«Η λογική είναι ο πιο βασικός ιστός που συνενώνει τους ανθρώπους και τις κοινωνίες, όπου γης και χρόνου. Ίσως αυτό να είχε στο νου του ο μεγάλος Αμερικάνος παιδαγωγός John Dewy, που έλεγε ότι “η ευτυχία του ανθρώπου συναρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητά του να σκέφτεται λογικά”» – Γράφει ο Νίκος Τσούλιας
Αν θέλαμε να αξιολογήσουμε και να ιεραρχήσουμε τα βασικά “εργαλεία” με τα οποία μπορούν να συνεννοούνται οι άνθρωποι, να διαμορφώνουν θεσμούς κοινωνικούς και πολιτικούς, να δημιουργούν τρόπους βελτίωσης της ζωής των κλπ είναι βέβαιο ότι η λογική και ο ορθολογισμός θα έχουν προνομιακή σχέση. Φυσικά, δεν είναι τα μοναδικά εργαλεία, αφού εδώ πρέπει να συμπεριληφθούν το συμφέρον, το συναίσθημα αλλά και η , η τέχνη κλπ.
Ωστόσο, εκείνο που είναι περίεργο είναι ότι συχνά – πυκνά λείπει η λογική στη συμπεριφορά μας, στις σχέσεις μας, στις αποφάσεις μας, στην κοινωνική μας λειτουργία…, με αποτέλεσμα να πλήττεται η αξιοπιστία μας, η φιλία, η πνευματική μας καλλιέργεια, το πραγματικό μας συμφέρον, η μακροπρόθεσμη προοπτική της ζωής μας.] Οι εχθροί της λογικής είναι πολλοί: ο ανορθολογισμός, ο σκοταδισμός, οι συνωμοσιολογίες, οι προκαταλήψεις, ο δογματισμός, η άγνοια, ο θυμός, η οργή, η αδυναμία αξιολόγησης των βασικών αξιών της ζωής, το συναίσθημα κλπ. Ναι, το συναίσθημα εμφανίζεται να συγκρούεται με τη λογική, όταν δεν έχουμε κατακτήσει μερικές ουσιώδεις αρχές. α) Η λογική πρέπει να “συνεργάζεται” με το συναίσθημα και το τελικό συμπέρασμα να είναι δημιούργημα και των δύο. β) Υπάρχουν ζητήματα στα οποία έχει τον πρώτο λόγο η λογική και ζητήματα που έχει τον πρώτο λόγο το συναίσθημα.
Το πιο σύνηθες βέβαια – και πάντα πλέον στο άρθρο αυτό όσον αφορά τα ζητήματα που έχει την πρώτο λόγο η λογική – είναι ότι άλλοτε σκεπτόμαστε λογικά και άλλοτε όχι. Πόσες και πόσες φορές δεν μετανιώνουμε για μια απόφασή μας, γιατί δεν σταθμίσαμε ορθολογικά τα διάφορα δεδομένα; Το επίδικο ζήτημα είναι λοιπόν το να σκεφτόμαστε λογικά σε κάθε περίπτωση, στην οποία απαιτείται η λογική. Και αυτό αφορά το μεγάλο μέρος της δράσης μας.
Η δυνατότητα της λογικής υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους – πλην οριακών περιπτώσεων, αιτιολογημένων οργανικά… – κα, από τη μάθηση, από την οικογενειακή αγωγή, από την καθημερινή ζωή κλπ. Η λογική συνδέεται με ένα αντίστοιχο ορθολογικό και ουμανιστικό αξιακό φορτίο. Για παράδειγμα, αν δεν έχουμε κατακτήσει την αξία του σεβασμού του άλλου ανθρώπου, δεν μπορούμε να την κατακτήσουμε. Η μη χρήση της λογικής ουσιαστικά δηλώνει ότι δεν μπορούμε να σκεφτούμε! Και αυτό συνιστά μείζον πρόβλημα, που επηρεάζει τη ζωή μας.
Η λογική είναι ο πιο βασικός ιστός που συνενώνει τους ανθρώπους και τις κοινωνίες, όπου γης και χρόνου. Ίσως αυτό να είχε στο νου του ο μεγάλος Αμερικάνος παιδαγωγός John Dewy, που έλεγε ότι “η ευτυχία του ανθρώπου συναρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητά του να σκέφτεται λογικά” και συνέχιζε “είναι πολύ δύσκολο να σκεφτόμαστε πάντα λογικά, και θέλει φροντίδα”.
Έτσι, γίνεται πρέπει να είναι κύριο μέλημά μας, συστηματικό και συνεχές και, σε κάθε περίπτωση, συνδέεται με το πως “βλέπουμε” την πραγματικότητα, με το πως ερμηνεύουμε τον κόσμο, με το πως σμιλεύουμε τον εαυτό μας, με το πως θέλουμε να είναι η ζωή μας!
