«Το κριτήριο της ισότητας στην παροχή εκπαίδευσης αντικαθίσταται από τη λογική της εισαγωγής του κέρδους, της μεταφοράς των αποφάσεων σε εξωτερικούς παράγοντες και της εισβολής των δυνάμεων της αγοράς στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης, ιδίως όσον αφορά την Πανεπιστημιακή εκπαίδευση»
Οι κυβερνητικές πολιτικές στον τομέα της εκπαίδευσης κατά την τελευταία τριετία, επιχειρούν να αποδομήσουν τον κοινωνικό χαρακτήρα της. Το χτισμένο με κόπο και θυσίες εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο επί σειρά ετών παρείχε δημόσιες και δωρεάν υπηρεσίες εκπαίδευσης αλλά και υποστηρικτικές υπηρεσίες, αντί να βελτιώνεται, σταδιακά αποδομείται. Το κριτήριο της ισότητας στην παροχή αντικαθίσταται από τη λογική της εισαγωγής του κέρδους, της μεταφοράς των αποφάσεων σε εξωτερικούς παράγοντες και της εισβολής των δυνάμεων της αγοράς στο χώρο της δημόσιας , ιδίως όσον αφορά την Πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Η εκχώρηση της εκπαίδευσης και των υποστηρικτικών δραστηριοτήτων σε ιδιωτικά συμφέροντα, πλήττει τα κοινωνικά κεκτημένα δεκαετιών. Έτσι, οι ασκούμενες πολιτικές υλοποιούν την πολιτική βούληση που :
επιδιώκει να αποπροσανατολίσει την συζήτηση από το νέο νόμο-πλαίσιο για τα ΑΕΙ που αποδομεί τα πτυχία και εξοβελίζει την δημοκρατία από τα Πανεπιστήμια
μετασχηματίζει τη λειτουργία των Πανεπιστημίων με βάση τους νόμους της αγοράς και κριτήριο το κέρδος
μετατρέπει την εκπαίδευση σε εμπορεύσιμο αγαθό (σχετική και η μεταφορά της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας από το Υπουργείο Παιδείας στο Υπουργείο Ανάπτυξης) με συγκεκριμένο αντίτιμο και θέτει περιορισμούς στην ελεύθερη πρόσβαση
προσπαθεί να απελευθερώσει τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, προκειμένου να ενισχύσει τον εμπορευματικό χαρακτήρα της
επιχειρεί να αφήσει την έρευνα και τους ερευνητές να εξαρτώνται από τις διαθέσεις της αγοράς
και να ανοίξει το δρόμο για την αστυνόμευση του παραδοσιακού χώρου ανταλλαγής ιδεών, του Πανεπιστημίου.
Απάντηση σε αυτή την νεοφιλελεύθερη εκπαιδευτική πολιτική δίνεται από τους ίδιους τους επιστημονικούς φορείς και τις οργανώσεις των εργαζομένων στην εκπαίδευση. Οι περισσότερες Πανεπιστημιακές Σύγκλητοι εξέδωσαν αποφάσεις αντίθεσης στο νομοσχέδιο και κάλεσαν σε κινητοποιήσεις εν μέσω καλοκαιριού. Η σύνοδος των Πρυτάνεων, οι σύγκλητοι των ΑΕΙ, οι ομοσπονδίες ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ και διοικητικού προσωπικού αντέδρασαν στα μέτρα της εφαρμοζόμενης πολιτικής για τις αλλαγές στο Πανεπιστήμιο. Οι αντιδράσεις επικεντρώνονται εναντίον της επιχειρούμενης υιοθέτησης ενός εν πολλοίς οργανωτικού σχήματος, ενός μοντέλου υπερσυγκέντρωσης αρμοδιοτήτων σε ένα όργανο, τον Πρύτανη καθώς και στη διαμαρτυρία για μη αποδοχή των απόψεων δικαστικών και νομικών κύκλων, αναφορικά με την άσκηση αρμοδιοτήτων από πρόσωπα που δε συνδέονται οργανικά με το οικείο ΑΕΙ. Από την πλευρά των αντιδράσεων των συλλόγων φοιτητών και των κοινωνικών ομάδων, αυτές καταδεικνύουν ότι η κοινωνία αποδοκιμάζει τις αλλαγές του νομοσχεδίου. Οι προσπάθειες για την αλλαγή του χαρακτήρα του Δημοσίου Πανεπιστημίου προς την κατεύθυνση της υποβάθμισης του δεν θα είναι εύκολη και παρά την ψήφιση του νομοσχεδίου, οι προσπάθειες ακύρωσης των μέτρων του θα συνεχιστούν.
Αλλά και σε μη-Πανεπιστημιακό επίπεδο, συνεχώς ανακύπτουν νέα ζητήματα που αποκαλύπτουν σημαντικές ελλείψεις αποτελεσματικής υλοποίησης πολιτικής. Το ζήτημα της αδικαιολόγητης εξάμηνης καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής και τοποθέτησης Διευθυντών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κυριαρχoύσε στις εκπαιδευτικές συζητήσεις έως ότου αυτή ολοκληρώθηκε, ενώ δεν είχε γίνει επιλογή με κρίση ούτε ενός στελέχους εκπαίδευσης, μετά από τρία χρόνια κατά τα οποία η κυβέρνηση δεν προχώρησε σε τοποθετήσεις κατόπιν κρίσεων. Ένα πλήθος καταγγελιών όπως οι καταγγελίες Βουλευτών για το ακατάλληλο υλικό στις πανελλαδικές εξετάσεις (στο μάθημα Γραμμικό σχέδιο), οι καταγγελίες της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδος, όσον αφορά τη συμμετοχή σε προγράμματα ΜΚΟ για επιμόρφωση προσφύγων και η ανάδειξη θεμάτων, όπως αυτό της οικονομικής ενίσχυσης του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), αμφισβητούν την επάρκεια των μέτρων για τον τομέα της εκπαίδευσης.
Ο αγώνας για για δημόσια, ποιοτική και δημοκρατική Παιδεία, όπου η φυσιογνωμία της εκπαίδευσης θα διαμορφώνεται σε δημοκρατική κατεύθυνση, θα συγκρούεται όπου απαιτείται, με τη λογική των αγορών και θα θέτει στο επίκεντρο την γνώση και τις ανάγκες των πολλών. Η συνέχιση της δημοκρατικής λειτουργίας των Ελληνικών Πανεπιστημίων και η αυτονομία τους θα εξασφαλίσει την συνεχιζόμενη καταξίωση τους στη Διεθνή επιστημονική κοινότητα. Το Πανεπιστήμιο θα εξακολουθήσει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες μιας δημοκρατικής κοινωνίας, συνεχίζοντας να έχει ως θεμέλιο λίθο του τη γνώση και με την εξασφάλιση της επαρκούς δημόσιας χρηματοδότησης σε σχέση με τη γενικότερη κατάσταση της χώρας. Στην κατεύθυνση της βελτίωσης της εκπαίδευσης γενικότερα, με κυρίαρχες προτάσεις τη θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής 14χρονης εκπαίδευσης, τον εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών και δράσεων για την κλιματική κρίση, τη μείωση του αριθμού των μαθητών και μαθητριών σε κάθε τμήμα με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση της διδασκαλίας, μπορεί να επιτευχθεί η ουσιαστική μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση και να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική πορεία της προς το μέλλον.
* Ο Δρ. Γεώργιος Φαράντος είναι τ. Συντονιστής της Ο.Μ. Δυτικού Τομέα Δήμου Τρίπολης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και Διδάσκων (ΕΣΠΑ) Τμήματος Οικονομικών Επιστημών
