Στο μικροσκόπιο της έκτακτης Συνόδου Πρυτάνεων συγχωνεύσεις και χρηματοδότηση ΑΕΙ – Αντιδράσεις για την άτυπη «κατάταξη» από την ΕΘΑΕΕ
«Σφυροκόπημα» Κεραμέως από τους πρυτάνεις των Πανεπιστημίων της χώρας, αναμένεται σήμερα στην έκτακτη Σύνοδο Πρυτάνεων που έχει προγραμματιστεί διαδικτυακά, με αντικείμενο τις πιέσεις της υπουργού Παιδείας για συγχωνεύσεις Τμημάτων, αλλά και την αναταραχή που προκάλεσε .
Οι πρυτάνεις των ιδρυμάτων αποφάσισαν να συγκαλέσουν τη Σύνοδο προκειμένου να συζητήσουν που ζητά από τις διοικήσεις των ΑΕΙ να υποβάλουν τα σχέδιά τους «προς την κατεύθυνση της εξυγίανσης και εξορθολογισμού του ακαδημαϊκού χάρτη» έως το τέλος Μαρτίου 2022, προτείνοντας μεταβολές στην ακαδημαϊκή διάρθρωση, όπως:
- καταργήσεις Τμήματος/Τμημάτων
- συγχωνεύσεις με άλλο/-α Τμήμα/Τμήματα του ίδιου ή άλλου Ιδρύματος
- ουσιαστική αναμόρφωση και αναδιοργάνωση του προγράμματος σπουδών του/τους, προκειμένου να ανταποκρίνεται/-ονται πληρέστερα στις εξελίξεις της επιστήμης, τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, της κοινωνίας και της οικονομίας.
Στο μικροσκόπιο και η χρηματοδότηση
Αντιδράσεις όμως έχουν προκύψει σε αρκετά ιδρύματα και για τη χρηματοδότηση, παρότι η κ.Κεραμέως ανακοίνωσε ότι Αιτία είναι η κατανομή του 20% για πρώτη φορά με βάση «ποιοτικά» κριτήρια, τα οποία «έθαψαν» όπως φαίνεται αρκετά ιδρύματα, όπως το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο
Πελοποννήσου, το Πανεπιστήμιο Δ.Μακεδονίας, το Πολυτεχνείο Κρήτης, το ΕΛΜΕΠΑ, το Ιωαννίνων, κα. Πολλά ιδρύματα θεωρούν ότι θίγονται από το νέο τρόπο χρηματοδότησης και ιδίως (αλλά όχι μόνο) όσα προέκυψαν από τις συγχωνεύσεις των ΤΕΙ επί υπουργίας Γαβρόγλου, τα οποία δεν έχουν όλα ακόμα κατορθώσει ακόμα να βρουν το σωστό βηματισμό -και κατ επέκταση να επιτύχουν επιδόσεις στα ποιοτικά κριτήρια που έθεσε το ΥΠΑΙΘ. Ιδίως το κριτήριο «Ποσοστό αποφοίτων στην κανονική διάρκεια σπουδών (ν)» είναι άπιαστο για ιδρύματα που ενσωμάτωσαν Τμήματα ΤΕΙ. Τα ιδρύματα αυτά επικαλούνται επίσης και τις διεθνείς κατατάξεις, όπου Πανεπιστήμια όπως των Ιωαννίνων, της Πάτρας, κ.α τοποθετούνται σε πολύ υψηλότερες θέσεις από αυτές που τα τοποθετεί η ΕΘΑΕΕ στη δική της κατάταξη -και για το λόγο αυτόν ζητούν εξηγήσεις.
ΕΘΑΑΕ: Εμείς μόνο χρηματοδότηση εισηγηθήκαμε, δεν κάναμε κατάταξη ΑΕΙ
Οι αντιδράσεις αυτές, αλλά και η άτυπη «κατάταξη» στην οποία οδήγησαν οι αξιολογήσεις για τα ποιοτικά κριτηρια της χρηματοδότησης,
Η ΕΘΑΑΕ υποστήριξε ότι « δεν έχει την αποστολή να προβαίνει σε αξιολογική κατάταξη των ελληνικών Πανεπιστημίων και δεν έχει προτείνει τέτοια κατάταξη. Εφάρμοσε κριτήρια ποιότητας και επιτευγμάτων αποκλειστικά για τη μοριοδότηση των ιδρυμάτων.» Μάλιστα ανέφερε ότι «μόνο μια ενότητα κριτηρίων (Α: Συνεχής βελτίωση βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων) εφαρμόσθηκε σε όλα τα Πανεπιστήμια. και κακώς θεωρήθηκε τέτοια. Μια αξιολογική κατάταξη προϋποθέτει διαφορετικό σχεδιασμό και εφαρμογή των ίδιων κριτηρίων για όλα τα Ιδρύματα»
Δηλαδή η επιπλήττει όσους χρησιμοποίησαν τα στοιχεία που η ίδια παρέθεσε για να αξιολογήσουν τις επιδόσεις των ιδρυμάτων, κάτι που μπορεί να έχει επίπτωση στη χρηματοδότησή τους, αλλά κατά την Αρχή δεν αποτελεί αξιολόγηση. Δηλαδή κατά την ΕΘΑΑΕ το να υπολογίζεις πόσα χρήματα θα δοθούν στα ιδρύματα με «ποιοτικούς δείκτες» δεν είναι αξιολόγηση. Κι ας αποτελεί «μια καλή πρώτη βάση αναφοράς για την κατάσταση της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα»
Περίεργο όμως που
Η κατάταξη (που δεν υπάρχει)
Πράγματι, αν κοιτάξει κανείς τα ποιοτικά κριτήρια βάσει των οποίων δόθηκε το 20% της χρηματοδότησης στα ΑΕΙ, θα δει μια ξεκάθαρη εικόνα άτυπης κατάταξης. Ακολούθως καταγράφουμε -εντελώς ενδεικτικά- τα 10 πρώτα ιδρύματα σύμφωνα με τη χρηματοδότηση και τα κριτήρια της ΕΘΑΑΕ (το ποσοστό δίπλα στο ίδρυμα απεικονίζει το πόσο απέδωσαν στα ποιοτικά λεγόμενα κριτήρια για το 20% της χρηματοδότησης, τα ΑΕΙ) :
1. ΕΚΠΑ 17,39%
2. ΑΠΘ 16.85%
3. Πανεπιστήμιο Πατρών 9,28%
4. Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδας 6,31%
5. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 5,65%
6. Πανεπιστήμιο Κρήτης 5,16%
7. Ε.Μ.Πολυτεχνείο 4,94%
8. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 3,96%
9. Δημοκρίτειο θράκης 3,83%
10. ΠΑΔΑ 3,82%
Η εικόνα αυτή βέβαια, εκτός από τις δυό πρώτες θέσεις, «κονταροχτυπιέται» με τις διεθνείς κατατάξεις
Αναβρασμός για τη χρηματοδότηση
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αδυναμίες αυτές επισημάνθηκαν χθες και από ΤΑ ΝΕΑ:
«Ο κοινός πίνακας κατάταξης εμφανίζει τελικά μια «στοίχιση» πανεπιστημίων που έχουν κριθεί με διαφορετικά δεδομένα. Στην κατηγορία των κοινών υποχρεωτικών κριτηρίων, πανεπιστήμια με μικρό αριθμό καθηγητών εμφανίζουν αυξημένα μόρια λόγω της κατηγορίας του «πλήθους αναφορών» και των μεμονωμένων δημοσιεύσεων πολύ λίγων ερευνητών τους, που, ωστόσο, έχουν συμπεριληφθεί σε διεθνείς πολυπληθείς συγγραφικές ομάδες.
Ο δείκτης αυτός επηρεάζει με αναντίστοιχο τρόπο το σύνολο της παρουσίας των ιδρυμάτων και τα φέρνει να κατέχουν μια βαθμολογία, η οποία «είναι πλασματικά υψηλή στα κοινά κριτήρια αξιολόγησης», όπως αναφέρουν πρυτάνεις. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του που προέκυψε από τη συνένωση του πρώην Διεθνούς Πανεπιστημίου (με ειδίκευση στα μεταπτυχιακά αγγλόφωνα προγράμματα) και τριών πρώην ΤΕΙ της Βόρειας Ελλάδας. Το Ιδρυμα εμφανίζει υψηλή βαθμολογία λόγω του δείκτη «διεθνοποίησης» (των αγγλόφωνων προγραμμάτων του δηλαδή), παρότι στα θέματα επιστημονικής έρευνας βρίσκεται χαμηλά.
Τα παραπάνω, όπως είναι φυσικό, δημιουργούν εντάσεις. Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρος της Συνόδου Πρυτάνεων ΑΕΙ Τριαντάφυλλος Αλμπάνης λέει ότι «η αξιολόγηση που έγινε και η άτυπη κατάταξη που προέκυψε από την ΕΘΑΑΕ δημιουργεί προβλήματα και δεν μπορούμε να τη δεχθούμε» και προσθέτει: «Πολλά από τα ιδρύματα που εμφανίζονται στη δική μας αξιολόγηση χαμηλά, στις αντίστοιχες διεθνείς κατατάξεις που χρησιμοποιούν και παρόμοια κριτήρια βρίσκονται μέσα στα πέντε-έξι ανώτατα ιδρύματα της χώρας μας. Κάτι κάναμε, λοιπόν, εδώ λάθος.
Επίσης βρίσκονται πολύ χαμηλά όσα πανεπιστήμια ενσωμάτωσαν ΤΕΙ». «Οσον αφορά τις ερευνητικές επιδόσεις, στα πολυθεματικά πανεπιστήμια η Αρχή ζητεί τις δημοσιεύσεις ανά ερευνητικό πεδίο αλλά δεν τις διαιρεί στη συνέχεια με όλα τα μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) μόνο του συγκεκριμένου πεδίου. Τα διαιρεί με όλα τα μέλη ΔΕΠ του κάθε ιδρύματος. Ετσι, όσα πανεπιστήμια είναι πολυθεματικά φαίνονται να υστερούν κατά πολύ σε σχέση με όσα είναι μονοθεματικά και μετρούνται όλες οι δημοσιεύσεις, όλων των μελών ΔΕΠ τους», τονίζει ο ίδιος.
Από την πλευρά του, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής Παναγιώτης Καλδής σημειώνει ότι «τα κριτήρια αυτής της αξιολόγησης δεν είναι δίκαια και πρέπει να τα ξαναδούμε», ενώ ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Αθανάσιος Κατσής προσθέτει ότι «βλέπουμε ότι κάποιοι δείκτες από τους οποίους κρινόμαστε, όπως π.χ. οι αριθμοί αποφοίτων σε συγκεκριμένα τμήματα, δεν βγάζουν πραγματικά κανένα νόημα». Πάντως, και πρυτάνεις μεγάλων πανεπιστημίων της χώρας, που έχουν ανέβει ψηλά στην άτυπη κατάταξη της ΕΘΑΑΕ, χαρακτηρίζουν τα κριτήρια της Αρχής «ρηχά», σχολιάζοντας ότι πρέπει να αναπροσαρμοστούν», αναφέρει η εφημερίδα.
