Εν αναμονή κρίσιμων αποφάσεων για την προσαρμογή της Εκπαίδευσης στα έκτακτα δεδομένα που προκύπτουν από την πορεία της πανδημίας, η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής περιγράφει το νέο πλαίσιο που θα διέπει την Επαγγελματική Εκπαίδευση και παρουσιάζει απτά παραδείγματα της ανάβάθμισής της παράλληλα με τη σύνδεσή της με τις τοπικές και εθνικές ανάγκες.
Στο μέτωπο της Γενικής Παιδείας, στη Γ’ Λυκείου θα διδαχτούν για πρώτη φορά τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα ειδικά μαθήματα με την εισήγηση των ειδικών να προβλέπει διαδικτυακή διδασκαλία, με την κ. Κεραμέως να δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει σε προσαρμογές, εφόσον κριθούν απαραίτητες, όπως η ύλη των πανελλαδικών εξετάσεων της Γ’ Λυκείου και η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων στην Α’ Λυκείου.
Η αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, αν και αποτελεί εξαγγελία όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, ποτέ δεν προχώρησε σε μία ουσιαστική μεταρρύθμιση. Ποια είναι τα σημεία του νομοσχεδίου που θεωρείτε ότι αυτήν τη φορά θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα;
Με το νομοσχέδιο που ήδη βρίσκεται σε διαβούλευση, επιχειρείται η αναβάθμιση του τομέα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ), μέσω μίας ολιστικής προσέγγισης. Για πρώτη φορά στη χώρα γίνεται ένας ενιαίος σχεδιασμός της ΕΕΚ, η οποία αναβαθμίζεται σε επίπεδο δομών, διαδικασιών, προγραμμάτων σπουδών και πιστοποίησης.
Τα κομβικά σημεία είναι τα εξής:
α. Σύνδεση ΕΕΚ με την αγορά εργασίας. Θα ανιχνεύονται οι συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς εργασίας και σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο -με την καίρια συνδρομή των κοινωνικών εταίρων- και εν συνεχεία βάσει των αναγκών αυτών θα διαμορφώνεται το περιεχόμενο των σπουδών στις δομές Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
β. Δημιουργία του λεγόμενου επιπέδου 3, μετά το Γυμνάσιο και πριν από το Λύκειο, βάσει του ευρωπαϊκού πλαισίου προσόντων, μετά την ολοκλήρωση του οποίου οι απόφοιτοι θα μπορούν να εργαστούν σε τεχνικά επαγγέλματα (π.χ. τεχνίτης μαρμάρου).
γ. Ιδρυση πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων, που θα λειτουργήσουν ως πιλότος για την εξάπλωση της μεταρρύθμισης σε όλα τα Επαγγελματικά Λύκεια, και ευρύτερη αναβάθμιση των ΕΠΑΛ.
δ. Αναβάθμιση των ΙΕΚ, στα οποία ιδρύονται Γραφεία Επαγγελματικού Προσανατολισμού, προκειμένου να συμβουλεύσουν τους σπουδαστές στις επαγγελματικές τους επιλογές. Δημιουργούνται για πρώτη φορά και αγγλόφωνα τμήματα στα ΙΕΚ.
Η μεταρρύθμιση θα πρέπει να συνοδευτεί και με κίνητρα, ώστε να αυξήσει το ενδιαφέρον των μαθητών που αυτήν τη στιγμή επιλέγουν την Επαγγελματική Εκπαίδευση σε ένα μεγάλο ποσοστό ως λύση ανάγκης. Ποια είναι αυτά;
Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μας, κυρία Οικονομίδη. Η Επαγγελματική Εκπαίδευση από λύση ανάγκης για λίγους να μετατραπεί σε συνειδητή επιλογή για πολλούς.
Το μεγαλύτερο κίνητρο είναι το γεγονός ότι η Επαγγελματική Εκπαίδευση μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε ποιοτικές θέσεις εργασίας και στην απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας, αποτελώντας συγκριτικό πλεονέκτημα για όσους την έχουν επιλέξει.
Και αυτό φαίνεται ότι σταδιακά γίνεται κατανοητό στους μαθητές, καθώς ήδη παρατηρείται λελογισμένη αύξηση των μαθητών των ΕΠΑΛ φέτος σε σχέση, για παράδειγμα, με πριν από δύο χρόνια.
Προχωράμε άμεσα στην αναμόρφωση των Οδηγών Κατάρτισης των ΙΕΚ, στην επικαιροποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων, στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αλλά και στην εξασφάλιση κονδυλίων για την αναβάθμιση του εξοπλισμού και των εργαστηρίων των ΕΠΑΛ, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα των μαθητών και των εκπαιδευτικών τους.
Ποιος είναι ο στόχος σας σε βάθος χρόνου για την προσέλκυση μαθητών προς την Επαγγελματική Εκπαίδευση; Αυτήν τη στιγμή μόλις το 29% απευθύνεται σε αυτή. Σε τι ποσοστό θεωρείτε ότι μπορεί να φτάσει αυτός ο αριθμός, ώστε να είναι μια βιώσιμη επιλογή με ανταπόκριση στην αγορά εργασίας;
Ο πρώτος στόχος είναι να αναβαθμιστεί η παρεχόμενη εκπαίδευση στα ΕΠΑΛ, προκειμένου ακριβώς η Επαγγελματική Εκπαίδευση να υπηρετήσει καλύτερα την προσδοκία των παιδιών και των οικογενειών τους: να βρίσκουν τις θέσεις εργασίας που προσδοκούν.
Οσο αναβαθμίζεται η παρεχόμενη εκπαίδευση, όσο καλύτερα συνδεθεί αυτή με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς και της κοινωνίας συνολικά, τόσο θα αναμένουμε και μεγαλύτερη προσέλκυση μαθητών στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.
Η προσπάθεια αυτή επιδιώκει να διορθώσει μία παθογένεια δεκαετιών στη χώρα μας και σίγουρα χρειάζεται βάθος χρόνου για να αποδώσει όλους τους καρπούς, για να γίνουν αντιληπτά στην κοινωνία τα σημαντικά οφέλη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
Το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα σύνδεσης μεταξύ των βαθμίδων της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, ενώ αφήνει κι ένα παράθυρο μεταπήδησης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση για τους αποφοίτους ΙΕΚ. Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να γίνει αυτή η μετάβαση;
Το νομοσχέδιο, ακολουθώντας τα διεθνή πρότυπα, διαπνέεται από τη βασική αρχή της διαπερατότητας μεταξύ των διαφορετικών επιλογών Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Προβλέπεται, με άλλα λόγια, διασύνδεση των διαφορετικών διαδρομών και επιλογών.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος επιλέξει να παρακολουθήσει Επαγγελματική Σχολή Κατάρτισης, στη συνέχεια μπορεί να επιλέξει, αν θέλει, τη συνέχιση της εκπαίδευσής του σε ΕΠΑΛ. Εάν κάποιος αποφοιτήσει από ΙΕΚ, μπορεί εν συνεχεία να έχει τη δυνατότητα να δώσει κατατακτήριες εξετάσεις για την εισαγωγή του σε τμήμα ΑΕΙ σε συναφές με το πτυχίο του αντικείμενο με όρους που θέτει το ίδιο το ΑΕΙ.
Μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα ειδικοτήτων, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, που θα μπορούσαν να ιδρυθούν άμεσα, ακόμα και εντός του επόμενου σχολικού έτους; Τι ανάγκες έχετε εντοπίσει ότι υπάρχουν στην αγορά που αυτήν τη στιγμή δεν καλύπτονται;
Με γνώμονα την αποτύπωση των αναγκών της αγοράς εργασίας, δημιουργούμε έναν μηχανισμό σε εθνικό και τοπικό επίπεδο με τη συγκρότηση συμβουλίων, στα οποία θα μετέχουν εκπρόσωποι των κοινωνικών και άλλων εταίρων (π.χ. ΓΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΒ, ΣΕΤΕ, ΕΣΕΕ, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.λπ.).
Για παράδειγμα, στα νησιά με έντονη τουριστική δραστηριότητα, οι επαγγελματικές δομές θα μπορούν να προχωρούν στην παροχή εκπαίδευσης σε σχετικές ειδικότητες του τομέα του τουρισμού.
Αντίστοιχα, στη Δυτική Μακεδονία, που βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο απολιγνιτοποίησης, θα μπορεί να επικεντρωθεί η Επαγγελματική Εκπαίδευση σε ειδικότητες συναφείς με τον τομέα της ενέργειας. Στην Κοζάνη παράγεται ο γνωστός κρόκος Κοζάνης.
Στην περιοχή αυτή, λοιπόν, θα μπορούσε η Επαγγελματική Εκπαίδευση να επικεντρωθεί σε ειδικότητες που αφορούν στη μεταποίηση, στην επεξεργασία και την εμπορία του.
Ηδη, προγραμματίζουμε τη δημιουργία πέντε θεματικών ΙΕΚ: στη Δυτική Μακεδονία που θα αφορά τον τομέα της ενέργειας, στη Θεσσαλία για τον πρωτογενή τομέα, στην Κεντρική Μακεδονία για τον τομέα Υγείας και Πρόνοιας, στην Αττική για Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία (STEM) και στην Κρήτη για τον τουρισμό.
Η μεταρρύθμιση για την Επαγγελματική Εκπαίδευση προηγείται των μεταρρυθμίσεων για την Τριτοβάθμια, με στόχο τη δημιουργία εναλλακτικών επιλογών για τους μαθητές. Σε πρώτο στάδιο, παράλληλα με την ενίσχυση της Επαγγελματικής, ποιες είναι οι άμεσες ενέργειες που μελετάτε για την είσοδο στα Πανεπιστήμια;
Οπως πολύ σωστά παρατηρείτε, η χρονική σειρά δεν είναι τυχαία. Κρίναμε σημαντικό, πριν προχωρήσουμε στην υλοποίηση των δεσμεύσεών μας για τον εξορθολογισμό της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, να έχουμε δημιουργήσει εναλλακτικές επιλογές για τους νέους μας, ώστε να μπορούν να ακολουθήσουν τα ταλέντα, τις κλίσεις και τις επιθυμίες τους.
Οι σκέψεις μας για την είσοδο στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα θα δημοσιοποιηθούν προσεχώς και θα αφορούν, μεταξύ άλλων, παρεμβάσεις για την ενίσχυση των ακαδημαϊκών κριτηρίων εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Για πρώτη φορά φέτος διδάσκονται στο σχολείο όλα τα ειδικά πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Πότε θα ξεκινήσει η διδασκαλία και πώς θα επιτευχθεί, ιδίως σε περιπτώσεις που ο αριθμός των μαθητών είναι πολύ χαμηλός για τη δημιουργία τμήματος;
Φέτος εξασφαλίσαμε για πρώτη φορά τη διδασκαλία, στα δημόσια σχολεία, ειδικών μαθημάτων που εξετάζονται στις Πανελλαδικές, όπως μουσική, σχέδιο, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά.
Για τον λόγο αυτό, ζητήσαμε από τους μαθητές να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους για τα μαθήματα αυτά, ώστε να δρομολογηθεί η διδασκαλία τους.
Τα τμήματα θα συγκροτούνται ανά ομάδες σχολείων, ανάλογα με τον αριθμό των εγγεγραμμένων μαθητών. Η εισήγηση της επιτροπής των ειδικών επιστημόνων είναι η διδασκαλία αυτών των μαθημάτων, που περιλαμβάνει διαφορετικές μαθητικές ομάδες από διάφορα σχολεία, να γίνει διαδικτυακά.
Υπάρχουν πολιτικές που θα πρέπει να αναβληθούν ή να επανεξεταστούν λόγω πανδημίας; Για παράδειγμα, η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων στην Α’ Λυκείου είναι εφικτή φέτος; Επίσης, θα έχουμε αλλαγές στην ύλη των πανελλαδικών εξετάσεων, εφόσον συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα η τηλεκπαίδευση;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για μια ιδιαίτερη χρονιά, με επιπτώσεις στη φυσιολογική ροή της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Παρά το γεγονός ότι η καθολική σύγχρονη τηλεκπαίδευση μας δίνει τη δυνατότητα να προχωράει κανονικά η ύλη, δεν θα διστάσουμε να προσαρμόσουμε πτυχές οποιασδήποτε εκπαιδευτικής διαδικασίας, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Είμαστε σε συνεχή συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής για τον σκοπό αυτόν.
Εχετε εξαγγείλει ένα νομοσχέδιο για την ενίσχυση της ασφάλειας ΑΕΙ και της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Ποιες είναι οι προτάσεις που συζητάτε, ώστε να διασφαλίσετε τον περιορισμό των φαινομένων βίας εντός των Πανεπιστημίων;
Η κυβέρνηση είχε δεσμευθεί για την κατάργηση του ασύλου της ανομίας και την αποκατάσταση του πανεπιστημιακού ασύλου στην πραγματική του έννοια, δηλαδή τη θωράκιση της ελεύθερης διδασκαλίας και έρευνας ενάντια στις παθογένειες του παρελθόντος.
Η δέσμευση αυτή έγινε πράξη στον πρώτο μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων μας. Προχωρούμε και στην ανάληψη πρόσθετων πρωτοβουλιών για τη συμπλήρωση του ισχύοντος κανονιστικού πλαισίου.
Συγκεκριμένα, προχωράμε:
α) Στη σύσταση Ομάδας Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, ενός νέου ειδικού σώματος με αστυνομικές αρμοδιότητες, που θα μεριμνά για την ασφάλεια του πανεπιστημιακού χώρου και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας. Τα μέλη της Ομάδας θα λαμβάνουν ειδική εκπαίδευση, θα είναι ένστολα, αλλά με διακριτή στολή ειδική για το σώμα αυτό, και θα διατίθενται στα ΑΕΙ ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ιδρύματος εν γένει και ανά χρονική περίοδο.
β) Σε συμπληρωματικά μέτρα ενίσχυσης της ασφάλειας των ΑΕΙ, όπως ελεγχόμενη είσοδος με χρήση φοιτητικής ταυτότητας, έλεγχος του ακαδημαϊκού χώρου με τεχνικά μέσα, έργα περίφραξης κ.λπ.
γ) Αυστηροποίηση ποινικών και πειθαρχικών αδικημάτων που τελούνται εντός των πανεπιστημιακών χώρων.
Μέλημά μας ήταν και παραμένει η προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, η διασφάλιση της ελεύθερης διακίνησης ιδεών, της ελεύθερης διδασκαλίας και έρευνας εντός των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της χώρας μας.
