Αναστάτωση στους πολίτες προκαλεί η έξαρση της μωβ μέδουσας στις ελληνικές θάλασσες την ώρα που οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και τα μπάνια έχουν ήδη ξεκινήσει. Καθησυχαστικοί είναι οι επιστήμονες με τον καθηγητή Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δρόσο Κουτσούμπα να τονίζει σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ ότι «δεν πρέπει να πανικοβαλλόμαστε».
H πληθυσμιακή έξαρση των μωβ μεδουσών -ή Pelagia noctiluca όπως είναι το επιστημονικό της όνομα- στο Αιγαίο έχει ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 2020 και αν επικρατήσει το ίδιο μοτίβο θα έχουμε να τις αντιμετωπίσουμε για άλλο 1,5 με 2 χρόνια.
Όπως διαπιστώνεται από την εφαρμογή «i Naturalist» έχει εντοπιστεί σε διάφορα σημεία της χώρας από παρατηρητές που εντόπισαν στα ελληνικά νερά την Pelagia noctiluca.
Στη βάση δεδομένων της εφαρμογής inaturalist η Μωβ Μέδουσα παρατηρείται για το 2022 την 1η Ιανουαρίου στη Βραυρώνα.
Αναλυτικά οι καταχωρήσεις για την Μωβ Μέδουσα:
Ιανουάριος 2022: Η μωβ μέδουσα εντοπίζεται μεταξύ άλλων από παρατηρητές σε Πόρτο Ράφτη και Κρήτη
Μάρτιος 2022: Υπάρχουν καταγραφές για τον Σαρωνικό κόλπο, την Κεντρική Μακεδονία και την Περιφέρεια της Πελοποννήσου.
Απρίλιος 2022: Στις 15/4 εμφανίζεται στη Σαμοθράκη. Καταγραφές υπάρχουν για τον Πειραιά, το Αγκίστρι και τη Ζάκυνθο.
Μάιος 2022: Οι καταχωρήσεις αυξάνονται. Σαρωνικός, Πελοπόννησος, Παξοί, Νέα Πέραμος, Βουλιαγμένη, Αγκίστρι, Κεφαλονιά, Χαλκιδική, και Σπέτσες.
Τα χαρακτηριστικά τους
Η μωβ μέδουσα εντοπίζεται σε βάθη από 0 μέχρι 1600 μέτρα. Μέγιστο μήκος έχουν τα 10 εκατοστά σε διάμετρο και το μήκος των πλοκαμιών μπορεί να φτάσει μέχρι 10 μέτρα.
Κυρίως τρέφεται με σάλπες, διάφορα χιτωνοφόρα, πλακτονικά καρκινοειδή και αυγά ψαριών.
Οι μεγαλύτεροι φυσικοί θηρευτές της μέδουσας είναι η Δερματοχελώνα, η Καρέτα καρέτα, ο Τόνος, ο Ξιφίας και το Φεγγαρόψαρο.
Όταν είναι νεαρή το χρώμα της είναι πορτοκαλό – καφέ και όταν ενηλικιώνεται παίρνει αυτό το έντονο πορφυρό-μωβ χρώμα.
Συμπτώματα τσιμπήματος από μωβ μέδουσα
Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.
Τα συμπτώματα έπειτα από επαφή – τσίμπημα από την μέδουσα μπορεί να είναι:
Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας, ναυτία, πτώση πίεσης, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία, εμετός, διάρροια, σπασμός των βρόγχων, δύσπνοια.
Σε περίπτωση εμφάνισης συστηματικών συμπτωμάτων (σπάνια) όπως : υπόταση , βράχος φωνής , εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης , έμετος, είναι επιβεβλημένη η άμεση διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.
Χρήσιμες συμβουλές
Οι πολίτες καλούνται να κοιτάζουν τον καιρό και τους ανέμους πριν πάνε σε κάποια παραλία. Χρειάζεται να έχει αντίθετους ανέμους με την φορά της παραλίας (π.χ. αν η παραλία έχει θέα προς τον Νότο, τότε για να μειώνεται η πιθανότητα να υπάρχουν μέδουσες πρέπει οι άνεμοι να κατεβαίνουν από τον Βορρά, ώστε τον κυματισμό που δημιουργεί να τις διώχνει μακριά από τις παραλίες).
Αν σε μια παραλία έχει πλαγκτόν, συνιστάται να αποφεύγουν οι πολίτες να κολυμπούν, διότι οι μέδουσες τρέφονται με πλαγκτόν αλλά και τα κνιδοκύτταρα τους είναι μικρά, διαφανή και μπορούν να φτάσουν τα 10 μέτρα μήκος.
Αν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τις μωβ μέδουσες σε μια παραλία τότε συνιστάται οι πολίτες να μην ρισκάρουν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν να έχουν πάντα κάποια αντισταμινική κρέμα μαζί τους ή κάποια κορτιζονούχα αλοιφή που μπορούν να προμηθευτούν από οποιοδήποτε φαρμακείο.
Για κανέναν λόγο οι πολίτες δεν πρέπει να βγάζουν τις μέδουσες έξω για να τις θάψουν στην άμμο, λόγω του ότι μεταφέρεται το πρόβλημα έξω με πιθανότητα κάποιος να πατήσει έστω και τυχαία κάποια νηματοκύστη, αλλά και γιατί σε τέτοιες μεγάλες εξάρσεις όσες και να δουν οι πολίτες και να βγάλουν υπάρχουν και άλλες εκατοντάδες ή και χιλιάδες μέσα στην θάλασσα. Δεν πρόκειται να λυθεί έτσι το πρόβλημα.
Υπάρχουν και ακίνδυνες μέδουσες
Εκτός από τις μωβ μέδουσες υπάρχουν και άλλες που δεν αποτελούν κίνδυνο για τους λουόμενους και σύμφωνα με τον κ. Τακλή δεν θα έπρεπε να τις πειράζουμε και ούτε να τις βγάζουμε στη στεριά. Και εξηγεί γιατί καταλήγοντας:
«Πρώτος και κύριος λόγος είναι ότι άμα τσιμπάνε οι μέδουσες τότε μεταφέρουμε το πρόβλημα στην στεριά και άμα υπάρχουν εξάρσεις όπως π.χ. της μωβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) τότε δεν καταφέρνουμε τίποτα γιατί λίγο πιο μέσα στην θάλασσα έχουμε εκατομμύρια και δισεκατομμύρια μέδουσες που προσπαθώντας να τις βγάλουμε στην στεριά θα σπάσουν τα διαφανή πλοκάμια τους στα ρηχά νερά ή και στην παραλία που άμα τα ακουμπήσουμε μετά ή πατήσουμε πάνω σε αυτά πάλι μπορούν να μας τσιμπήσουν.
Δεύτερος λόγος είναι ότι μερικές μέδουσες όπως π.χ. η μεσογειακή μέδουσα (Cotylorhiza tuberculata) όταν αποσυντίθεται κάτω από τον καυτό ήλιο αρχίζει και μυρίζει άσχημα εντός λίγων λεπτών.
Τρίτος λόγος είναι ότι είναι πολύ χρήσιμα είδη οι μέδουσες γιατί καταναλώνουν φυτοπλαγκτόν και ζωοπλαγκτόν σε τεράστιες ποσότητες. Άμα υπάρχει αρκετό φυτοπλαγκτόν (το καφέ χρώμα στην επιφάνεια της θάλασσας) δημιουργεί διάφορα προβλήματα στο οικοσύστημα αλλά ταυτόχρονα χαλάει και τις διακοπές στους τουρίστες που δεν τους αρέσει να κολυμπάνε σε αυτό.
Ενώ το ζωοπλαγκτόν είναι μικροσκοπικοί θαλάσσιοι οργανισμοί, σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι μέδουσες άσχετα αν λίγα είδη είναι μεγάλα και τα βλέπουμε. Μια έξαρση σε ζωοπλαγκτόν πάλι μας δημιουργεί πρόβλημα με έντονη φαγούρα στο σώμα μας και δεν μπορούμε να κολυμπήσουμε. Πρόκειται μάλιστα πολλές φορές και για εκατομμύρια μικροσκοπικές μέδουσες αόρατες στο μάτι αφού το μέγεθος τους είναι πολλές φορές μάξιμουμ 1 ή 2 χιλιοστά και ο κόσμος έχει μια φαγούρα μόνο και μόνο που κολυμπάει».
