«Αν με ρωτάς, λοιπόν , κανένα ταγάρι, καμία μνήμη μου ποτέ δεν θα πετούσα. Για να μπορώ να κοιτώ πάντα πίσω, με αγάπη, στα εύκολα και στα δύσκολα. Μα το σημαντικότερο, για να μπορώ να προχωρώ μπροστά»
Στα θέματα της υπήρχε ως κείμενο η Οικογενειακή Ιστορία του Θανάση Βαλτινού με την αντίστοιχη διαπραγμάτευση- απάντηση των υποψηφίων στο θέμα Γ1, όπου ζητείται <για την οικογένεια της αφηγήτριας;
Εσείς αν ήσασταν στη θέση της αφηγήτριας θα κρατούσατε το ταγάρι ή όχι και γιατi; Σε όσες απαντήσεις, γραπτές ή προφορικές, μου έτυχαν, όλοι οι υποψήφιοι απαντούσαν, με μια ανάσα, πως θα κρατούσαν το ταγάρι, διότι…….βεβαίως, βεβαίως.
Εκτός μιας, ανώνυμης εννοείται, την οποία παραθέτω ακολούθως, εντυπωσιασμένος από την ποιητική-λογοτεχνική της απόδοση, και την οποία προβάλλω ως ερώτημα περί δίκαιης βαθμολόγησής της , εφόσον δεν κινείται στα στενά απαιτητά όρια της τυπολατρικής γλωσσικής ανταπόκρισης. Γράφει, λοιπόν, ο-η άγνωστος-η υποψήφιος-α—-
<<Αναπολώ, διαβάζοντας το κείμενο, πόσες φορές βρέθηκα μπροστά σε <ταγάρια> της δικής μου ζωής. Πόσες φορές ανακάλυψα αντικείμενα, κάποιες φορές ψάχνοντας, κι άλλες τυχαία, αντικείμενα που έγιναν η αφορμή να σκαλίσω μνήμες δικές μου, να μάθω ιστορίες που ποτέ δεν είχα ακούσει. Ή που ποτέ δεν έπρεπε να είχα μάθει.
Θυμάμαι, σαν τώρα, να κρατώ στα χέρια μου, ένα βιβλίο, το αγαπημένο της μητέρας μου πάντα τοποθετημένο στο ψηλότερο ράφι της βιβλιοθήκης, προστατευμένο από την παιδική μου περιέργεια. Πότε δεν κατάλαβα γιατί με κρατούσε σε απόσταση από το βιβλίο <Ένα παιδί μετράει τα άστρα>, όταν φανερά ο τίτλος του ταίριαζε περισσότερο σ’ εμένα, παρά σ΄ εκείνη. Μάλλον πολύ αργότερα και όχι εκείνη τη στιγμή, κατάλαβα πως εκείνο το βιβλίο δεν είχε μόνο μια ιστορία να πει.
Την ιστορία για την γνωριμία των γονιών μου, τον έρωτα, τον θάνατο που ήρθε, όπως ήρθε, προτού γεννηθώ, την έμαθα εκείνη την ημέρα από ένα βιβλίο, που μέσα του είχε γραμμένη μιαν άλλη ιστορία, κι όχι τη δική μου. Γιατί οι ιστορίες μας δε γράφονται μόνο στο χαρτί. Τα αντικείμενα έχουν μνήμες, και οι μνήμες , καλές ή κακές, μας διαμορφώνουν και μας προσδιορίζουν.
Αν με ρωτάς, λοιπόν , κανένα ταγάρι, καμία μνήμη μου ποτέ δεν θα πετούσα. Για να μπορώ να κοιτώ πάντα πίσω, με αγάπη, στα εύκολα και στα δύσκολα. Μα το σημαντικότερο, για να μπορώ να προχωρώ μπροστά. >>
Επανέρχομαι, ο υπογράφων, στις παρατηρήσεις μου. Δεν είναι υποκριτικό να εκβιάζουμε τη συμφωνία των μαθητών με τα κείμενα των λογοτεχνών που παρατίθενται (φέτος του Θ. Βαλτινού, πέρυσι του Ν. Γκάτσου), παραχωρώντας μεγαλόθυμα τη δυνατότητα διαφωνίας των υποψηφίων με τις ερωτήσεις-υποδείξεις της επιτροπής του υπουργείου; Ποιος-ποια θα τολμήσει να <πάει κόντρα>;
Και μια και ήρθα στη λέξη κλειδί- το κόντρα-μάθημα της γενικής Παιδείας. Με ποια λογική συνεχίζεται αυτή η πειραματική ευρεσιτεχνία να διδάσκονται στη Γ’ Λυκείου την ιστορία του 19ου και 20ου αιώνα μόνο όσοι κατευθύνονται σε μη ανθρωπιστικού προσανατολισμού σπουδές, όταν η ανάλογη άγνοια έχει απλωθεί πάνω από τάξεις και κατευθύνσεις και η σχετική επαφή με την αντίστοιχη ιστορική περίοδο διδάσκεται για τελευταία φορά εκεί στο βάθος της Γ’ Γυμνασίου.
Το συγκεκριμένο σχολικό βιβλίο που διδάσκεται εδώ κσι είκοσι χρόνια, συντηρητικής προσέγγισης και αναχρονιστικό, συγκρινόμενο με τα αναγνωρισμένα παλαιότερα ( Σκουλάτου-Δημακόπουλου-Κόνδη), ακόμα και με το πολτοποιηθέν, με υπουργική εντολή το 2002, βιβλίο Γ’ Λυκείου των Κόκκινου-Αλεξάκη-Κοντογιώργη-Μαρκέτου κ.ά, μας υποχρεώνει να αναδείξουμε το ερώτημα του κειμένου 1 των φετεινών πανελλαδικών του 2022, στο ως άνω μάθημα, όπου ο τίτλος του αναρωτιέται < Γιατί να μαθαίνουμε ιστορία;>
‘Όλα τα γραπτά και τα προφορικά που βαθμολόγησα διαπιστώνουν την απόδοση μεγαλυτέρου σεβασμού στην αναγκαιότητα της ιστορίας ως επιστήμης και ως διδασκόμενου αντικειμένου σε όλες τις σχολικές ηλικίες. ΄Ολοι και όλες αναφέρονται, βέβαια, στις προυποθέσεις επάρκειας και υποδομής, μορφωτικής και τεχνολογικής, που οφείλουν να κατέχουν οι εμπλεκόμενοι φιλόλογοι και τα σχολεία τους. Μπορούν, λοιπόν, ακόμα και οι πανελλαδικές, έστω μόνο στα θεωρητικά μαθήματα, να μας αφυπνίσουν και να μας υποδείξουν μέσα από τις απαντήσεις-απόψεις των παιδιών τις δυνατότητες πρόσληψης και προσέγγισης των κοινωνικών και πολιτισμικών δεδομένων, που είναι αποδεκτά από τη νέα γενιά, και όχι επιβαλλόμενα πάνω της. Εκτός, αν δεν τη θεωρούμε τη γενιά των 18, ικανή για τα προηγούμενα, αλλά σίγουρα έτοιμη να ΜΑΣ ψηφίσει.
Κλείνοντας αυτή την ποικιλία σκέψεων και ενστάσεων που παράθεσα, για καλό σκοπό πάντα, να απολογηθώ στους ενδεχόμενους κακόπιστους, ενημερώνοντας ότι βαθμολογώ –εξετάζω φυσικώς δυνατούς (γραπτά) και αδυνάτους (προφορικά) τα τελευταία είκοσι έξι χρόνια.
Βασίλης Παπαγεωργίου
φιλόλογος
7ο Γενικό Λύκειο Θεσσαλονίκης
