, με αποτέλεσμα στις 2 Ιουλίου 1816 να προσαράξει κοντά στη σημερινή Μαυριτανία.
Αρχικά το πλήρωμα προσπάθησε να απεγκλωβίσει τη Μέδουσα για να συνεχίσει ασφαλώς την πορεία της, χωρίς επιτυχία. Το πλοίο άρχισε να παίρνει νερά και δεν υπήρχε άλλη επιλογή παρά να εγκαταλειφθεί. Οι βάρκες του πλοίου δεν επαρκούσαν για τους 400 επιβάτες, οπότε κατασκεύασαν μια ξύλινη σχεδία. Σε αυτήν τοποθετήθηκαν περίπου 150 άτομα. Η σχεδία συνδέθηκε με τις βάρκες, αλλά σύντομα αποκοπήκε.
Αν και υπήρχαν φήμες ότι ο κυβερνήτης έκοψε τα σχοινιά, αυτό δεν επιβεβαιώθηκε. Χωρίς βάρκες, η σχεδία ήταν αδύνατο να φτάσει σε κανένα προορισμό, ενώ οι επιβαίνοντες υπέφεραν από την έλλειψη τροφής και νερού και έπεσαν θύματα κανιβαλισμού.
Μετά από 13 ημέρες, την σχεδία περισυλλέγει τυχαία το πλοίο Argus. Ανασύρθηκαν ζωντανοί μόνο 15 άνθρωποι οι οποίοι ήταν σε τραγική κατάσταση, με τους 10 από αυτούς να καταφέρνουν να επιβιώσουν.
Ο στίχος λοιπόν «να δούμε ποιος θα φαγωθεί» έχει πίσω του την πραγματική ιστορία του ναυαγίου της φρεγάτας «Μέδουσα» και των επιβατών της σχεδίας που φτιάχτηκε από την ξυλεία του πλοίου.
Ο πίνακας του Ζερικό
Πρόκειται για μία τόσο συγκλονιστική ιστορία που έγινε και πίνακας ζωγραφικής. Ο Γάλλος ζωγράφος Τεοντόρ Ζερικώ εμπνεύστηκε από την τραγωδία και δημιούργησε το πίνακά του τον οποίο ονόμασε «Σχεδία της Μέδουσας». Το πρωτότυπο έργο, που σήμερα έχει κυκλοφορήσει σε αμέτρητα αντίγραφα και είναι πολύ αναγνωρίσιμο, ήταν πολύ μεγάλο, με διαστάσεις 4,91 Χ 7,16 μέτρα.
Ο Ζερικώ μελέτησε πολύ και με λεπτομέρειες την περίπτωση του ναυαγίου και για να έχει ολοκληρωμένη άποψη για τα όσα διαδραματίστηκαν πάνω στη σχεδία, επισκέφτηκε κάποιους από τους επιζώντες στο νοσοκομείο και ζήτησε να δει κάποια από τα πτώματα στο νεκροτομείο.
Συναντήθηκε με τον διασωθέντα μαραγκό του πλοίου, ο οποίος κατασκεύασε ένα πιστό αντίγραφο της σχεδίας και κλείστηκε 8 ολόκληρους μήνες στο εργαστήριό του για να ολοκληρώσει τον πίνακα.
Ο Ζερικώ πέθανε 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του έργου και μέχρι τότε η «σχεδία της Μέδουσας» δεν είχε πουληθεί. Αργότερα τον πίνακα αγόρασε η γαλλική κυβέρνηση και έκτοτε αποτελεί ένα από τα διάσημα εκθέματα του μουσείου του Λούβρου.
