Η μέθοδος zero covid. Υπάρχουν και δημοκρατικές χώρες (Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία) που την εφάρμοσαν και τώρα έχουν μια κανονική ζωή. Την σκέφτονται και στην Ιρλανδία…
Γράφει ο Θοδωρής Γεωργακόπουλος
Το έχετε καταλάβει, υποθέτω. Το έχετε αφουγκραστεί. Όσο περνάει ο καιρός, σιγά σιγά, σταδιακά, όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν κάτι που άλλοι έλεγαν από νωρίς: ότι η πανδημία θα αργήσει πολύ να τελειώσει. Τα εμβόλια αργούν. Αποδεικνύεται στην πράξη το πόσο δύσκολο είναι να εμβολιαστεί ολόκληρη η ανθρωπότητα ταυτόχρονα. Ταυτόχρονα, ο παλιός κορωνοϊός υποχωρεί -τώρα στον κόσμο μας αλωνίζουν οι πρώτες επιτυχημένες μεταλλάξεις του ιού.
Όσο ο καιρός περνάει (και θα περάσουν χρόνια μέχρι εμβολιαστούν, ας πούμε, οι φτωχές χώρες) θα εμφανίζονται περισσότερα μεταλλαγμένα στελέχη. Κάποια από αυτά, αργά ή γρήγορα, θα είναι ανθεκτικά στα αντισώματα από προηγούμενη μόλυνση με άλλο στέλεχος, ή από ένα από τα σημερινά εμβόλια. Κάθε φορά που αυτό συμβαίνει, η πανδημία θα ξεκινάει, ουσιαστικά από την αρχή, με νέα lockdown, με νέα εμβόλια.
Στην Πορτογαλία σε κανονικές εποχές πεθαίνουν περίπου 300 άνθρωποι την ημέρα από όλα τα αίτια, συνολικά. Τις τελευταίες δυο εβδομάδες ημέρες στη χώρα πεθαίνουν 250-300 άνθρωποι την ημέρα μόνο από Covid.
Παρόλο που σε κάποιες χώρες προχωρούν πιο γρήγορα με τους εμβολιασμούς, στις περισσότερες τα νέα, πιο μεταδοτικά και κάπως πιο ανθεκτικά και στα εμβόλια στελέχη του ιού προκαλούν ένα τρίτο, χειρότερο κύμα.
Μέσα σε αυτή την κατάσταση οι περισσότερες χώρες βολοδέρνουν. Κοιτάζει η μία τι κάνει η άλλη. Ανοιγοκλείνουν την οικονομία, τα σχολεία, βάζουν περιορισμούς, τους ξαναβγάζουν, τους ξαναβάζουν πάλι, ανάλογα με το τι λένε τα λύματα, τι κάνουν οι γείτονες, πόσο διαμαρτύρονται οι διάφοροι οικονομικοί κλάδοι.
Προσπαθούν να βρουν μια χρυσή τομή ανάμεσα στη λειτουργία της οικονομίας και τον αριθμό των διασωληνωμένων, των ανθρώπων που θα μείνουν για μήνες (ή για πάντα) άρρωστοι με Covid και των νεκρών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως αποδεικνύεται, και η οικονομία βουλιάζει, και οι νεκροί αυξάνονται δραματικά.
Βεβαίως, η πανδημία είναι μια πρωτοφανής συνθήκη. Οι αποφάσεις για την αντιμετώπιση της, ειδικά στην αρχή, παίρνονταν ελλείψει στοιχείων, βλέποντας τι κάνουν οι άλλοι, σχεδόν διαισθητικά. Κανένα πολιτικό σύστημα -σε δημοκρατικές χώρες, τουλάχιστον- δεν θα μπορούσε εύκολα να πάρει σκληρές αποφάσεις που, εκ των υστέρων, αποδεικνύεται ότι λειτουργούν. Γιατί υπάρχουν και τέτοιες. Τις βλέπουμε. Τις είδαμε.
Κάποιες χώρες αυτή τη στιγμή δεν βιώνουν τρίτο κύμα. Σε κάποιες πόλεις του κόσμου τώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές ο κόσμος πηγαίνει στις δουλειές του, τα σχολεία είναι ανοιχτά, όλα τα μαγαζιά λειτουργούν κανονικά, τα σινεμά, τα εστιατόρια, τα θέατρα. Δεν είναι μόνο η Κίνα και το Βιετνάμ, ή η Σιγκαπούρη, όπου το κράτος επιβάλλει και οι πολίτες υπακούουν.
Είναι και δημοκρατικές χώρες, παρόμοιες με τις δικές μας, οι οποίες απλά ακολούθησαν μια αλλιώτικη πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης από ό,τι η Ευρώπη ή η Αμερική: την πολιτική Zero Covid. Ή, για να είμαι πιο ακριβής, αυτές οι χώρες (τρεις είναι όλες όλες οι δημοκρατικές) δεν ακολούθησαν ακριβώς κοινή πολιτική, αλλά είχαν έναν κοινό στόχο. Μηδέν κρούσματα.
Η Νέα Ζηλανδία έχει κλείσει τα σύνορα της από τις 19 Μαρτίου του 2020. Οι ελάχιστοι που επιτρέπεται να μπαίνουν στη χώρα κλείνονται σε υποχρεωτική καραντίνα 14 ημερών. Ως εκ τούτου, στη Νέα Ζηλανδία έχει να πεθάνει άνθρωπος από Covid από τις 16 Σεπτεμβρίου του 2020. Η Μελβούρνη της Αυστραλίας, που έζησε ένα δεύτερο κύμα τον περασμένο Ιούλιο, μπήκε σε λοκνταουν για 112 ημέρες. Το lockdown εκεί, παρεμπιπτόντως, ξεκίνησε όταν τα ημερήσια κρούσματα ξεπέρασαν τα 100. Σταμάτησε όταν έγιναν μηδέν. Στην Αυστραλία δεν έχει πεθάνει κανένας από Covid από τις 28 Δεκεμβρίου 2020.
Βεβαίως, σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις το lockdown δεν ήταν το μόνο μέτρο. Η φανατική καταγραφή κάθε μοναδικού κρούσματος, η ανελέητη ιχνηλάτηση και η αυστηρή επιβολή των μέτρων για αποστάσεις, καραντίνες και μάσκες ήταν όλα απαραίτητα στοιχεία. Στην Ταϊβάν, μάλιστα, που είναι η τρίτη χώρα αυτής της κατηγορίας, έκαναν τόσο αποδοτικά την ιχνηλάτηση, που ποτέ δεν χρειάστηκε να επιβληθεί πλήρες lockdown.
Έτσι οι χώρες αυτές έχουν επανέλθει σε μια κανονικότητα, διατηρώντας, βέβαια, μια επαγρύπνηση για τυχόν αναζωπυρώσεις. Την περασμένη Κυριακή, φανταστείτε, βρέθηκε ένα (αριθ. 1) κρούσμα στο Περθ της Αυστραλίας και έτσι 2 εκατομμύρια άνθρωποι μπήκαν σε lockdown σε ολόκληρη τη γεωγραφική περιοχή για πέντε ημέρες.
Τελικά, αυτή η πολιτική είναι η μόνη που έχει αποτέλεσμα. Αυτές οι χώρες έχουν χάσει τον τουρισμό τους (σκεφτείτε ότι η οικονομία της Νέας Ζηλανδίας βασίζεται στον τουρισμό σχεδόν όσο η δική μας) αλλά κατά τα άλλα λειτουργούν κανονικά.
Σύμφωνα με έρευνα της McKinsey, σε τέτοιες χώρες η οικονομική δραστηριότητα έχει επανέλθει πολύ κοντά στα προ πανδημίας επίπεδα εδώ και μήνες, την ώρα που οι υπόλοιπες μπαινοβγαίνουν σε lockdowns με μόνιμα γεμάτες ΜΕΘ.
Βεβαίως, θα πει κάποιος, αυτά τα πράγματα είναι δύσκολα. Είναι πιο εύκολο να πας σε μηδέν κρούσματα όταν ξεκινάς από τα εκατό ημερήσια, αλλά πολύ πιο δύσκολο όταν ξεκινάς από τα χίλια. Αυτό είναι σωστό.
Αλλά διαβάζοντας για το πώς ζουν οι άνθρωποι εκεί πέρα, δεν γίνεται, ανθρώπινο είναι, δεν μπορεί να μην σκεφτεί κανείς τι θα είχε συμβεί αν, για παράδειγμα, στο πρώτο lockdown εμείς είχαμε μείνει κλεισμένοι μέσα για λίγες εβδομάδες ακόμα, αν είχαμε πάει τα κρούσματα στο μηδέν και αν είχαμε κρατήσει τα σύνορα κλειστά.
Ναι, θα είχαμε χάσει τον τουρισμό του καλοκαιριού -ο οποίος, μεταξύ μας, ούτως ή άλλως απογοητευτικά τα πήγε- αλλά μπορεί έτσι να είχαμε καταφέρει να πηγαίνουμε σήμερα να φάμε έξω, να δούμε τους φίλους μας και τις οικογένειες μας, να ζούμε, δηλαδή, όπως ζουν αυτή τη στιγμή στη Μελβούρνη και στο Όκλαντ.
Ή μπορεί και όχι. Κάποιοι λένε ότι η zero covid στρατηγική μπορεί να λειτουργήσει σε τέτοιες χώρες επειδή μπορούν σχετικά εύκολα να κλείνουν τα σύνορα -συγκεκριμένα, επειδή είναι νησιά.
Βεβαίως άλλες (μη-δημοκρατικές) χώρες που επίσης κατάφεραν τον zero-covid στόχο, δεν είναι καθόλου νησιά. Δεν είναι απολύτως σίγουρο ότι αυτός είναι ο κρίσιμος παράγοντας.
Στην Ιρλανδία, πάντως που κι αυτή τώρα περνά ένα φρικτό, θανατηφόρο κύμα κρουσμάτων και θανάτων, όπου κι αυτοί, όπως όλοι, έχουν εξουθενωθεί και ψάχνουν κάποια λύση και κάποια λύτρωση, το συζητάνε το θέμα του zero covid, ενός νέου, απόλυτου lockdown για να το πάνε στο μηδέν, και το σκέφτονται σοβαρά. Η Ιρλανδία είναι, άλλωστε, νησί.»
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή»
