Στα τέλη Οκτωβρίου, η «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία – Πατριαρχείο Κιέβου» του Φιλάρετου Μιχαήλ Ντενισένκο ενσωμάτωσε την επισκοπή του σχισματικού Μητροπολίτη Αυξεντίου των Παλαιοημερολογιτών (πραγματικό όνομα Χρήστος Μαρίνης), ο οποίος έλαβε τον τίτλο «Χερσονήσου και Αιγίνης».
Για τον Φιλάρετο, ο οποίος βρίσκεται σε ανοιχτή σύγκρουση με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Επιφάνιο Ντουμένκο, τον Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας που δημιουργήθηκε από το Φανάρι, πρόκειται για μεγάλη επιτυχία – δέκα μοναστήρια στην Ελλάδα και την Αυστραλία, εβδομήντα ιερείς και μοναχοί της «Εκκλησίας των Γνήσιων Ορθοδόξων Χριστιανών της Ελλάδας» με επικεφαλής τον Αυξέντιο εντάχθηκαν στην «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία – Πατριαρχείο Κιέβου» .
Η «Εκκλησίας των Γνήσιων Ορθοδόξων Χριστιανών της Ελλάδας» είναι μια δομή κατακομβών Παλαιοημερολογιτών που το 1924 δεν δέχτηκαν τη μετάβαση από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, και περιλαμβάνει πολλούς πλούσιους εκπροσώπους της ελληνικής διασποράς στην Ευρώπη, την Αφρική, την Αμερική και την Αυστραλία.
Επιπλέον, μια τέτοια κίνηση επέτρεψε στον Φιλάρετο να νικήσει τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο στο δικό του πεδίο – στην Ελλάδα. Στη δεκαετία του 1990, ο Φιλάρετος Ντενισένκο, ακόμη και πριν από τον τελικό αφορισμό του από την Εκκλησία, συνέδεσε ενεργά σχισματικές δομές με την «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία – Πατριαρχείο Κιέβου».
Το Πατριαρχείο του Κιέβου ενώθηκε με τις ενορίες του Μητροπολίτη Του Μιλάνου, Αρχιμανδρίτη Αντριάν Σταρίνα, της «Επισκοπής Κουρσκ-Ομπογιάν» της Ιωάσαφ (Σιμπάεφ), καθώς και της «Αληθινής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας». Η γεωγραφία της «εισβολής» της «Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – Πατριαρχείο Κιέβου» περιελάμβανε τα οικόσημα εδάφη των Τοπικών Εκκλησιών στη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Μολδαβία, τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, το Μαυροβούνιο και τη Βουλγαρία.
Φυσικά, επηρεάστηκε και το έδαφος της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Το 1996, η Σύνοδος της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δέχθηκε αρκετούς Έλληνες ως επισκόπους – τον «Επίσκοπο» Χριστόφορο Λινάκη από τη Βοστόνη, τον «Επίσκοπο» Δημήτριο Μπίφη του Καντάνου και τον Μητροπολίτη Κορσούν και Σαλαμίνας Τιμόθεο Κουταλιανό, ο οποίος έγινε Έξαρχος του Πατριαρχείου του Κιέβου στην Ελλάδα. Σίγουρα, η δημιουργία της ελληνικής «εξαρχίας» της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προκάλεσε σκάνδαλο, ακολούθησαν επίσημες διαμαρτυρίες από την κυβέρνηση.
Ωστόσο, όταν ιδρύθηκε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία ένωσε την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και την Ουκρανική Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία, το 2018, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν μπερδεύτηκε από τα κόλπα του Φιλάρετο και αφαίρεσε το «ανάθεμα» που του επέβαλε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας.
Στη συνέχεια, η κανονικότητα του Φιλάρετου αναγνωρίστηκε από την κυβέρνηση, η οποία έκανε τα στραβά μάτια σε παλαιότερα παράπονα. Μέχρι τότε, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία εξακολουθούσε να διατηρεί τον έλεγχο ενός μεγάλου αριθμού ξένων εδαφών και η Κωνσταντινούπολη υπολόγιζε στην ένταξή τους στις τοπικές επισκοπές της. Ωστόσο, στα μέσα του 2019, ο Φιλάρετος, ο οποίος δεν έλαβε την πολυπόθητη θέση του Προκαθημένου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, λογομαχεί με τον Προκαθήμενο της νέας εκκλησίας, Επιφάνιο Ντουμένκο και τον αφήνει μαζί με ξένες ενορίες, και επεκτείνει και τη δικαιοδοσία της δομής του.
Θα μπορούσε κάτι τέτοιο να είχε φανταστεί κανείς στο Φανάρι πριν από τρία χρόνια; Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν γνώριζε από ποιον αφαιρούσε το «ανάθεμα», το οποίο, σύμφωνα με το Φανάρι, επιβλήθηκε για πολιτικούς λόγους; Ή υπολόγισε στην αφοσίωση του πρώην σχισματικού σε αντάλλαγμα για την αναγνώριση της νομιμότητάς του;
Όλες αυτές οι ερωτήσεις βρίσκονται στον αέρα. Σε κάθε περίπτωση, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αρκετά συνειδητά πήρε ένα ρίσκο όταν έκανε ένα βήμα αμφίβολο από την άποψη της κανονικότητας και επέστρεψε στην αγκαλιά της Εκκλησίας χωρίς μετάνοια στους ιεράρχες της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Ορθοδόξου Εκκλησίας, των οποίων η «αποστολική διαδοχή» προέρχεται από τον απατεώνα και παιδόφιλο Βικέντιο Κέκαλιν, που επί του παρόντος εκτίει ποινή σε φυλακή της Αυστραλίας.
Είναι πιθανό η Κωνσταντινούπολη να υποτίμησε τον 92χρονο πατριάρχη, πιστεύοντας ψευδώς ότι είχε ήδη φύγει από το παιχνίδι και θα ζούσε ήσυχα τη ζωή του ως «επίτιμος πατριάρχης» της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ωστόσο, ο Φιλάρετος δεν σκοπεύει να τα παρατήσει και να αποσυρθεί, και η πονηριά και η εμπειρία του του επιτρέπουν να είναι ένα βήμα μπροστά από το Φανάρι.
Η θέση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου και της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι λεπτή: από τη μία πλευρά, ο επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας συγχωρέθηκε από όλες τις αμαρτίες του, και από την άλλη εισέβαλε για άλλη μια φορά στην περιοχή κάποιου άλλου.
Αν η Κωνσταντινούπολη και η Αθήνα θέλουν να σώσουν το πρόσωπο, τότε πρέπει να δράσουν με συνέπεια και να καταδικάσουν τις ενέργειες του Φιλάρετου. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να παραδεχτούν το δικαίωμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας, η οποία δεν έχει αναγνωρίσει τον επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από τον αφορισμό του, αποκαλώντας τον σχισματικό. Ο ίδιος ο Πατριάρχης του Κιέβου, ο οποίος, μετά τις δηλώσεις του για την παρανόηση της δημιουργίας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την αποχώρησή του από αυτήν, εξακολουθεί να αναφέρεται ως ο ιεράρχης αυτής της δομής, προφανώς αισθάνθηκε ότι δεν κινδύνευε και ενσωμάτωσε με ψυχραιμία τους Έλληνες Παλαιοημερολογίτες στην «εκκλησία» του.
Θα σταματήσει ο Φιλάρετος σε μια ομάδα διαφωνούντων ή θα τολμήσει να ενώσει όσο το δυνατόν άλλες μη αναγνωρισμένες δομές υπό τον έλεγχό του; Εάν δεν του δοθεί ένα «χτύπημα» τώρα, τότε οι ορέξεις του αναπόφευκτα θα αυξηθούν, όπως και ο αριθμός των υποστηρικτών του, συμπεριλαμβανομένων των ιεραρχών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και, ίσως, η απόφαση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου να επαναφέρει τον Φιλάρετο Ντενισένκο με λαμπρότητα, παρακάμπτοντας τους κυνισμούς, χωρίς μετάνοια και καταδίκη των σχισματικών ενεργειών του, χωρίς να συμβουλευτεί την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας, που επέβαλε το «ανάθεμα», θα αποδειχθεί ένα μεγάλο στρατηγικό λάθος που θα υπονομεύσει πολλές πολυετείς προσπάθειες για την οικοδόμηση μιας ενωμένης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας.
