Συναγερμός έχει σημάνει στην Ευρώπη μετά τα κρούσματα της λεγόμενης «ευλογιάς των πιθήκων» που έχουν εντοπιστεί σε ανθρώπους σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Σε επιφυλακή βρίσκεται και ο ΕΟΔΥ στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με το OPEN, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας έχει στείλει ήδη εγκύκλιο στα νοσοκομεία όλης της χώρας. Η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται πολύ εύκολα, με στενή επαφή, με σταγονίδια ή υγρά ή με επαφή με το εξάνθημα. Πρόκειται για μια ασθένεια που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κάνει τον κύκλο της, ωστόσο ένα 10% των ασθενών στην Αφρική, καταλήγουν.
Μετά τη Μεγάλη Βρετανία κρούσματα εντοπίστηκαν και στην Πορτογαλία, την Ισπανία και τη Γαλλία.
Την Πέμπτη, οι γιατροί του νοσοκομείου λοιμωδών νοσημάτων της Ρώμης, Λάτζαρο Σπαλαντσάνι, διέγνωσαν το πρώτο κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων στην Ιταλία. Πρόκειται για ένα νεαρό άνδρα, ο οποίος επέστρεψε πρόσφατα στην χώρα αφού έκανε διακοπές στις Κανάριες νήσους. Ο ασθενής έχει εισαχθεί στο νοσοκομείο της ιταλικής πρωτεύουσας, βρίσκεται σε απομόνωση και η γενική κατάσταση της υγείας του στη φάση αυτή δεν προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία. Οι αρχές καταβάλλουν προσπάθεια ώστε να ειδοποιηθούν όλοι όσοι είχαν έρθει σε επαφή με τον νέο τις ημέρες πριν διαγνωσθεί με την ασθένεια.
Όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Υγείας της Γαλλίας, ένα πρώτο πιθανό κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων εντοπίστηκε στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού.
Ευλογιά των πιθήκων: Τι είναι και πώς μεταδίδεται
Η ευλογιά των πιθήκων είναι μία μολυσματική νόσος η οποία οφείλεται στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων. Είναι ζωονόσος, δηλαδή μεταδίδεται από ζώα στα πρωτεύοντα θηλαστικά. Ωστόσο σήμερα βασικά είναι μια ασθένεια που ενδημεί μεταξύ των τρωκτικών.
Oι πίθηκοι δεν είναι πλέον οι κύριοι φορείς. Ο ιός φαίνεται να επιμένει σε σκίουρους και σε άλλα, διαφορετικά είδη τρωκτικών. Κρούσματα εντοπίζονται συχνά σε τροπικά δάση. Που σημαίνει ότι το κυνήγι και μάλιστα το παράνομο κυνήγι σε τροπικές περιοχές, μπορεί να αποφέρει μολυσμένα θηράματα. Τέτοια κρούσματα έχει εντοπίσει ο ΠΟΥ σε αρουραίους λαθροθηρίας στην Γκάμπια.
Τα συμπτώματα ξεκινούν με πυρετό, πονοκέφαλο, μυϊκούς πόνους, πρησμένους λεμφαδένες και αίσθημα κόπωσης. Ακολουθεί εξάνθημα που σχηματίζει φουσκάλες και κρούστες και που μοιάζει με της ανεμοβλογιάς. Ο χρόνος επώασης (από την έκθεση στον ιό μέχρι την έναρξη των συμπτωμάτων) είναι περίπου 10 ημέρες. Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι συνήθως δύο έως τέσσερις εβδομάδες
Η ευλογιά των πιθήκων μπορεί να μεταδοθεί από το χειρισμό του κρέατος, από δάγκωμα ζώου ή γρατζουνιά, από σωματικά υγρά, από μολυσμένα αντικείμενα ή από στενή επαφή με μολυσμένο άτομο. Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με τον έλεγχο μιας βλάβης για το DNA του ιού. Τα καλύτερα διαγνωστικά δείγματα προέρχονται απευθείας από εξάνθημα (δέρμα, υγρό ή καύκαλο).
Η πρώτη εμφάνιση
Η ασθένεια εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 1958 σε μαϊμούδες εργαστηρίου. Τα πρώτα κρούσματα σε ανθρώπους εντοπίστηκαν το 1970 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ωστόσο από το 1977 και μετά, η ευρύτατη χρήση του εμβολίου κατά της ευλογιάς, εξαφάνισε και τις δύο ασθένειες. Αυτό όμως οδήγησε εφησυχασμό, τόσο μεγάλο που ουσιαστικά σταμάτησε ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς. Έτσι ο ιός της ευλογιάς και της ευλογιάς του πιθήκου βρήκε έδαφος να επανεμφανιστεί.
Ένα ξέσπασμα που σημειώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2003 εντοπίστηκε ότι προήλθε από κατάστημα κατοικίδιων ζώων όπου πωλούνταν τρωκτικά που εισάγονταν από την Γκάνα. Τα πρώτα κρούσματα που αναφέρθηκαν ότι οφείλονται σε πιθανή μετάδοση στην κοινότητα (με σεξουαλική επαφή) της ευλογιάς των πιθήκων εκτός Αφρικής εμφανίστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα ταξίδια και οι εισαγωγές ζώων φαίνεται ότι είναι ο βασικός λόγος μετάδοσης του ιού.
Ως τώρα εθεωρείτο ότι η μετάδοση του συγκεκριμένου ιού είναι περιορισμένη στους ανθρώπους. Όμως το γεγονός ότι η ασθένεια εμφανίστηκε την ίδια περίοδο, σε διάφορες χώρες έχει ανησυχήσει τους επιστήμονες, οι οποίο πλέον εκτιμούν ότι έχουν προκύψει σημάδια παρατεταμένης μετάδοσης. Όπως πλέον όλοι έχουμε μάθει, όσο περισσότερο συνεχίζεται η μετάδοση, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει ένας ιός να μεταλλαχθεί και να βελτιώσει τη μεταδοτικότητά του. Έτσι έγινε και με τον κορονοϊό.
Η μετάλλαξη των ιών οδηγεί και στο φαινόμενο να ζούμε τελικά με ιούς που έχουν μεταλλαχθεί σε ηπιότερες μορφές. Τώρα, το ξέσπασμα κρουσμάτων του ιού των πιθήκων σε πολλές χώρες στην Ευρώπη, μπορεί να είναι ένα σημάδι πως ο ιός έχει ήδη αλλάξει και μπορεί να εξαπλώνεται ευκολότερα μεταξύ των ανθρώπων.
Κατά γενικό κανόνα πάντως η ευλογιά των πιθήκων ασθένεια ήπια και κρατά το πολύ λίγες εβδομάδες. Υπάρχει ωστόσο, μια παραλλαγή που είναι πολύ επικίνδυνη, που σκοτώνει το 10% αυτών που μολύνει. Η παραλλαγή που “κυκλοφορεί” στην Ευρώπη είναι πολύ πιο ήπια, με ποσοστό θνησιμότητας 1%.
«Καμπανάκι» Μαγιορκίνη για την ευλογιά των πιθήκων
Για ανάγκη «αυξημένης επαγρύπνησης» κάνει λόγο ο Γκίκας Μαγιορκίνης σχετικά με την «ευλογιά των πιθήκων» και τον εντοπισμό κρουσμάτων σε χώρες της Ε.Ε.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Επιδημιολογίας, και μετά τον εντοπισμό κρουσμάτων σε Πορτογαλία και Ισπανία, υπάρχουν τρία επιδημιολογικά σημεία που χρήζουν προσοχής. Σε ανάρτησή του αναφέρει χαρακτηριστικά πως:
Όσον αφορά στην εξάπλωση του ιού της ευλογιάς των πιθήκων έχουμε τουλάχιστον 3 επιδημιολογικά ενδιαφέροντα σημεία:
- 1) τα στοιχεία συγκλίνουν στην παρατεταμένη μετάδοση μεταξύ ανθρώπων και όχι ανθρώπων από μολυσμένα ζώα (όπως βλέπαμε στον παρελθόν)
- 2) πρώτη φορά στα ιστορικά βλέπουμε εξάπλωση σε περισσότερες από μία ευρωπαϊκές χώρες
- 3) τα κρούσματα δεν έχουν όλα μεταξύ τους άμεση σχέση, συνεπώς σίγουρα υπάρχουν αδιάγνωστοι (ασυμπτωματικοί;) φορείς της νόσου.
Όπως επισημαίνει δε, «σε κάθε περίπτωση δεν είναι μία επιδημική έξαρση όπως αυτές που γνωρίζαμε για αυτόν τον ιό και έχουμε συνηθίσει, και συνεπώς είναι σημαντικό να σκεφτούμε out of the box, καθώς υπάρχει η πιθανότητα να βλέπουμε μία σημαντική αλλαγή συμπεριφοράς του ιού, ως αποτέλεσμα και της μειωμένης ανοσίας από το εμβόλιο της ευλογιάς.
«Χωρίς να πιστεύω ότι υπάρχει άμεσα λόγος ανησυχίας, θα έλεγα ότι τα στοιχεία δείχνουν ανάγκη για αυξημένη επαγρύπνηση».
