Στα τέλη της τρέχουσας σχολικής χρονιάς 2022-2023 -και συγκεκριμένα από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο- αναμένεται να εφαρμοστεί ξανά στα σχολεία όλης της χώρας το πρόγραμμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας Παιδιών και Εφήβων – Διώνη. Πρόκειται για πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων, που υλοποιείται από το Υπουργείο Υγείας με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, όμως, τα προηγούμενα χρόνια είχε διακοπεί εξαιτίας της πανδημίας.
Στόχος είναι η έγκαιρη ανίχνευση και πρώιμη παρέμβαση προβλημάτων υγείας και ανάπτυξης παιδιών και εφήβων και η κατάρτιση του “Ατομικού Δελτίου Υγείας Μαθητή” (Α.Δ.Υ.Μ).
Το πρόγραμμα, το οποίο είναι προαιρετικό και δωρεάν για τις οικογένειες, προσδοκά να διασυνδέσει τις τοπικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με τις οικογένειες με παιδιά, στη βάση της οικοδόμησης μιας σταθερής σχέσης και εμπιστοσύνης.
Όπως τονίζει το υπουργείο Υγείας στη σχετική απόφαση που για το έτος 2022-2023 δημοσιεύθηκε την Τρίτη 14/2/23, το πρόγραμμα βοηθά ώστε να αμβλύνονται οι ανισότητες στην υγεία ιδιαίτερα σε δυσπρόσιτες περιοχές.
Η προτεινόμενη χρονική περίοδος για τη διεξαγωγή του προγράμματος είναι η 1η Μαρτίου έως τη λήξη της σχολικής χρονιάς (μέσα Ιουνίου) και για κάθε έτος.
Ποια παιδιά θα συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα
Τα παιδιά και έφηβοι που εξετάζονται, είναι όσα φοιτούν στο Νηπιαγωγείο και στις τάξεις: Α’ Δημοτικού, Δ’ Δημοτικού, Α’ Γυμνασίου και Α’ Λυκείου.
Αυτό σημαίνει ότι η εξέταση των παιδιών και εφήβων γίνεται στις περιόδους λήξης παρακολούθησης των μαθημάτων, με στόχο την δημιουργία του “Ατομικού Δελτίου Υγείας Μαθητή” πριν από την έναρξη της επόμενης χρονιάς:
Συγκεκριμένα, θα εξεταστούν:
- τα παιδιά των παιδικών σταθμών για την κατάρτιση του Α.Δ.Υ.Μ εγγραφής σε Νηπιαγωγείο
- στη λήξη του Νηπιαγωγείου, για Α.Δ.Υ.Μ. εγγραφής στη Α ́ Δημοτικού,
- στη λήξη της Γ ́ Δημοτικού για Α.Δ.Υ.Μ. εγγραφής στη Δ ́ Δημοτικού
- στη λήξη της Στ ́ Δημοτικού για Α.Δ.Υ.Μ. εγγραφής στη Α ́ Γυμνασίου και
- στη λήξη της Γ ́ Γυμνασίου για Α.Δ.Υ.Μ. εγγραφής στη Α ́ Λυκείου
Που πραγματοποιούνται οι εξετάσεις
Οι παρεμβάσεις προληπτικής εξέτασης των παιδιών και εφήβων, οργανώνονται με τη συνεργασία των Σχολικών Μονάδων ή των τοπικών κοινοτήτων με τις Δημόσιες Δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας της περιοχής.
Σε περίπτωση δυσπρόσιτων περιοχών δημιουργείται κλιμάκιο από κεντρικές δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και/ ή υποστήριξη από στελέχη νοσηλευτικών μονάδων της οικείας περιφερειακής ενότητας ή των Υ.Πε.
Στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται κλιμάκια/ομάδες ιατρών και επαγγελματιών υγείας που θα περιλαμβάνουν:
- Παιδίατρο ή γενικό ιατρό
- Επισκέπτη/ρια υγείας και νοσηλευτή/τρια
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, σύμφωνα με τη σχετική ΚΥΑ (ΦΕΚ 1296/2014), για λόγους προσβασιμότητας και ειδικότερα όταν δεν παρέχουν τις υπηρεσίες τους ιατροί όπως παιδίατρος ή γενικός ιατρός, σε νησιωτικές ή ορεινές ή δυσπρόσιτες περιοχές, όπου η πλησιέστερη Μονάδα Υγείας είναι σε μεγάλη απόσταση από τον τόπο διαμονής της οικογένειας του μαθητή, το Α.Δ.Υ.Μ. δύνανται να καταρτίζουν και να συμπληρώνουν άλλοι ιατροί.
Πως πραγματοποιείται η εξέταση
Πριν την πραγματοποίηση της προληπτικής ιατρικής εξέτασης δίνεται ενημερωτική επιστολή στους γονείς /κηδεμόνες σχετικά με το «Πρόγραμμα πρόληψης και προαγωγής της υγείας των παιδιών και εφήβων‐ ΔΙΩΝΗ», ώστε να δηλώνουν συμμετοχή όσοι γονείς επιθυμούν τη συμμετοχή των παιδιών τους στο Πρόγραμμα.
Η προληπτική ιατρική εξέταση θα πραγματοποιείται παρουσία του γονέα/κηδεμόνα είτε σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του σχολείου με τον κατάλληλο ιατρικό εξοπλισμό (πιεσόμετρο με τις κατάλληλες περιχειρίδες ανά ηλικία, ηλεκτροκαρδιογράφος και οπτότυπο για παιδιά προσχολικής/σχολικής ηλικίας, ζυγαριά, αναστημόμετρο, κλπ), είτε σε προσδιορισμένο ιατρείο της αρμόδιας Δημόσιας Δομής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Αναμένεται να διασφαλισθεί ο βέλτιστος προγραμματισμός στην περίπτωση που η εξέταση γίνεται στο σχολείο, ώστε να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα και η εμπιστευτικότητα.
Για κάθε παιδί και έφηβο που συμμετέχει στο πρόγραμμα, θα συμπληρώνεται το Φύλλο Ιατρικής Εξέτασης (Φ.Ι.Ε.), ως προαπαιτούμενο του Α.Δ.Υ.Μ., που θα φυλάσσεται στο αρχείο της αρμόδιας Δημόσιας Δομής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Εφόσον κριθεί από τον ιατρό ότι χρειάζεται παραπομπή σε άλλη ειδικότητα/υποειδικότητα, θα συμπληρώνεται ένα αντίστοιχο Έντυπο Παραπομπής που θα δίνεται στην οικογένεια βάσει του οποίου θα προγραμματίζεται η σχετική εξέταση.
Για το σύνολο των παιδιών και εφήβων που θα χρειαστούν εκτίμηση από άλλες ειδικότητες ιατρών και συγκεκριμένα από Οφθαλμίατρο, Οδοντίατρο, Καρδιολόγο και Ορθοπεδικό, θα προγραμματιστεί η εξέτασή τους στο πλαίσιο του δεύτερου μέρους του Προγράμματος, από αντίστοιχα κλιμάκια /ομάδες ιατρών, που θα προέρχονται από κεντρικές Μονάδες Υγείας της Π.Φ.Υ. ή Νοσοκομεία.
Οι ενέργειες που απαιτούνται για την ορθή συμπλήρωση του
Στο πλαίσιο της παρέμβασης/ προγράμματος προβλέπεται:
1.Η συμπλήρωση του ιατρικού ιστορικού στο Φύλλο Ιατρικής Εξέτασης (Φ.Ι.Ε.) του Α.Δ.Υ.Μ. με τη συνεργασία του γονέα/κηδεμόνα, από τον ιατρό και τον επαγγελματία υγείας παρέχοντας σχετικές επεξηγήσεις.
2.Υπογραφή του συμπληρωμένου ιατρικού ιστορικού στο Φ.Ι.Ε. από τον γονέα/κηδεμόνα.
3.Έλεγχος και ενημέρωση του Βιβλιαρίου Υγείας του Παιδιού από την ομάδα υγείας κατά τη διάρκεια συμπλήρωσης του ιατρικού ιστορικού και πριν τη φυσική εξέταση
4.Πλήρης φυσική εξέταση του παιδιού με επικέντρωση ανάλογα με την ηλικία σε επιμέρους σημεία (βλ. παρακάτω).
5.Συμπλήρωση των ευρημάτων της φυσικής εξέτασης στο Φ.Ι.Ε. του Α.Δ.Υ.Μ. από τον/την ιατρό. 6.Ευαισθητοποίηση των ιατρών σχετικά με την αναγνώριση σπάνιων νοσημάτων στην περίπτωση που διαπιστώνεται από τη φυσική εξέταση παρουσία ευρημάτων από πολλά συστήματα ή σε περίπτωση νοσημάτων με τοπικό επιπολασμό.
7.Έλεγχος της εμβολιαστικής κάλυψης.
8.Συμπλήρωση του Α.Δ.Υ.Μ για συμμετοχή στις σχολικές δραστηριότητες: συμμετοχή χωρίς ή με περιορισμούς σύμφωνα με την κρίση του ιατρού. Εάν γίνει παραπομπή σε Καρδιολόγο, η συμπλήρωση του Α.Δ.Υ.Μ. θα γίνει στο πλαίσιο του δεύτερου μέρους του Προγράμματος μετά τη σχετική γνωμάτευση του καρδιολόγου.
Σε περίπτωση χρόνιου νοσήματος, το Α.Δ.Υ.Μ συμπληρώνεται εφόσον υπάρχει πρόσφατη γνωμάτευση από τον θεράποντα ιατρό του παιδιού με τις σχετικές οδηγίες αναφορικά με τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες.
Διευκρινίζεται πως για τα παιδιά και τους εφήβους που ήδη παρακολουθούνται από άλλες ειδικότητες/υποειδικότητες (π.χ οφθαλμίατρο, ορθοπαιδικό, καρδιολόγο κ.ά.), δε χρειάζεται επιπλέον παραπομπή, εφόσον υπάρχει πρόσφατη γνωμάτευση.
9.Εκτίμηση της αναπτυξιακής εξέλιξης, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις παρατηρήσεις και τις ανησυχίες των γονέων που προκύπτουν με ανοιχτές ερωτήσεις και δίνουν την ευκαιρία για αναφορά σε αναπτυξιακά θέματα που απασχολούν τους γονείς. Συνεκτιμώνται παράγοντες όπως το ιατρικό ιστορικό του παιδιού, γεγονότα ζωής του παιδιού και της οικογένειας, το μορφωτικό επίπεδο των γονέων και συναισθηματικοί παράγοντες όπως και οι αναφορές των εκπαιδευτικών.
10.Σημαντική είναι η συζήτηση με τους γονείς και η ανάλογη υποστήριξή τους σε θέματα ή προβλήματα συμπεριφοράς που αφορούν στην ηλικία του παιδιού αλλά και σε επιπλέον θέματα υγείας (π.χ. διατροφή) με στόχο την προαγωγή της υγείας.
11.Συνιστώμενος χρόνος εξέτασης ανά παιδί είναι τα 25‐30 λεπτά.
