Η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη σε ποσοστό φοιτητών (46% έναντι περίπου 33% στην ΕΕ), αλλά τελευταία σε ποσοστό αποφοιτήσεων. Το παράδοξο είναι πως οι προτιμήσεις των 15χρονων μαθητών για τη μελλοντική τους σταδιοδρομία συγκεντρώνονται σε μόλις 10 επαγγέλματα, αδιαφορώντας για τα υπόλοιπα επαγγελματικά πεδία.
Σύμφωνα με έρευνα του PISA 2018, οι προτιμήσεις των μαθητών διαφέρουν ανάλογα με το φύλο, αν και υπάρχουν επαγγέλματα όπως οι δικηγόροι, οι γιατροί και οι αστυνομικοί που είναι αρκετά δημοφιλή σε αγόρια και κορίτσια. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως παρότι ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων, ένα πολύ μικρό ποσοστό μαθητών ανέφερε ότι θέλει να ακολουθήσει μια σταδιοδρομία STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά).
Πιο συγκεκριμένα, οι επιλογές των αγοριών κατά σειρά προτίμησης είναι οι εξής:
- Αστυνομικοί
- Αθλητές
- Μηχανικοί
- Γενικοί ιατροί
- Διευθυντές και στελέχη διοίκησης επιχειρήσεων
- Τεχνικοί οχημάτων και μηχανών
- Ένστολοι (όλων των Σωμάτων)
- Υπεύθυνοι πολιτικής και σχεδιασμού
- Δικηγόροι
- Εκπαιδευτικοί.
Για τα κορίτσια το top-10 των προτιμήσεών τους είναι πιο επιστημονικό και αφορά:
- Γενικοί ιατροί
- Δικηγόροι
- Εκπαιδευτικοί
- Επαγγελματίες νοσηλευτικής
- Νοσοκομειακοί γιατροί
- Ψυχολόγοι
- Αστυνομικοί
- Κτηνίατροι
- Υπεύθυνοι πολιτικής και σχεδιασμού.
Σύμφωνα με την έρευνα του ΟΟΣΑ «PISA 2018» οι φιλοδοξίες των νέων διαμορφώνονται κυρίως από αυτό που βλέπουν στο στενό κοινωνικό τους κύκλο. Η έρευνα δείχνει ότι οι προσδοκίες των εφήβων για περαιτέρω εκπαίδευση και σταδιοδρομία σχετίζονται έντονα με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, τις φιλοδοξίες της οικογένειάς τους για αυτούς και τον σχολικό τους περίγυρο.
Ωστόσο οι έφηβοι μπορεί να μην έχουν ξεκάθαρη αντίληψη για το τι πρέπει να κάνουν για να πετύχουν τον στόχο τους. Κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ, το 76% των μαθητών είχαν υψηλές προσδοκίες για την καριέρα τους, θεωρώντας τους εαυτούς τους ως διευθυντές ή επαγγελματίες, ακολουθώντας χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης από αυτό που απαιτείται συνήθως για αυτού του είδους τα επαγγέλματα.