Ο αιρετός στο ΚΥΣΔΕ Νεκτάριος Κορδής αναλύει το σχέδιο Πισσαρίδη και την επίδραση που προβλέπεται να έχει σε εργασία και κοινωνική ασφάλιση.
Αναλυτικά το ενημερωτικό του σημείωμα:
Η χώρα κλείνει δύο μήνες από την επιβολή της δεύτερης καραντίνας εν μέσω μιας τεράστιας υγειονομικής και συνακόλουθα οικονομικής κρίσης.
Η κυβέρνηση της ΝΔ φέρει βαριά ευθύνη, με την αποτυχημένη διαχείριση του δεύτερου κύματος της πανδημίας, με την ανερμάτιστη πολιτική της, τις αμέλειες, τον ελλιπή σχεδιασμό και τις επιλογές που έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα και ενώ οι λοιμωξιολόγοι προειδοποιούσαν για δραματική έξαρση.
Ο πρόσφατος ανασχηματισμός υπογραμμίζει πλέον την ακροδεξιά και νεοσυντηρητική κατεύθυνση της κυβέρνησης και την επιβράβευση της πιο συμβατής με την αυταρχική πολιτική της Υπουργού Παιδείας.
Το «επιτελικό κράτος» ετοιμάζεται να ανοίξει στις 11/1 τα σχολεία της Προσχολικής και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης χωρίς να έχει πάρει κανένα ουσιαστικό μέτρο για την ασφαλή επαναλειτουργία τους! Για τις σχολικές μονάδες της Δευτεροβάθμιας το μόνο σίγουρο είναι ότι ξεκίνησε η Τηλεκπαίδευση από τις 8/1 και τα περιβόητα 90.000 τάμπλετ ακόμα δεν έχουν φτάσει στα σχολεία.
Μάλιστα, μετά από 10 μήνες πρώτης εφαρμογής της τηλεκπαίδευσης και επανειλημμένων αιτημάτων μας προς το ΥΠΑΙΘ, πρόκειται το επόμενο διάστημα να ξεκινήσει η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
Όσον αφορά δε στο ενδεχόμενο άνοιγμα και της Δευτεροβάθμιας τις επόμενες εβδομάδες δεν έχει γίνει απολύτως καμία προετοιμασία και δεν προβλέπεται καμία αλλαγή των συνθηκών λειτουργίας των σχολείων.
Την ίδια στιγμή, η «ευέλικτη» Κυβέρνηση της ΝΔ με τους 60(!) υπουργούς, δέσμια των ιδεοληψιών της, που αποστρέφονται το Δημόσιο και τους εργαζόμενους σε αυτό, αφήνει την κοινωνία έρμαιο της πολλαπλής κρίσης.
Οι παραπάνω επιλογές δεν καταδεικνύουν μόνο την ανεπάρκεια του υποτιθέμενου “επιτελικού κράτους” αλλά σχεδιασμούς και εμμονές. Ο φόβος της πανδημίας εργαλειοποιείται από την κυβέρνηση προκειμένου να πραγματοποιηθούν ανενόχλητα μεγάλης έκτασης οικονομικές αναδιαρθρώσεις, που μεταξύ άλλων αφορούν στην ιδιωτικοποίηση βασικών Κοινωνικών Αγαθών όπως η Παιδεία, η Υγεία και η Κοινωνική Ασφάλιση.
Τον περασμένο μήνα η κυβέρνηση παρουσίασε την έκθεση της επιτροπής Πισσαρίδη, η οποία κατά δήλωση της αποτελεί «τον οδικό χάρτη των μεταρρυθμίσεων που θα «μεταμορφώσουν» την ελληνική κοινωνία και θα αποκαταστήσουν τις στρεβλώσεις που κρατούν την ελληνική οικονομία σε υστέρηση σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες».
Μάλιστα εντός του 2021 αναμένεται η υλοποίηση των καταστροφικών ρυθμίσεων που προβλέπει το «εθνικό μνημόνιο» Πισσαρίδη για την εργασία και την κοινωνική ασφάλιση!
Ποια είναι η γενική φιλοσοφία της «έκθεσης Πισσαρίδη»;
Αν και μας θυμίζει μια «Έκθεση ιδεών», στην πραγματικότητα, αποτελεί μια συνοπτική εκδοχή ενός οικονομικού και πολιτικού σχεδίου, που είναι όμοιο με τις πιο σκληρές μνημονιακές υποχρεώσεις της περιόδου 2010-2015! Ουσιαστικά έχουμε πλήρη αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας, ιδιωτικοποίηση της ασφάλισης, δραματική μείωση των συντάξεων, απαξίωση δημόσιας Υγείας και Παιδείας!
Οι «σοφοί» προτείνουν αποχώρηση του κράτους από τις προστατευτικές υποχρεώσεις προς τους πολίτες, συρρίκνωση της κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργία ευκαιριών για ιδιωτική ασφάλιση, υποτίμηση του κόστους εργασίας και «μείωση κοινωνικών δαπανών».
Την ίδια στιγμή, η έκθεση διαπνέεται από την άποψη πως η ανάπτυξη θα έρθει αν μειώσουμε το μισθολογικό κόστος θεωρώντας ότι η μείωση εισφορών των μισθωτών θα φέρει μεγάλη αύξηση αποταμιεύσεων, που οι μισθωτοί, μη έχοντας πού να τις δαπανήσουν, θα σπεύδουν να τις καταθέσουν στην επικουρική τους ασφάλιση! Το ζήτημα είναι τι να αποταμιεύσουν τα υπερχρεωμένα ελληνικά νοικοκυριά; Μην ξεχνάμε ότι από το 2021 είναι σε ισχύ ο νέος πτωχευτικός νόμος που αφορά όχι μόνο τους εμπόρους αλλά και φυσικά πρόσωπα.
Για παράδειγμα εκπαιδευτικός με οφειλή 30.000 ευρώ που δεν μπορεί για 6 μήνες να εξυπηρετήσει το 40% της οφειλής, κηρύσσεται σε πτώχευση με τη ρευστοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας του!
Παράλληλα διαφαίνεται και ο κίνδυνος για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τον Δεκέμβριο του 2021 με πλασματικά έτη.
Τι προβλέπει αρχικά για την εργασία και τα βασικά κοινωνικά αγαθά;
Για την εργασία προτείνεται ένα μαγικό τρίπτυχο: ελαστικότητα, φθηνή εργασία, κατάρτιση, ενώ στις βασικές προτεραιότητες είναι οι θεσμικές αλλαγές που θα αλλάξουν τους όρους εργασίας π.χ. κατάργηση οκταώρου και κόστους υπερωριών «που θα διευκολύνουν την παραγωγικότητα της εργασίας».
Με περίτεχνες διατυπώσεις περιγράφεται η απελευθέρωση των απολύσεων: «Περιορισμοί στη δυνατότητα μιας επιχείρησης να μεταβάλλει τον αριθμό των απασχολούμενων αποθαρρύνουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και εμποδίζουν την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού προς επιτυχημένους και αναπτυσσόμενους τομείς και επιχειρήσεις»!
Η έκθεση προτείνει το επίδομα ανεργίας να μην είναι σταθερό και συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό, αλλά με τις προηγούμενες αμοιβές του ανέργου!
Παράλληλα προωθείται η κατάργηση του ν.1264 για την προστασία του δικαιώματος της απεργίας και γενικότερα του «συνδικαλίζεσθαι».
Στο κομμάτι της υγείας δεν προτείνεται η πρόσληψη προσωπικού –παρότι το κείμενο συντάχθηκε εν καιρό πανδημίας– αλλά η ανακατανομή του και ότι η βασική πρόταση για τα νοσοκομεία δεν είναι η ουσιαστική ενίσχυσή τους, αλλά η εφαρμογή συστήματος παρακολούθησης κόστους και αξιολόγησης.
Ταυτόχρονα, στο κομμάτι της παιδείας προτείνεται η συγχώνευση των σχολικών μονάδων, η αυτονομία τους στις προσλήψεις με προφανείς συνέπειες στη μόρφωση των παιδιών των υποβαθμισμένων περιοχών και την αναπαραγωγή των ανισοτήτων, αλλά και η αύξηση του μεγέθους των τάξεων (με αύξηση του ελαχίστου αριθμού μαθητών ανά τάξη, όπως σαφώς διευκρινίζεται σε περίπτωση που κάποιος είχε αμφιβολία).
Όμως και στο ζήτημα των κοινωνικών επιδομάτων το κείμενο ακολουθεί την πάγια νεοφιλελεύθερη λογική, σύμφωνα με την οποία τα επιδόματα παύουν να είναι δικαίωμα, αλλά απευθύνονται ουσιαστικά μόνο σε όσους είναι σε ακραία φτώχεια.
Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από την πρόταση ένταξης όλων των επιδομάτων, που καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες, σε ένα ενιαίο επίδομα, αλλά και από την συνολική οπτική του κειμένου που ουσιαστικά στοχοποιεί τα φτωχά και ευάλωτα άτομα ως υπεύθυνα για την κατάστασή τους.
Τι προβλέπεται πιο συγκεκριμένα για το ασφαλιστικό;
- Προκρίνεται η «ενίσχυση της αναλογικότητας και διαφάνειας του δημόσιου διανεμητικού πρώτου πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης». Αυτό σημαίνει πως καταργείται πλήρως ο αναδιανεμητικός ρόλος του ασφαλιστικού, με αποτέλεσμα εάν κάποιος εργαζόμενος εργαζόταν ως χαμηλόμισθος, θα είναι καταδικασμένος σε ακραία φτώχεια όταν βγει στη σύνταξη. Μέχρι σήμερα οι συντάξεις πληρώνονται από τις εισφορές των εργαζόμενων, σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης των γενεών! Με την κατάργηση που προτείνεται προκύπτει το εύλογο ερώτημα πώς θα πληρώνονται οι συντάξεις των σημερινών και αυριανών συνταξιούχων;
- Όσον αφορά την επικουρική ασφάλιση προβλέπεται «μετάβαση από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, με άμεση εφαρμογή για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για όσους άλλους εργαζόμενους το επιθυμούν». Το συγκεκριμένο μοντέλο εφαρμόστηκε πειραματικά και βίαια στη Λατινική Αμερική. Κατά την περίοδο της δικτατορίας του Πινοσέτ εφαρμόστηκε για όλο τον πληθυσμό, με εξαίρεση τους στρατιωτικούς και τα Σώματα Ασφαλείας, που παρέμειναν στη βεβαιότητα του αναδιανεμητικού δημόσιου συστήματος!
- Η ιδιωτικοποίηση φαίνεται και μέσα από την αναφορά σε «οριστικοποίηση αποτελεσματικού πλαισίου εποπτείας για τα ασφαλιστικά ταμεία στον δεύτερο πυλώνα, συμπεριλαμβανομένου και ενός δημόσιου ταμείου». Η πρόταση για απόσπαση της επικουρικής ασφάλισης από τον δημόσιο πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος και παραχώρησή της στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες οδηγεί σε ακρωτηριασμό της κοινωνικής ασφάλισης και των συντάξεων. Το κόστος υπολογίζεται στα 57- 67 δισ. ευρώ, και θα επιβαρύνει το ισχύον κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα (ασφαλισμένους και φορολογούμενους) αλλά και σε μείωση της εγγυημένης (από το κράτος) σύνταξης κάτω από το μισό. Από το 70%, που είναι σήμερα, στο 30%! Με την πρόταση Πισσαρίδη τα διανεμητικά και εγγυημένα στοιχεία των συνταξιοδοτικών παροχών από το κράτος περιορίζονται στην εθνική και την ανταποδοτική σύνταξη και θα πέσουν ως συνολικό ποσοστό στο 50%, ενώ επιπλέον το κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα σημαίνει επιπλέον δαπάνη 1% του ΑΕΠ! Μόλις πρόσφατα είχαμε το παράδειγμα της Allianz στις ΗΠΑ όπου οι εργαζόμενοι στις μεταφορές έχασαν την επικουρική τους σύνταξη, αφού η ιδιωτική επένδυση δεν πήγε καλά! Τόσο απλά… και να μην ξεχνάμε φυσικά το παράδειγμα της Ασπίς Πρόνοια με τις τεράστιες απώλειες των παροχών των ασφαλισμένων που ακόμη αναζητούνται!
- Η έκθεση αναφέρει: «Με βάση τις αλλαγές που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αναμένεται ότι έως το 2022 οι επιλογές πρόωρης συνταξιοδότησης θα έχουν καταργηθεί και θα ισχύει μια γενική ηλικία συνταξιοδότησης των 67 ετών (ή των 62 ετών με εισφορές 40 ετών). Δεδομένων των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων για την Ελλάδα, δεν θα πρέπει να επανεισαχθούν εξαιρέσεις από αυτούς τους καθολικούς κανόνες». Οι «σοφοί» ή δεν γνωρίζουν ή σκοπίμως αποκρύπτουν ότι οι μεταβατικές διατάξεις για όσους κατοχυρώνουν δικαίωμα έως το 2021 συνεχίζουν να ισχύουν και μετά το 2022. Σε συνδυασμό με τη γενικόλογη αναφορά στην ανάγκη εξορθολογισμού των κανόνων εξαγοράς των πλασματικών ετών (έχουν ήδη εξορθολογιστεί καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2020 σε όλα τα Ταμεία το κόστος εξαγοράς κυμαίνεται στο 20% του μισθού), μας καθιστούν καχύποπτους σχετικά με την πιθανότητα να νομοθετηθεί η κατάργηση της θεμελίωσης δικαιώματος μέσω της εξαγοράς πλασματικών ετών. Αν συμβεί αυτό, η μεγάλη πλειονότητα που θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης έως τον Δεκέμβριο του 2021 με χρήση πλασματικών ετών θα μείνει επί ξύλου κρεμάμενη έχοντας απολέσει το κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης!
- Εισηγείται ευθέως τη σχεδόν καθολική αναλογικότητα των κύριων συντάξεων. Δηλαδή εισηγείται τη μείωση των χαμηλών συντάξεων, που «απολαμβάνουν», για λογούς κοινωνικής προστασίας, μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα στις παροχές – συντάξεις. Πιο απλά… μικρότερες συντάξεις για όσους βγαίνουν στη σύνταξη στα 62 ή 65 έτη σε σχέση με όσους συνταξιοδοτούνται στο 67ο έτος της ηλικίας, ανεξαρτήτως εάν έχουν τα ίδια έτη ασφάλισης (π.χ. 40 έτη) και έχουν πληρώσει τις ίδιες εισφορές! Επομένως, αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς συνδυάζει την ηλικία «εξόδου» με το ύψος των αποδοχών, επικαλούμενη φυσικά το δημογραφικό πρόβλημα και ανατρέποντας πλήρως την άποψη του πρώην υπουργού Εργασίας Γ. Βρούτση, ο οποίος στις αρχές του 2020, κατά την κατάθεση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, διαβεβαίωνε για τη «βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος έως το 2070»!
- Παράλληλα εισηγείται μικρότερη εθνική σύνταξη (σήμερα είναι 384 ευρώ για εικοσαετή ασφάλιση και 345 για δεκαπενταετή) ώστε να ενισχυθεί αντίστοιχα το ανταποδοτικό τμήμα και να παραμείνουν στα ίδια (στην καλύτερη των περιπτώσεων) επίπεδα οι συνολικές αποδοχές του συνταξιούχου που έχει πάνω από 40 έτη ασφάλισης.
Τι προτείνεται για τη μείωση εισφορών;
Η έκθεση προτείνει τη θέσπιση μιας και ενιαίας εισφοράς υπέρ υγείας στους μισθωτούς, στο μοντέλο που ισχύει μετά την εφαρμογή του ν. 4670/2020.
Δηλαδή να πληρώνει ίδιες εισφορές υπέρ υγείας ο μισθωτός που λαμβάνει μισθό 6.500 ευρώ ή 3.000 ευρώ με τον μισθωτό που λαμβάνει μισθό 650 ευρώ.
Για να πραγματοποιηθεί αυτό, ή θα αυξηθούν οι εισφορές υγείας στους χαμηλόμισθους με αποτέλεσμα να μειωθεί περαιτέρω ο ήδη χαμηλός μισθός τους ή το πιθανότερο να μειωθούν κατακόρυφα οι εισφορές υπέρ υγείας στους μεσαίους και τους υψηλούς μισθούς.
Βέβαια, πίσω από την παγίδα της αύξησης των καθαρών αποδοχών των μισθωτών μέσω της μείωσης των εισφορών υπέρ υγείας κρύβεται η ουσία της μείωσης των αποθεματικών που κατευθύνονται στο σύστημα υγείας και περίθαλψης και συνακόλουθα η μείωση των κρατικών δαπανών που θα ενισχύουν την υγεία.
Το παράδοξο, πέραν των ιδεολογικών διαφωνιών, είναι ότι αυτή η συζήτηση λαμβάνει χώρα εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού, ενώ υποτίθεται πως είναι κοινός τόπος όλων των πολιτικών δυνάμεων η ανάγκη στήριξης του ΕΣΥ.
Στη συνέχεια προβλέπεται η θέσπιση πλαφόν ασφαλιστικών εισφορών υπέρ του κλάδου σύνταξης, ώστε να μην επιβαρύνονται οι υψηλόμισθοι ιδιωτικοί υπάλληλοι με μεγάλες εισφορές.
Η εφαρμογή της άποψης αυτής θα οδηγήσει σε μείωση των εισερχόμενων στο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών και θα δημιουργήσει έλλειμμα στα έσοδα του ΕΦΚΑ. Η κύρια έγνοια της επιτροπής δεν είναι τόσο η ελάφρυνση των υπαλλήλων, αλλά η μείωση του μη μισθολογικού κόστους για τις επιχειρήσεις.
Συναδέλφισσες, συνάδελφοι
Η κεντρική αντίληψη που διαπερνά τις προτάσεις της έκθεσης είναι ότι σχεδόν το σύνολο της κοινωνικής πολιτικής που ασκεί το κράτος πρέπει να συνδεθεί άμεσα ή έμμεσα με την αγορά εργασίας, την κινητικότητα των εργαζομένων και την ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις!
Το 2021 φαίνεται πως θα είναι ένα έτος απορρύθμισης της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης!
Μελετώντας κάποιος τα συμπεράσματα της έκθεσης διαπιστώνει ότι οι νεοφιλελεύθερες συνταγές διάλυσης της εργασίας είναι όχι μόνο παρούσες, αλλά αναβαθμίζονται ποιοτικά, με τρόπο ακόμα πιο σκληρό για τα κοινωνικά δικαιώματα μέσα σε μια λογική ρωμαϊκής αρένας! Καμία μέριμνα δεν λαμβάνεται με στόχο την άμβλυνση των ανισοτήτων.
Απλά επαναλαμβάνεται το νεοφιλελεύθερο δόγμα ότι οι ανισότητες θα μειωθούν από μόνες τους λόγω της αύξησης της παραγωγικότητας και της αναμενόμενης ανάπτυξης!
Απέναντι στην προσπάθεια αποδόμησης του κοινωνικού κράτους, οι εκπαιδευτικοί και οι εργαζόμενοι συνολικά δεν πρέπει να έχουμε μνήμη χρυσόψαρου και να μένουμε απαθείς!
Πίσω από τις μάσκες έχουμε φωνή και δύναμη για να υπερασπιστούμε τα δημόσια κοινωνικά αγαθά και να μην επιτρέψουμε κανένα πισωγύρισμα στο ζοφερό μέλλον της αγοραίας οπισθοδρόμησης!
Καλή Χρονιά με Υγεία, Δύναμη και Αλληλεγγύη σε όλους και όλες!
Αθήνα 9/1/2021
Νεκτάριος Κορδής
Μέλος του Γ.Σ. της ΑΔΕΔΥ με την Ενωτική Αγωνιστική Εκκίνηση/Ε.Α.ΕΚ.
[email protected] – κιν. 6932600870
