Αναπληρωτές εκπαιδευτικοί : Ο απίστευτος βασανισμός των νομάδων της εκπαίδευσης!
Στις άγονες γραμμές της χώρας, σε απομακρυσμένα νησιά, σε ορεινά χωριά και μοναχικές κωμοπόλεις, σε τουριστικές περιοχές, οι αναπληρωτές νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές αποτελούν το βασικό στήριγμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Κακοπληρωμένοι και με ελάχιστα εργασιακά δικαιώματα αναμένουν κάθε καλοκαίρι την τοποθέτησή τους για να πάρουν τη βαλίτσα τους και να φύγουν για τον τόπο όπου θα βρεθούν συνήθως για 8-9 μήνες, μέχρι τον επόμενο σταθμό.
Σε ένα πρόσφατο άρθρο του με τίτλο “Αναπληρωτές Εκπαιδευτικοί: Η επινόηση του βασανιστηρίου” ο καθηγητής παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Μαυρογιώργος αναρωτιέται «εάν υπάρχει πιο ταπεινωτική και πιο εξευτελιστική επώδυνη/ βάρβαρη/ εφιαλτική/ εξατομικευμένη/ ανταγωνιστική (:ο θάνατός σου η ζωή μου)/ σωφρονιστική εμπειρία βασανιστηρίου από το να είσαι σε καθεστώς αναμονής προκειμένου να εγγράφεσαι κάθε χρόνο σε μια λίστα κατάταξης και αναμονής για μια θέση προσωρινής απασχόλησης κι αυτό να επαναλαμβάνεται για πολλά χρόνια!»
Πράγματι, εάν ο διορισμός στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση αποτελεί το «φωτεινό αντικείμενο του πόθου» για χιλιάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικούς, οι συνεχείς μετακινήσεις εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας κάθε χρόνο από Έβρο έως Κρήτη και από Ιθάκη μέχρι Ικαρία, ισοδυναμεί με μια πολύχρονη περιπέτεια, μια σύγχρονη «Οδύσσεια»…
Με μια βαλίτσα στο χέρι
Με «αεροπλάνα βαπόρια» που λέει και το τραγούδι ή ενίοτε “κόβοντας” αμέτρητα χιλιόμετρα στους αυτοκινητόδρομους της Ελλάδας δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικοί οργώνουν όλη τη χώρα. Από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο κι από τους Παξούς μέχρι την Τήλο με μια βαλίτσα στο χέρι…
Αλήθεια είναι δύσκολο να πει κανείς ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί.
“Ελικόπτερα παντός καιρού”
Καταρχάς δεν γνωρίζουν ποτέ, πότε θα γίνουν οι προσλήψεις. Κάθε αναπληρωτής καλείται να λειτουργήσει ως “καταδρομέας” όταν ειδοποιηθεί ότι αναλαμβάνει κάποια θέση: Ανακοινώνονται οι προσλήψεις και μέσα σε 2 ημέρες πρέπει να αναλάβουν υπηρεσία! Σκεφτείτε πχ όταν μένει ένας αναπληρωτής στη Βέροια και καλείται να διδάξει στην Κάρπαθο. Πρέπει πρώτα να παρουσιαστεί στην Ρόδο που είναι τα γραφεία της Δευτεροβάθμιας, να περιμένει την τοποθέτησή του και στη συνέχεια να δει πότε θα έχει καράβι για να πάει στο νησί που είναι το σχολείο. Μετά ξεκινάει η οδύσσεια να βρει σπίτι και να τακτοποιηθεί. Ολα αυτά βέβαια προϋποθέτουν πως θα πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 1.500 ευρώ στην άκρη για να αντιμετωπίσει τα έξοδα μέχρι να πληρωθεί.
«Γαλακτοφόρες αγελάδες» για τους ιδιοκτήτες σπιτιών
Η ιστορία με τη στέγαση είναι πικρή και για πολλούς εφιαλτική. Η πραγματικότητα είναι κάτι παραπάνω από δύσκολη, ειδικά σε τουριστικές περιοχές όπως, δηλαδή, το μισό του ελληνικού χώρου. «Η κατάσταση είναι γνωστή. Ελάχιστα τα διαθέσιμα σπίτια, τα νοίκια πανάκριβα και τις περισσότερες φορές σου λένε ότι τον Ιούνιο θα πρέπει να βγεις από το σπίτι γιατί το θέλουμε για Arbnb» λέει ο Κώστας Π. από το Αγρίνιο που τα τελευταία χρόνια τον προσλαμβάνουν στα Ιόνια νησιά.
Στο νομό Κέρκυρας τα τελευταία χρόνια υπηρετούν κάθε χρόνο 500 περίπου αναπληρωτές και –πλέον- περίπου 450 νεοδιόριστοι και στις 2 βαθμίδες εκπαίδευσης.
«Το νησί της Κέρκυρας είναι ένας τουριστικός προορισμός με μεγάλη «αναπτυξη» – όπως λέει και η κυβέρνηση… Σε αυτή την ανάπτυξη όμως δεν υπάρχει χώρος για τους αναπληρωτές και τους νεοδιόριστους, όπως φαίνεται…» σημειώνουν τα εκπαιδευτικά σωματεία του νησιού. Εδώ η επέκταση της τουριστικής περιόδου και η ραγδαία εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων έχουν απογειώσει τις τιμές, με αποτέλεσμα να γίνεται πραγματική βάσανος, η εξεύρεση κατοικίας για τους εκπαιδευτικούς. Το αποτέλεσμα είναι να φθάνουν σε σημείο τις πρώτες μέρες “να διανυκτερεύουν οι εκπαιδευτικοί, ακόμη και στα αυτοκίνητα και στις παραλίες -ακόμα και στα γραφεία των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης” όπως μας ενημερώνει η ΕΛΜΕ Κέρκυρας.
Τα ίδια αντιμετωπίζουν οι αναπληρωτές και οι νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί και στα νησιά του Αιγαίου. Για παράδειγμα στα νησιά των Κυκλάδων, που βίωσαν και βιώνουν και φέτος μια «υπερμεγέθη» τουριστική ανάπτυξη, δυστυχώς αποτελούν αρκετά «δύσκολους» προορισμούς για τη διαβίωση και την εργασία για τους εκατοντάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικούς που εργάζονται πάνω σ αυτά. Με πρώτο μισθό που κατά μέσο όρο κυμαίνεται στα 850 ευρώ οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί καλούνται να ανταπεξέλθουν στα πανάκριβα ενοίκια, το πανάκριβο κόστος ζωής, τα αυξημένα ακτοπλοϊκά και αεροπορικά εισιτήρια, τους «εκτοξευμένους» λογαριασμούς ΔΕΚΟ, την πανάκριβη βενζίνη κλπ κλπ. όπως μας λέει ο Πρόεδρος της ΕΛΜΕ Κυκλάδων Δημήτρης Παπαδημητρίου.
Υπό αυτές τις συνθήκες οι αναπληρωτές ουσιαστικά είναι σαν να είναι “χορηγοί” της εκπαίδευσης αφού τα χρήματα που παίρνουν πάνε όλα σε εισιτήρια και έξοδα διαβίωσης (ενοίκια, φαγητό κ.λπ.). Για αρκετούς χωρίς το «επίδομα» από την μητέρα και τον πατέρα ή τη δεύτερη «μυστική» δουλειά δεν υπάρχουν στοιχειώδεις συνθήκες επιβίωσης.
Εκπαιδευτικό «ντελίβερι»
Η προσαρμογή αποτελεί λέξη – κλειδί για τη ζωή των αναπληρωτών. Πέρα από το γεγονός ότι αλλάζουν κάθε χρόνο και τόπο διαμονής, συνήθως ο αναπληρωτής εκπαιδευτικός διδάσκει σε δύο και τρία σχολεία. Αυτό σημαίνει, ιδιαίτερα στην επαρχία, δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινών μετακινήσεων. Εκτός από τη φυσική εξόντωση και την οικονομική εξαθλίωση, αυτό σημαίνει να αγνοεί ο εκπαιδευτικός ακόμα και τα ονόματα των μαθητών του. Σημαίνει απρόσωπη εκπαιδευτική διαδικασία και διάλυση των παιδαγωγικών αλλά και των ανθρώπινων σχέσεων μεταξύ δασκάλων και μαθητών, η ανάπτυξη των οποίων είναι απαραίτητος όρος για τη διατήρηση του αναγκαίου κοινωνικού ιστού για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων.
Υπάρχουν και χειρότερα; Έτσι φαίνεται καθώς το βαρέλι δεν έχει πάτο. Έτσι κάποιοι υποστηρίζουν ότι το χειρότερο από όλα είναι αυτή η απάνθρωπη ομηρία των αναπληρωτών τόσα χρόνια, να καλύπτουν μόνιμες ανάγκες και να μην τους διορίζει μόνιμα το υπουργείο Παιδείας. Να μην ξέρει ο αναπληρωτής σήμερα, 45 ετών, 50 ετών, 55 ετών το πού θα διδάσκει του χρόνου, πού θα είναι του χρόνου… Αυτό είναι απάνθρωπο!
