Τα πρώτα δύο πέτρινα δείγματα -τα πρώτα από άλλο πλανήτη- που συνέλλεξε στον Άρη στις 6 και 8 Σεπτεμβρίου το ρομποτικό ρόβερ Perseverance (Επιμονή) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), ανοίγοντας τρύπες με το τρυπάνι του, φέρουν ενδείξεις μακρόχρονης έκθεσης τους σε νερό στο μακρινό παρελθόν. Επιβεβαιώνονται έτσι οι εκτιμήσεις των επιστημόνων ότι ο κρατήρας Jezero όπου βρίσκεται το ρόβερ, είχε κάποτε μια μεγάλη λίμνη νερού για πολύ καιρό.
Τα πρώτα πετρώματα από όπου ελήφθησαν τα δείγματα, είναι βασαλτικά στη σύνθεση τους και αποτελούν πιθανώς προϊόν ροών ηφαιστειακής λάβας του παρελθόντος. Η παρουσία αλάτων στα πετρώματα «μαρτυρά» ότι κάποτε ήσαν εκτεθειμένα σε νερό, όπως δήλωσε η επιστήμονας της NASA Τζούλια Γκόρεβα.
Η NASA γνώριζε ότι κάποτε υπήρχε νερό στον περιοχή αυτή του Άρη, αλλά όχι για πόσο καιρό. Τώρα πια φαίνεται πως το νερό υπήρχε για μεγάλο χρονικό διάστημα, επί δεκάδες χιλιάδες ή ακόμη και εκατομμύρια χρόνια.
«Φαίνεται πως τα πρώτα μας πέτρινα δείγματα αποκαλύπτουν ένα δυνητικά φιλόξενο για ζωή βιώσιμο περιβάλλον. Είναι πολύ μεγάλη υπόθεση ότι το νερό υπήρχε εκεί για τόσο μεγάλο διάστημα», ανέφερε ο επιστήμονας Κεν Φάρλεϊ του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA. «Είναι μεγάλη υπόθεση ότι το νερό ήταν εκεί πολύ καιρό».
Ο βράχος που παρείχε τα πρώτα βασικά δείγματα της αποστολής είναι βασαλτικός σε σύνθεση και μπορεί να είναι προϊόν ροών λάβας. Η παρουσία κρυσταλλικών ορυκτών στα ηφαιστειακά πετρώματα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στη ραδιομετρική χρονολόγηση. Η ηφαιστειακή προέλευση του βράχου θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να χρονολογήσουν με ακρίβεια πότε σχηματίστηκε. Κάθε δείγμα μπορεί να χρησιμεύσει ως μέρος ενός μεγαλύτερου χρονολογικού παζλ. Βάζοντάς τα στη σωστή σειρά οι επιστήμονες έχουν ένα χρονοδιάγραμμα για τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία του κρατήρα. Μερικά από αυτά τα γεγονότα περιλαμβάνουν τον σχηματισμό του κρατήρα Jezero, την εμφάνιση και την εξαφάνιση της λίμνης του Jezero και αλλαγές στο κλίμα του πλανήτη στο αρχαίο παρελθόν.
Επιπλέον, μέσα σε αυτά τα βράχια έχουν βρεθεί άλατα. Αυτά τα άλατα μπορεί να σχηματίστηκαν όταν τα υπόγεια ύδατα διέρρευσαν και άλλαξαν τα αρχικά ορυκτά στο βράχο, ή πιθανότατα όταν εξατμίστηκε υγρό νερό, αφήνοντας τα άλατα. Τα ορυκτά άλατος σε αυτούς τους δύο πρώτους βράχους μπορεί επίσης να έχουν παγιδεύσει μικροσκοπικές φυσαλίδες αρχαίου νερού του Άρη. Εάν υπάρχουν, θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως μικροσκοπικές κάψουλες χρόνου, προσφέροντας ενδείξεις για το αρχαίο κλίμα και τη δυνατότητα κατοίκησης του Άρη. Τα ανόργανα άλατα είναι επίσης πολύ γνωστά στη Γη για την ικανότητά τους να διατηρούν σημάδια αρχαίας ζωής.
Τα δύο δείγματα με τις γαλλικές ονομασίες «Montdenier» και «Montagnac» – μεγέθους το καθένα όσο ένα δάκτυλο περίπου – έχουν πλέον σφραγιστεί και αποθηκευτεί μέσα σε κυλίνδρους από τιτάνιο στο κάτω μέρος του ρόβερ. Αφού προστεθούν και δεκάδες άλλα δείγματα στο μέλλον, θα επιχειρηθεί η αποστολή τους στη Γη, πιθανώς το 2031, έτσι ώστε να αναλυθούν εξονυχιστικά, μεταξύ άλλων για εύρεση ιχνών αρχαίας μικροβιακής αρειανής ζωής.
Η εξερεύνηση του κρατήρα Jezero θα συνεχιστεί για περίπου δύο γήινα χρόνια. Ο επόμενος στόχος του ρόβερ για τρύπημα είναι σε απόσταση 200 μέτρων η περιοχή «South Seitah», που είναι καλυμμένη με αμμόλοφους και βράχους.
Το Perseverance βρίσκεται στον Άρη από τον Φεβρουάριο του 2021 και έχει ήδη διανύσει περίπου 2,2 χιλιόμετρα, με τη βοήθεια και του μικρού ρομποτικού ελικοπτέρου Ingenuity, του πρώτου που έχει πετάξει σε άλλο πλανήτη.
