Ο εκπαιδευτικός – εικαστικός Γιώργος Γαβριήλ διχάζει την Κύπρο ξανά, ένα χρόνο μετά τα έργα που προκάλεσαν σάλο. Η πειθαρχική δίωξη, οι νέες αντιδράσεις και το αίσιο τέλος.
Ένα χρόνο μετά τον σάλο που ξέσπασε στην Κύπρο για τα εικαστικά έργα του Γιώργου Γαβριήλ, ζωγράφου, εκπαιδευτικού και διευθυντή γυμνασίου της επαρχίας Λευκωσίας, η υπόθεση ήρθε ξανά στο προσκήνιο, υπενθυμίζοντας πως ο αγώνας για δημοκρατία και προάσπιση της ελευθερίας της έκφρασης, δεν σταματά.
Συγκεκριμένα, πέρυσι, η θύελλα αντιδράσεων ξέσπασε μετά από την δημοσιοποίηση μιας σειράς “αντισυστημικών” έργων τέχνης του Γιώργου Γαβριήλ, τα οποία απεικόνιζαν, μεταξύ άλλων, τον Χριστό γυμνό, με κασκόλ ποδοσφαιρικής ομάδας, πάνω σε μοτοσυκλέτα ή αγκαλιά με πρόσφυγες. Επίσης, άλλα έργα του παρουσίαζαν έναν ιερέα να θυμιατίζει με καπνογόνο, ακόμη και έναν σκύλο να ουρεί τον Γεώργιο Γρίβα και τον Αρχιεπίσκοπο. Οι πίνακες είχαν φιλοτεχνηθεί στον ελεύθερο χρόνο του κ. Γαβριήλ, ενώ είχαν αναρτηθεί στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, ενώ αργότερα παρουσιάστηκαν σε έκθεση ζωγραφικής.
Τα έργα του, τότε, χαρακτηρίστηκαν από πολλούς “χυδαία”, “προσβλητικά” και “βλάσφημα”, με πλήθος πολιτών, γονέων, αλλά και εκπαιδευτικών, να εκφράζουν την ενόχλησή τους με το επιχείρημα πως – λόγω της ιδιότητάς του ως εκπαιδευτικού και διευθυντή σχολείου – τα έργα του θα παρέσερναν τα παιδιά στην “ακολασία” και θα τα απομακρύνουν από το εθνικό αίσθημα και την θρησκεία. Την ίδια στιγμή, μερίδα κόσμου είχε ταχθεί με το μέρος του Γιώργου Γαβριήλ και είχε καταδικάσει τις επιθέσεις εναντίον του, καθώς και την φίμωση της ελευθερίας της έκφρασης, κάνοντας λόγο για “μεσαίωνα” και “εποχές σκοταδισμού”.
Το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου είχε διατάξει τότε πειθαρχική έρευνα κατά του Γιώργου Γαβριήλ, υποστηρίζοντας “ούτε η ελευθερία της έκφρασης, ούτε η ελευθερία της καλλιτεχνικής δημιουργίας μπορεί, όταν πρόκειται για αξιωματούχο στον χώρο της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα μέσα σε σχολείο, να δικαιολογήσουν την προσβολή του δημόσιου αισθήματος”.
Και ερχόμαστε στο σήμερα
Ένα χρόνο μετά, με επιστολή που δημοσίευσε ο “Πολίτης” πριν από μερικές μέρες (στις 14/09), έγινε γνωστό πως ο Γιώργος Γαβριήλ είναι αντιμέτωπος με πέντε κατηγορίες και πως στις 6 Οκτωβρίου 2021 θα πρέπει να παρουσιαστεί ενώπιον της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, ώστε να δώσει εξηγήσεις για τους πίνακες που ζωγράφισε. Μάλιστα, ο ίδιος κλήθηκε να βρει μάρτυρες που θα μπορούσαν να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία υπέρ του, ενώ αν δεν εμφανιστεί, η επιτροπή μπορεί είτε να απαιτήσει την προσωπική του προσαγωγή, είτε να προχωρήσει στην ακρόαση της υπόθεσης χωρίς την παρουσία του.
Συγκεκριμένα, σε βάρος του κυρίου Γαβριήλ, όπως ενημερώθηκε ο ίδιος από την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, προσάπτονται οι εξής κατηγορίες:
- Παραβίαση των καθηκόντων και των ευθυνών του ως διευθυντής σε σχολείο
- Παράλειψη εκτέλεσης οδηγιών αρμόδια αρχή σε εθνικές επετείους και θρησκευτικές εορτές
- Ότι θίγει και προσβάλλει πολιτειακούς-θρησκευτικούς θεσμούς, θρησκευτικά σύμβολα και ιστορικά-εθνικά πρόσωπα της Κύπρου
- Ότι έχει δυσφημήσει την εκπαιδευτική υπηρεσία και ότι έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη του κοινού προς αυτή
- Ότι δεν είχε την πρέπουσα συμπεριφορά προς το κοινό
Η επαναφορά του θέματος αναζωπύρωσε τις αντιδράσεις που υπήρξαν τότε, δημιουργώντας ξανά ένα δίπολο στον κυπριακό λαό, που διχάστηκε ανάμεσα σε εκείνους που ζητούν “να καεί στην πυρά” ο κ. Γαβριήλ και εκείνους που στηρίζουν τον εκπαιδευτικό και καλλιτέχνη, προασπιζόμενοι την ελευθερία της έκφρασης. Θέση πήραν και τα πολιτικά κόμματα, αλλά και διάφορες οργανώσεις και παρατάξεις, με το κλίμα να είναι ιδιαίτερα “ηλεκτρισμένο” και τον ίδιο τον δημιουργό να προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, δηλώνοντας έτοιμος να αντιμετωπίσει το κατηγορητήριο και χαρακτηρίζοντας “πρωτάκουστα” όσα συμβαίνουν.
“Με αυτές τις ενέργειες το Υπουργείο Παιδείας καταργεί το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης. Από την παρατήρηση μέχρι να με διώξουν από το σχολείο που είναι το πιο ακραίο, είναι αδικαιολόγητο. Δεν μπορεί κανένας να κάνει παρατήρηση ή επίπληξη επειδή εκφράζεται όπως εκφράζεται. Δεν είμαι κάποιος ο οποίος έκανα πρώτη φορά έργα, δουλεύω σαν εκπαιδευτικός και εικαστικός εδώ και 30 χρόνια, συμμετείχα σε διεθνείς εκθέσεις, βραβεύτηκα στην Κύπρο, εκθέτω τα έργα μου, έργα μου είναι σε βιβλία που διδάσκονται τα παιδιά”, ανέφερε χαρακτηριστικά στον “Πολίτη” ο κ. Γαβριήλ.
“Η ελευθερία της έκφρασης κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα”, τόνισε σε άλλες δηλώσεις του ο εκπαιδευτικός – καλλιτέχνης.
https://youtu.be/eIozJDnsRSo
Παίρνουν πίσω τη δίωξη
Την στιγμή που η κοινή γνώμη έπαιρνε θέση για το ζήτημα της ελευθερίας της έκφρασης και είτε “κάρφωνε” τον Γιώργο Γαβριήλ σαν άλλο Ιησού Χριστό, είτε υπερασπιζόταν τα δικαιώματά του (και του κάθε πολίτη), στα ανωτέρω στρώματα γινόταν ένα “πινγκ πονγκ ευθυνών”.
Από την μία πλευρά, ο Υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου ανέφερε ότι η απόφαση για δίωξη του καθηγητή ήταν της Νομικής Υπηρεσίας και ότι πρέπει να γίνει σεβαστή, παρόλο που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν τέτοιοι κανονισμοί. Από την άλλη, ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης εξέφρασε την έκπληξή του για τις δηλώσεις Προδρόμου, επισημαίνοντας πως η Νομική Υπηρεσία εξετάζει αποκλειστικά ποινικές ευθύνες και πως η δίωξη για πειθαρχικά θέματα αφορά την αρμόδια αρχή.
Τόσο οι παραπάνω εντάσεις, όσο και εκείνες των πολιτικών κομμάτων, αλλά και οι έντονες αντιδράσεις της κοινής γνώμης, με πλήθος κόσμου να ξεσηκώνεται υπέρ του εκπαιδευτικού – καλλιτέχνη, οδήγησαν στο να τερματιστεί η πειθαρχική δίωξη εις βάρος του Γιώργου Γαβριήλ, με απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Συγκεκριμένα, μετά από συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, η κυπριακή Προεδρία προχώρησε στην παρακάτω ανακοίνωση:
“Κατά τη συζήτηση διαπιστώθηκε παραβίαση του γράμματος και του πνεύματος των κανονισμών που διέπουν τη συμπεριφορά των λειτουργών και των διευθυντών της εκπαίδευσης. Παρά ταύτα, και ενόψει του γεγονότος ότι πολιτικές δυνάμεις και φορείς των Γραμμάτων και των Τεχνών θεώρησαν πως διώκεται η ελευθερία καλλιτεχνικής έκφρασης, έστω και αν για μεγάλη μερίδα πολιτών αποτελεί πρόκληση και προσβολή προς θεσμούς, το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε τον Υπουργό Παιδείας, όπως προς αποφυγή δημιουργίας εσφαλμένων εντυπώσεων για τις προθέσεις της Κυβέρνησης απευθυνθεί στον Γενικό Εισαγγελέα προς άμεσο τερματισμό της πειθαρχικής δίωξης του συγκεκριμένου Διευθυντή Γυμνασίου”.
