Τις έντονες ανησυχίες της για τις εξελίξεις στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης εκφράζει η Σύγκλητος του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, με αφορμή το νομοσχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και το οποίο αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή εντός της επόμενης εβδομάδος.
Η Σύγκλητος του ΑΠΘ στην απόφασή της αναφέρει πως το νομοσχέδιο της κυβέρνησης δεν παρέχει επαρκείς εξασφαλίσεις για την αξιόπιστη και ποιοτική ακαδημαϊκή λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση και πιστοποίησή τους, ενώ ζητά περισσότερο χρόνο για διαβούλευση.
Ειδικότερα, στην απόφασή της Συγκλήτου του ΑΠΘ τονίζεται μεταξύ άλλων πως “η πολιτεία οφείλει να στηρίζει τη δημόσια εκπαίδευση και να μεριμνά για την ουσιαστική της αναβάθμιση ώστε να μεγιστοποιείται αυτό το κοινωνικό αγαθό”.
“Η Σύγκλητος, μαζί με ολόκληρη την πανεπιστημιακή κοινότητα, παρακολουθούν με εύλογη ανησυχία τις εξελίξεις στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως μετά την κατάθεση σχεδίου νόμου περί ίδρυσης μη κερδοσκοπικών παρατημάτων ξένων πανεπιστημίων με τον χαρακτηρισμό τους ως Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ)”, σημειώνει στη σχετική απόφασή της και τονίζει:
“Η ίδρυση αυτή των ΝΠΠΕ αποτελεί μια κεντρική πρόκληση και μείζονα αλλαγή στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία αναμένεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη λειτουργία των δημοσίων πανεπιστημίων, ιδιαίτερα αν δεν υπάρξει ουσιαστική και σε μόνιμη βάση στήριξη και ενίσχυσή τους”.
Παράλληλα, η Σύγκλητος του ΑΠΘ επισημαίνει πως “μια τέτοιας έκτασης αλλαγή στο τοπίο της ανώτατης εκπαίδευσης απαιτεί ουσιαστική διαβούλευση με την ακαδημαϊκή κοινότητα σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα” ενώ παρατηρεί πως “οι σύντομες διατάξεις του νομοσχεδίου που διέπουν τη λειτουργία των ΝΠΠΕ δεν παρέχουν επαρκείς εξασφαλίσεις για την αξιόπιστη και ποιοτική ακαδημαϊκή λειτουργία τους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση και πιστοποίησή τους”.
Η ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ έχει ως εξής
Η Σύγκλητος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στη σημερινή συνεδρίασή της (3144/1-3-2024), μετά από διεξοδική συζήτηση επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων», αποφάσισε ομόφωνα τα εξής:
(α) Η Σύγκλητος του ΑΠΘ, υπερασπίζεται τον δημόσιο χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης και θεωρεί ότι οποιαδήποτε σημαντική μεταβολή πρέπει να γίνεται με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον που υπαγορεύεται από τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.
(β) Η πολιτεία οφείλει να στηρίζει τη δημόσια εκπαίδευση και να μεριμνά για την ουσιαστική της αναβάθμιση ώστε να μεγιστοποιείται αυτό το κοινωνικό αγαθό.
(γ) Η Σύγκλητος, μαζί με ολόκληρη την πανεπιστημιακή κοινότητα, παρακολουθούν με εύλογη ανησυχία τις εξελίξεις στον χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως μετά την κατάθεση σχεδίου νόμου περί ίδρυσης μη κερδοσκοπικών παρατημάτων ξένων πανεπιστημίων με τον χαρακτηρισμό τους ως Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ).
(δ) Η ίδρυση αυτή των ΝΠΠΕ αποτελεί μια κεντρική πρόκληση και μείζονα αλλαγή στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία αναμένεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη λειτουργία των δημοσίων πανεπιστημίων, ιδιαίτερα αν δεν υπάρξει ουσιαστική και σε μόνιμη βάση στήριξη και ενίσχυσή τους.
(ε) Μια τέτοιας έκτασης αλλαγή στο τοπίο της ανώτατης εκπαίδευσης απαιτεί ουσιαστική διαβούλευση με την ακαδημαϊκή κοινότητα σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα.
(στ) Οι σύντομες διατάξεις του νομοσχεδίου που διέπουν τη λειτουργία των ΝΠΠΕ δεν παρέχουν επαρκείς εξασφαλίσεις για την αξιόπιστη και ποιοτική ακαδημαϊκή λειτουργία τους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση και πιστοποίησή τους, τη διασφάλιση του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, την περιορισμένη εποπτεία του κράτους, το μοντέλο διοίκησης, τα προσόντα και την εξέλιξη προσωπικού, τον έλεγχο της ποιότητας του προγράμματος και των τίτλων σπουδών, τη διάρκεια σπουδών, τα κριτήρια εισαγωγής, κ.ά.
(ζ) Πρωταρχική επιλογή της πολιτείας και προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε επιχειρούμενη μεταρρύθμιση στον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να είναι η ουσιαστική ενίσχυση και αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου με την περαιτέρω ενδυνάμωση του αυτοδιοίκητου και της αυτονομίας του, την αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης, τη στελέχωσή τους με ανθρώπινο δυναμικό, τη συντήρηση και ανάπτυξη των υποδομών και την απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
(η) Αν και το εκτενές μέρος του νομοσχεδίου με τον εμβληματικό τίτλο «Ενίσχυση Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων» περιλαμβάνει αρκετές ρυθμίσεις για το δημόσιο πανεπιστήμιο που κινούνται γενικά προς μια σωστή κατεύθυνση, καθώς διορθώνει αρκετές από τις διαπιστωμένες δυσλειτουργίες του υφιστάμενου νομικού πλαισίου, οι περισσότερες εξ αυτών εξαντλούνται, σε μεγάλο βαθμό, σε τεχνικές λεπτομέρειες.
Οι βελτιώσεις αυτές δεν είναι του μεγέθους και της σημασίας που απαιτείται για την ουσιαστική αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου ούτε περιορίζουν τη γραφειοκρατία, καθώς συνεχίζουν την πρακτική της υπερρύθμισης όλων των πτυχών της ακαδημαϊκής λειτουργίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το θεσμικό πλαίσιο των μη κρατικών πανεπιστημίων ρυθμίζεται στο νομοσχέδιο σε μόνο 26 σύντομα άρθρα, με πολύ σημαντικά θέματα (διοίκηση, προσόντα και εξέλιξη προσωπικού, προγράμματα και τίτλοι σπουδών) να μένουν ανοικτά και να παραπέμπονται στο καταστατικό λειτουργίας και στους εσωτερικούς τους κανονισμούς εν αντιθέσει με τα εκατοντάδες άρθρα του ν. 4957/2022 που διέπουν τη λειτουργία ενός δημόσιου Α.Ε.Ι.
Η Σύγκλητος του ΑΠΘ θεωρεί ότι η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία δεν αντιμετωπίζει επαρκώς όλα τα παραπάνω ζητήματα. Η ανώτατη εκπαίδευση αποτελεί ευθύνη της πολιτείας. Για τον λόγο αυτό, ζητά τη θεσμική ενδυνάμωση και οικονομική ενίσχυση του κατεξοχήν φορέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έρευνας και παραγωγής καινοτομίας στη χώρα μας, που είναι και θα παραμείνει το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Η Σύγκλητος του ΑΠΘ
