Ενας από τους ισχυρότερους υπερυπολογιστές νέας γενιάς, ο «ΔΑΙΔΑΛΟΣ/ DAEDALUS» θα εγκατασταθεί στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (ΤΠΠΛ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Την Παρασκευή 1η Ιουλίου 2022 υπεγράφη το σχετικό μνημόνιο μακρόπνοης συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του ΕΜΠ από τον Υπουργό κ. Κυριάκο Πιερρακάκη και τον Πρύτανη κ. Ανδρέα Μπουντουβή. Επίσης, υπεγράφη σχετική συμφωνία μεταξύ του Εθνικού Δικτύου Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ) και της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΕΜΠ (ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ) εκπροσωπούμενων, αντίστοιχα, από τον Πρόεδρο κ. Στέφανο Κόλλια, Καθηγητή ΕΜΠ και τον Αντιπρόεδρο κ. Δημήτρη Καλιαμπάκο, Καθηγητή ΕΜΠ.
Ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα εγκατασταθεί στο κτίριο, εμβαδού 1.500 τ.μ., του ιστορικού Ηλεκτρικού Σταθμού της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου στο ΤΠΠΛ. Η εγκατάστασή του σε ένα εμβληματικό μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς, που διαδραμάτισε πρωτοποριακό ρόλο στην τεχνολογία και τον πολιτισμό στα τέλη του 19ου αιώνα, έχει και μια ιδιαίτερη συμβολική σημασία, αφού θα αποτελέσει κρίσιμη υποδομή για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και αναδυόμενων τεχνολογικών προκλήσεων.
Στην τελετή υπογραφών παρέστησαν ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, και ο Πρόεδρος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής του ΕΔΥΤΕ και εθνικός εκπρόσωπος στην Κοινή Επιχείρηση «Ευρωπαϊκή Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων (European High Performance Computing Joint Undertaking – EuroHPC- JU) κ. Νεκτάριος Κοζύρης, Καθηγητής ΕΜΠ.
Η υπογραφή των συμφωνιών έγινε στο πλαίσιο εκδήλωσης στην οποία συμμετείχαν ο Δήμαρχος Λαυρεωτικής κ. Δ. Λουκάς, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών κ. Σ. Πέτσας, η υφυπουργός Τουρισμού κ. Σ. Ζαχαράκη, υπηρεσιακοί παράγοντες και εργαζόμενοι στο ΤΠΠΛ. Ακολούθησε περιήγηση των προσκεκλημένων σε χαρακτηριστικούς χώρους του ΤΠΠΛ που είναι καθοριστικοί της φυσιογνωμίας του ως μνημείου Βιομηχανικής Κληρονομιάς, καθώς και σε εργαστήρια εταιριών υψηλής τεχνολογίας που είναι εγκατεστημένες στο ΤΠΠΛ.
Μετά την υπογραφή του μνημονίου και ξενάγησή του στο χώρο του Πάρκου, ο Υπουργός Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης δήλωσε: «Το μήνυμα της εγκατάστασης του νέου Υπερυπολογιστή ΔΑΙΔΑΛΟΣ στον ιστορικό χώρο του Ηλεκτρικού Σταθμού της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου είναι διπλό. Η Ελλάδα επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να εγκαταστήσει Υπερυπολογιστή, και είναι μια αναγνώριση ότι η χώρα μας έμπρακτα δείχνει ότι καινοτομεί και τοποθετείται με ταχύτητα στην εποχή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Ταυτόχρονα, παντρεύει το παλιό με το νέο, θυμάται και αναδεικνύει την ιστορία της, ενσωματώνει τα διδάγματα του παρελθόντος στις βάσεις που θέτει για το μέλλον. Συγχαίρω τη διοίκηση και τα στελέχη του ΕΔΥΤΕ για την εξαιρετική δουλειά τους που συμβάλλει στο να θεωρείται η Ελλάδα μια χώρα που αλλάζει και πρωτοπορεί, και ευχαριστώ τον Πρύτανη του ΕΜΠ. Η εγκατάσταση του ΔΑΙΔΑΛΟΣ στο Λαύριο, πρώτη από μια σειρά κοινών δράσεων με το Ίδρυμα, θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη για την ακαδημαϊκή κοινότητα, την επιστημονική γνώση, την Ευρωπαϊκή συνεργασία και, φυσικά, για την τοπική κοινωνία».
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης δήλωσε: «Με την εγκατάσταση του Υπερυπολογιστή ΔΑΙΔΑΛΟΣ στο Λαύριο “ανοίγει η πόρτα” σε μία νέα Ελλάδα, στην οποία οι τομείς της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας θα παίξουν καθοριστικό ρόλο για την ταχύτερη ανάπτυξη της οικονομίας μας. Μία από τις αδυναμίες που έχουμε στο σύστημα έρευνας και καινοτομίας μας είναι ότι είμαστε πιο συνδεδεμένοι με τον ευρωπαϊκό ιδιωτικό τομέα, από ότι με τον ελληνικό. Και αυτό είναι κάτι το οποίο πρέπει να ξεπεράσουμε μέσα στα επόμενα χρόνια. Για το σκοπό αυτό, υπάρχουν πολύ σημαντικοί πόροι στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0” για τη συνεργασία των Πανεπιστημίων με τον ελληνικό ιδιωτικό τομέα. Δεν υπάρχει μέλλον χωρίς παιδεία, καινοτομία και τεχνολογία. Μόνο αν επενδύσουμε σε αυτό το “τρίπτυχο” θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε, πραγματικά, την οικονομία μας στον 21ο αιώνα».
Ο Πρύτανης του ΕΜΠ Καθηγητής Ανδρέας Γ. Μπουντουβής δήλωσε: «Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο αναλαμβάνει από το ΕΔΥΤΕ, φορέα εποπτευόμενο από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, να εγκαταστήσει, στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, να διαχειριστεί και να αξιοποιήσει το υπερυπολογιστικό σύστημα ΔΑΙΔΑΛΟΣ, εθνικής εμβέλειας, το οποίο από πλευράς δυνατοτήτων είναι στην αιχμή των επιδόσεων σε διεθνή κλίμακα. Είναι έργο σημαντικό, πρωτίστως για τη χώρα, για την ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα που αφορά στο εγχώριο σύνθετο οικοσύστημα έρευνα-τεχνολογία-καινοτομία. Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 50 εκ. ευρώ χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία Υπολογιστών Υψηλής Απόδοσης (EuroHPC-JU) και από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF)».
O Καθηγητής Δημήτρης Καλιαμπάκος, Αντιπρόεδρος ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ, δήλωσε: «Το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου είναι μια γέφυρα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με την κοινωνία και τις ανάγκες της. Την κρίσιμη περίοδο της δεκαετίας του 80, όταν οι ιστορικές εγκαταστάσεις της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου κινδύνευσαν με καταστροφή, το ΕΜΠ, χέρι με χέρι με την τοπική κοινωνία, ανέλαβε πρωτοβουλία όχι μόνο για τη διάσωση του πολύτιμου αυτού Βιομηχανικού Μνημείου αλλά και για την παραγωγική ανάταξη του χώρου. Η εγκατάσταση του Υπερυπολογιστή ΔΑΙΔΑΛΟΣ στο εμβληματικό κτίριο του Ηλεκτρικού Σταθμού αποτελεί πρόκληση για το Πάρκο: Να διατηρηθεί η ιστορική φυσιογνωμία του κτιρίου ενώ αυτό θα γίνεται λειτουργικό για μια χρήση τεχνολογικής αιχμής. Πολύ περισσότερο, να συμβάλλουμε γενικότερα ώστε η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, αντί να τροφοδοτήσει μια νέα κοινωνική δυστοπία να μπει στην υπηρεσία μιας καλύτερης κοινωνίας».
Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του ΔΑΙΔΑΛΟΣ που θα λειτουργήσει το 2024 έχει το ΕΔΥΤΕ, φορέας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα είναι υβριδικός, διαθέτοντας τόσο κεντρικές μονάδες επεξεργασίας (CPUs) υψηλής πυκνότητας, όσο και μονάδες επιταχυντών με κάρτες γραφικών (GPUs), με συνολική αναμενόμενη θεωρητική επίδοση της τάξης των 30 PFlops. Η επίδοση αυτή αναμένεται να εντάξει τον υπερυπολογιστή στις λίστες με τα 500 συστήματα κορυφαίων επιδόσεων στον κόσμο (TOP500) και αποδοτικής χρήσης ενέργειας (GREEN500).
Ο Πρόεδρος του ΕΔΥΤΕ, κ. Στέφανος Κόλλιας δήλωσε: «Με υπερηφάνεια το ΕΔΥΤΕ ανακοινώνει την δημιουργία του νέου υπερυπολογιστή. Ο «Δαίδαλος», έρχεται να καλύψει την συνεχώς αυξανόμενη εγχώρια, αλλά και διεθνή, ζήτηση σε υπολογιστική ισχύ για έργα μεγάλης πολυπλοκότητας. Είναι γνωστό ότι οι νέες τεχνολογίες της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, ειδικότερα οι Τεχνολογίες Αναλυτικής Μεγάλων Δεδομένων, Τεχνητής Νοημοσύνης, Μηχανικής και Βαθιάς Μάθησης απαιτούν πολύ μεγάλες υπολογιστικές υποδομές και υπερυπολογιστική ισχύ. Το ΕΔΥΤΕ, υποστηρίζοντας την Εθνική Στρατηγική του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης όσον αφορά στην ανάπτυξη και χρήση των ανωτέρω τεχνολογιών, θα διαθέσει τον νέο υπερυπολογιστή για υποστήριξη της παραγωγής νέας γνώσης από τον Ακαδημαϊκό και Ερευνητικό Ιστό της χώρας, ενώ μέσω ειδικών προγραμμάτων, θα ενθαρρύνει την εκμετάλλευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, αλλά και την πρόσβαση σε υπερυπολογιστική ισχύ, από όλο το ερευνητικό και αναπτυξιακό οικοσύστημα της χώρας, και ειδικότερα από τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με σκοπό την εξοικείωση και χρήση των ως άνω τεχνολογιών και μεθοδολογιών, αλλά και των εφαρμογών τους, από όλο τον παραγωγικό ιστό της χώρας».
Ο Πρόεδρος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής ΕΔΥΤΕ και εθνικός εκπρόσωπος στην EuroHPC-JU) κ. Νεκτάριος Κοζύρης δήλωσε: «Το ΕΔΥΤΕ, ως εθνικός φορέας μεγάλης κλίμακας υπολογιστικών υποδομών κατάφερε στην πρόσφατη ανταγωνιστική πρόσκληση της Ε.Ε. να αναδείξει την ελληνική πρόταση για μεσαίας κλίμακας υπερυπολογιστές (κλίμακας αρκετών δεκάδων Petaflops), δεύτερη πανευρωπαϊκά και να προσελκύσει σημαντική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που έρχεται και συμπληρώνει την επένδυση της πολιτείας μέσω του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και του Ταμείου Ανάκαμψης. Η σύμπραξη με το ΕΜΠ δίνει ιδιαίτερη δυναμική, καθώς τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα της χώρας έχουν φέρει την Ελλάδα στην πέμπτη θέση σε ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις στην Ευρώπη, για την έρευνα στον τομέα των υπερυπολογιστών. Στο πλαίσιο της κοινωνικής ευθύνης της ΕΔΥΤΕ για την προστασία του περιβάλλοντος η ισχύς που απαιτείται θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με στόχο έναν από τους πιο αποδοτικούς δείκτες λειτουργίας πανευρωπαϊκά. Η ανάπτυξη του νέου συστήματος, εντάσσεται στη στρατηγική ενίσχυσης των δημόσιων ψηφιακών υποδομών της χώρας μέσω του ταμείου ανάκαμψης, ως δράση της βίβλου ψηφιακού μετασχηματισμού 2020-2025 του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης».
Η επιλογή της Ελλάδας ως μιας από τις τέσσερις Ευρωπαϊκές χώρες που θα φιλοξενήσουν τους κορυφαίους υπερυπολογιστές υψηλών επιδόσεων μεσαίας κλίμακας (pre-exascale ή petascale) ανακοινώθηκε πρόσφατα από την EuroHPC-JU. Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αφορά στην ανάπτυξη του πρώτου Ευρωπαϊκού υπερυπολογιστή exascale και την εγκατάσταση τεσσάρων υπερυπολογιστών στη Ευρώπη, ένας εκ των οποίων είναι ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ. Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης στο Λαύριο έχει γίνει με γνώμονα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Ο ΔΑΙΔΑΛΟΣ θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος. Η χρήση νερού από την θάλασσα, θα περιορίσει την κατανάλωση ρεύματος για χρήση συστήματος κλιματισμού ενώ στο ΤΠΠΛ θα εγκατασταθεί φωτοβολταϊκό πάρκο.
Το κόστος προμήθειας του υπερυπολογιστικού συστήματος ΔΑΙΔΑΛΟΣ προϋπολογίζεται στα 33 εκατ. ευρώ και θα καλυφθεί έως 30% από την EuroHPC-JU, ενώ το 70% του έργου θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Next Generation EU. Το συνολικό κόστος της επένδυσης μαζί με την λειτουργία και την ανακατασκευή του κτιρίου εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 50 εκατ. ευρώ.
