Όλοι θυμόμαστε ακόμα τους ατέλειωτους τσακωμούς που κάναμε με τα αδέρφια μας, μια όμως συγκεκριμένη συμπεριφορά φαίνεται πως μένει χαραγμένη σε μια παιδική ψυχή στην πορεία προς την ενηλικίωση, ευνοώντας την εμφάνιση ψυχικών διαταραχών
Έχουμε συνηθίσει να ταυτίζουμε τον εκφοβισμό με το σχολικό περιβάλλον, πρόκειται όμως για μια κατάσταση που μπορεί να βιώσει ένα παιδί ακόμη και στο οικογενειακό περιβάλλον από τα αδέλφια του. Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας από το Πανεπιστήμιο του York, όσα παιδιά έζησαν περιστατικά bullying από τα αδέρφια τους, είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν ψυχικές διαταραχές αργότερα στα εφηβικά τους χρόνια.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Youth and Adolescence, ήταν μεγάλης κλίμακας και αφορούσε σε στοιχεία σχεδόν 17.000 παιδιών από το Ηνωμένο Βασίλειο, ηλικίας 11 εώς 17 ετών, που είχαν τουλάχιστον άλλον έναν αδερφό ή αδερφή.
Από τη μελέτη διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που δέχονταν τον εκφοβισμό μεταξύ 11 και 14 ετών, είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας μέχρι τα 17α γενέθλιά τους. Διπλάσιες μάλιστα ήταν οι πιθανότητες όταν τα παιδιά ήταν εσωστρεφείς χαρακτήρες, σε σύγκριση με τα παιδιά που είχαν καλές σχέσεις με τα αδέλφια τους.
Το απρόσμενο όμως εύρημα είναι πως τα παιδιά που εκφόβιζαν τα αδέρφια τους ήταν εξίσου πιθανό να υποφέρουν από κάποια ψυχική ασθένεια, να βρεθούν δηλαδή στην ίδια μοίρα με τα θύματά τους.
Τα δεδομένα αυτά υποστηρίζουν προηγούμενο ερευνητικό υλικό, σύμφωνα με το οποίο ο εκφοβισμός ανάμεσα στα αδέρφια μπορεί να οδηγήσει σε άμεσες ψυχικές διαταραχές και προβλήματα στο σχολικό περιβάλλον.
Η μεθοδολογία της έρευνας
Τα παιδιά που εξετάσθηκαν προέρχονταν από οικογένειες που λάμβαναν οικογενειακά επιδόματα, ενώ ισάριθμο ήταν τόσο το δείγμα των κοριτσιών όσο και των αγοριών.
Οι γονείς – συνήθως οι μητέρες – και τα παιδιά ερωτήθηκαν για το αν υπήρχαν περιστατικά εκφοβισμού στο σπίτι, όταν τα παιδιά ήταν 11 και 14 ετών. Όταν τα παιδιά έκλεισαν τα 17, τόσο τα παιδιά αλλά και οι γονείς ερωτήθηκαν για τη δική τους ψυχική υγεία, καθώς και για τους γονείς.
Αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές ήταν ότι αν και οι απαντήσεις παιδιών και γονιών συμπίπταν στις ηλικίες 11 και 14, κάτι τέτοιο δεν ίσχυε για την ηλικία των 17 ετών.
Ο εκφοβισμός χωρίστηκε σε τέσσερις κατηγορίες:
- Αυτοί που δέχθηκαν εκφοβισμό από τα αδέλφια τους,
- εκείνοι που εκφοβίζουν τα αδέλφια τους,
- εκείνους που και εκφοβίζουν και εκφοβίζονται από τα αδέλφια τους και
- εκείνους που δεν εκφοβίζουν τα αδέλφια τους.
Για να καθοριστεί πόσο αισιόδοξο ήταν ένα παιδί, τους ζητήθηκε να βαθμολογήσουν την ευημερία και την αυτοεκτίμησή τους.
Για να εκτιμηθεί η αρνητική ψυχική υγεία, τα παιδιά απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με το εάν είχαν εσωτερικευμένο άγχος – όπως το να προτιμούν να μένουν μόνα τους- αλλά και εξωτερικευμένα προβλήματα – όπως η εύκολη διάσπαση της προσοχής και ο θυμός.
Τέλος, διερωτήθηκαν επίσης για το πόσο συχνά ένιωθαν τέτοια θλίψη που δεν μπορούσε τίποτα να την αντιστρέψει και πόσο συχνά παρουσίαζαν νευρικότητα.
Συνολικά, τα μισά παιδιά που συμμετείχαν στη μελέτη δέχτηκαν εκφοβιστικές συμπεριφορές ή εκφόβισαν τα αδέλφια τους στην ηλικία των 11 ετών. Σε ηλικία 14 ετών, το ποσοστό αυτό είχε μειωθεί στο ένα τρίτο.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά που εκφοβίζονταν από τα αδέλφια τους ήταν πιο πιθανό να υποφέρουν από ψυχολογικές διαταραχές, να είναι θλιμμένα καθώς και να φτάνουν στο σημείο να αυτοτραυματιστούν.
Από την άλλη όμως, και τα παιδιά που εκφόβιζαν τα αδέρφια τους ήταν εξίσου πιθανό να υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές, ενισχύοντας την αντίληψη ότι οι θύτες «προβάλλουν» τα δικά τους προβλήματα στους άλλους.
