Μέσα σε όλα αυτά που συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες στον χώρο της εκπαίδευσης, προστέθηκε μια απροειδοποίητη και ακραία αντιεκπαιδευτική ενέργεια, η οποία, δυστυχώς, δεν έγινε ευρύτερα γνωστή: μέσα σε μία μέρα, με μία και μόνη απόφαση, το εκπαιδευτικό προσωπικό των δημόσιων ΙΕΚ μειώθηκε σχεδόν στο μισό!
του Μιχάλη Αγραφιώτη*
Συγκεκριμένα, στις 22 Φεβρουαρίου, την εβδομάδα στην οποία γίνονταν οι αναθέσεις των μαθημάτων για το εαρινό εξάμηνο, η Γενική Γραμματεία Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας απέστειλε οδηγία στις σχολές με την οποία καταργεί τις συνδιδασκαλίες εργαστηριακών μαθημάτων για τα τμήματα που ξεπερνούν τους 15 σπουδαστές.
Τα μαθήματα των ΙΕΚ είναι κυρίως εργαστηριακά, τα τμήματα είναι πολυάριθμα, στα οποία μέχρι σήμερα απασχολούνταν δύο εκπαιδευτές. Έτσι, από τη μια στιγμή στην άλλη χάθηκε το 40% των θέσεων εργασίας.
Η κατάργηση του 2ου εκπαιδευτή είναι ένα ισχυρό χτύπημα στην ήδη υποβαθμισμένη δημόσια επαγγελματική εκπαίδευση.
Ο τρόπος με τον οποίο δικαιολογήθηκε η μείωση του προσωπικού είναι ενδεικτικός των προθέσεων: η Γενική Γραμματεία επικαλείται την απουσία πρόβλεψης των δύο εκπαιδευτών στους Οδηγούς Σπουδών των ειδικοτήτων.
Παραδόξως, αυτό το «κενό» βρέθηκε στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δηλαδή στη μέση της ακαδημαϊκής χρονιάς, στη μετάβαση από το ένα εξάμηνο στο επόμενο και ενώ τα μαθήματα γίνονται αποκλειστικά με τηλεκπαίδευση.
Πρόκειται για σκοπιμότητα, για επίθεση τόσο στους εκπαιδευτές όσο και τους σπουδαστές και απαξίωση του εκπαιδευτικού έργου των δημόσιων ΙΕΚ.
Είναι προφανής η ανάγκη συνεργασίας δύο εκπαιδευτών σε εργαστήρια των 25 ή και 30 σπουδαστών και συγχρόνως είναι εξοργιστική η αδιαφορία της Γενικής Γραμματείας για το περιεχόμενο των σπουδών.
Τα δημόσια ΙΕΚ έχουν μπει στο «μάτι του κυκλώνα» από τον Αύγουστο του 2020, όταν η κυβέρνηση ξεκίνησε να επεκτείνει την εκπαιδευτική της πολιτική σε αυτόν τον τομέα.
Η αρχή έγινε με τα νέα κριτήρια πρόσληψης εκπαιδευτικού προσωπικού που ανακοινώθηκαν αιφνιδιαστικά μέσα στον Δεκαπενταύγουστο και ανέτρεπαν ό,τι ίσχυε έως τότε.
Κάθε εκπαιδευτικό-παιδαγωγικό προσόν (μεταπτυχιακά, επιμορφώσεις, εκπαιδευτική επάρκεια) βγήκε εκτός μοριοδότησης, ενώ πριμοδοτήθηκε η επαγγελματική προϋπηρεσία.
Αυτό το πνεύμα εμπειρισμού που επιχειρείται να καθιερωθεί είναι αντιπροσωπευτικό της νεοφιλελεύθερης αντίληψης για την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.
Πρέπει να σημειώσουμε, ότι τα ΙΕΚ αποτελούν αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και όχι επιμόρφωση, πρόκειται δηλαδή για τις βασικές και μοναδικές σπουδές της πλειοψηφίας των σπουδαστών.
Το νεοφιλελεύθερο όραμα για τους αποφοίτους τεχνικών σχολών εξαντλείται στην «ανάπτυξη δεξιοτήτων».[1]
Την ανακοίνωση των νέων κριτηρίων πρόσληψης ακολούθησε η δημιουργία του «Μητρώου Εκπαιδευτών ΙΕΚ», μια πρόχειρη πλατφόρμα με λάθη, παραλείψεις και δυσλειτουργίες.
Τα δικαιολογητικά των εκπαιδευτών ελέγχθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2020, πριν την έναρξη του χειμερινού εξαμήνου, για να… επανελεγχθούν τον Δεκέμβριο.
Ο διοικητικός επανέλεγχος οδήγησε σε αλλαγές στις μοριοδοτήσεις και μάλιστα χωρίς τη δυνατότητα ένστασης! Αγωνία, ανασφάλεια, αισθήματα ενοχής συνοδεύουν τους εκπαιδευτές που συνεχίζουν να διδάσκουν υπό τον φόβο ενός νέου ελέγχου στα «χαρτιά» τους.
Το Μητρώο διαφημίστηκε από το Υπουργείο και τη Γενική Γραμματεία ως «η λύση στη γραφειοκρατία», καθώς ο εκπαιδευτής δεν θα χρειάζεται να υποβάλει κάθε χρόνο τα ίδια δικαιολογητικά.
Ωστόσο, παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες, το Μητρώο δεν συνδέθηκε με τα Πληροφοριακά Συστήματα των ΙΕΚ με το αστείο αποτέλεσμα οι σχολές να ζητούν ξανά και ξανά τα ίδια έγγραφα.[2]
Το νομοσχέδιο για την Επαγγελματική Κατάρτιση έκρυβε μια ακόμα δυσάρεστη έκπληξη για τα δημόσια ΙΕΚ. Όριζε κατώτερο όριο αριθμού σπουδαστών που αναπόφευκτα οδηγεί σε συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολών και ειδικοτήτων.[3]
Με το κατώτερο όριο εισάγεται το κριτήριο των δημοφιλών και λιγότερο δημοφιλών ειδικοτήτων, ανεξάρτητα από τις εκπαιδευτικές ανάγκες που καλύπτουν, με συνέπεια τη δημιουργία συνθηκών ανταγωνισμού μεταξύ των σχολών.
Ο ανταγωνισμός εκπαιδευτικών μονάδων, οι «σχολικές αγορές», αποτελεί βασική ιδεολογική επιδίωξη της νεοφιλελεύθερης εκπαιδευτικής πολιτικής.
Να προσθέσουμε ότι καμία απολύτως πρόβλεψη δεν έγινε, κανένα απολύτως μέτρο δεν πάρθηκε για την πανδημία. Τα ΙΕΚ πέρασαν αυτομάτως στην τηλεκπαίδευση μέσω της πλατφόρμας e-class η οποία ήδη υπήρχε.
Τέλος, οι εκπαιδευτές εργάστηκαν ολόκληρο το χειμερινό εξάμηνο χωρίς να έχουν σύμβαση έργου, την οποία υπέγραψαν όταν… ολοκληρώθηκε το εξάμηνο! Σήμερα παραμένουν απλήρωτοι.
Αυτά και άλλα πολλά αποκαλύπτουν την πραγματική κατάσταση στα δημόσια ΙΕΚ. Οδηγούνται από την εγκατάλειψη στη διάλυση και τελικά στο κλείσιμο. Οι ιδιωτικές σχολές είναι οι μόνες που ωφελούνται από τη διάλυση της δημόσιας μεταλυκειακής εκπαίδευσης.
Η κατάργηση των συνδιδασκαλιών στα εργαστήρια είναι καθοριστικό γεγονός σε αυτή την εξέλιξη. Όπως εύστοχα αναφέρει το κείμενο διαμαρτυρίας πρωτοβουλίας εκπαιδευτών ΙΕΚ, αυτή η απόφαση έρχεται στην πιο δύσκολη περίοδο των δημόσιων ΙΕΚ από τη σύστασή τους:
Η επιλογή σας να καταργήσετε τον έναν εκ των δύο εκπαιδευτών στα εργαστήρια, στερείται, άλλωστε, νομιμότητας, καθώς στον ισχύοντα Κανονισμό Λειτουργίας των ΙΕΚ στον οποίο στηρίζονται οι Οδηγοί Σπουδών που επικαλείστε, ορίζεται ξεκάθαρα ότι σε τμήματα που υπερβαίνουν τα 15 άτομα μπαίνει δεύτερος εκπαιδευτής.
Η πρόβλεψη αυτή, πλήρως εναρμονισμένη με τις αυξημένες απαιτήσεις που εγείρει η υποστήριξη των εργαστηριακών μαθημάτων τα οποία απαιτούν διαθεματική προσέγγιση, ευρεία γνώση του επαγγελματικού πεδίου και συχνή παροχή ανατροφοδότησης τόσο σε ατομικό όσο και σε ομαδικό επίπεδο, είναι ταυτισμένη με τη λειτουργία των ΙΕΚ και θεωρούμε απαράδεκτο ότι την πιο δύσκολη περίοδο από συστάσεώς τους, επιλέγετε να την καταργήσετε.[4]
Σημειώσεις
[1] Αγραφιώτης, Μ., «Απορρύθμιση στην Εκπαίδευση Ενηλίκων», εφημερίδα Εποχή, 11.10.2020. https://www.epohi.gr/article/37260/aporrythmish-sthn-ekpaideysh-enhlikon
[2] «Διαμαρτυρία εκπαιδευτικών ΔΙΕΚ», 03.03.2021. https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/345048_diamartyria-ekpaideytikon-diek[3] Αγγελή, Δ., Ανδριτσάκη, Α., «Τα δημόσια ΙΕΚ απειλούνται με λουκέτο». Εφημερίδα των Συντακτών, 11.12.2020. https://www.efsyn.gr/ellada/ekpaideysi/272406_ta-dimosia-iek-apeiloyntai-me-loyketo
[4] «Διαμαρτυρία εκπαιδευτικών ΔΙΕΚ», ό.π.
*Ο Μιχάλης Αγραφιώτης είναι σκηνοθέτης και εκπαιδευτικός.
