«Βιβλία παντού και πάντα. Βιβλία: ομορφιά της ζωής, στολίδια του ανθρώπου!»
Ήταν μαύρα σκοτάδια στις κοινωνίες, στους πολιτισμούς, στην κουλτούρα, στη ζωή. Σκοτεινοί αιώνες… Προκαταλήψεις, δεισιδαιμονίες, ανορθολογισμός, δογματισμός, φονταμενταλισμός, κυνήγι μαγισσών και επιστημόνων, πόλεμοι θρησκειών, μισαλλοδοξία, θρησκοληψία, σκληρή εξουσία: στοιχεία απλωμένα παντού, κυρίαρχα και αναμφισβήτητα.
Κι όμως μέσα στο βαθύ σκοτάδι, τα πρώτα σκιρτήματα του ορθολογισμού και της επιστήμης ανάβουν μικρές μα τολμηρές φωτιές γνώσης. Το πνεύμα του ανθρώπου αναζητεί σημεία ελευθερίας. Να βρει ξέφωτα, να στοχαστεί, να αναζητήσει, να ερευνήσει, να μάθει…
Αρκετή η αρχαιολατρία και η αναπαραγωγή του παλιού. Μήπως πρέπει να δημιουργήσουμε και κάτι δικό μας, κάτι νέο;
Τυπώνεται το πρώτο . Και ένα μακρύ ταξίδι γνώσης ξεκινάει. Ο κόσμος αλλάζει. Η ιστορία τροποποιεί τη ρότα της. Οι γραφίδες της βρίσκουν νέα εδάφη. Οι πολιτισμοί ταρακουνιούνται. Μέχρι και «πόλεμο των Λέξεων» έχουμε.
Ας δούμε το πρώτο σκίρτημα, από την όμορφη ψηφιακή βιβλιοθήκη EUROPEANA. «Η Βίβλος του Γουτεμβέργιου εκδόθηκε στο Μάιντς το 1455. Είναι το πρώτο στην Ευρώπη που τυπώθηκε με κινητό τύπο: Ένα σύστημα τυπογραφίας που χρησιμοποιεί ατομικές μονάδες γραμμάτων και σημείων στίξης. Μια μίξη καπνιάς, βερνικιού και ασπραδιού αυγού χρησιμοποιήθηκε ως μελάνι. Το κείμενο ήταν τυπωμένο είτε σε περγαμηνή, είτε σε χαρτί. Η περγαμηνή ήταν περισσότερο ανθεκτική και παχιά, αλλά και πιο ακριβή.
Ακολουθώντας την χειρόγραφη παράδοση, τα αντίγραφα από την Βίβλο του Γουτεμβέργιου βρίσκονταν, κατ’ εντολήν των αγοραστών τους, συνήθως σε μοναστήρια.
Το αντίγραφο σε περγαμηνή που βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό. Οι σελίδες του είναι εξαιρετικά διακοσμημένες και υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία χρωματισμένων γραμμάτων. Το αντίγραφο σε χαρτί που βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Σκοτίας αντίθετα έχει λιγότερα χρώματα. Τα γράμματα είναι σε χρυσό φόντο.
Το μοναδικό άλλο βιβλίο που φαίνεται να τύπωσε ο Γουτεμβέργιος ήταν ένα σχολικό βιβλίο λατινικής γραμματικής. Ο κινητός τύπος τυπογραφίας που καθιερώθηκε από τον ίδιο σύντομα υιοθετήθηκε και από άλλους. Στα τέλη του 15ου αιώνα, τυπογραφικά πιεστήρια ιδρύθηκαν σε περισσότερες από 250 πόλεις σε όλη την Ευρώπη».
Τώρα τα γνωρίζουν μαζική παραγωγή. Απλώνονται παντού. Η άγνοια και ο αναλφαβητισμός βρίσκουν σκληρό πολέμιο. Ένα μεγάλο κύμα ορθολογισμού σαρώνει την Ευρώπη. Έρχεται η Επιστημονική Επανάσταση δυναμική και ελπιδοφόρα. Φέρνει μαζί της ένα νέο ρεύμα Διαφωτισμού. Η Αναγέννηση σκορπίζει φως παντού. Η νεωτερικότητα ξεκινάει τους αιώνες της.
Τα έντυπα βιβλία αγαπήθηκαν και λατρεύτηκαν. Άρχισαν να μπαίνουν στα σπίτια. Πλούτιζαν τις βιβλιοθήκες. Γέμιζαν τα σχολεία σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Αυτά έκαναν την εκπαίδευση μαζική σε κάθε γωνιά της Γης. Η μόρφωση ροδίζει όλους τους ορίζοντες.
Θα υπάρξουν και οι εχθροί τους. Ο φασισμός, ο ναζισμός, ο σκοταδισμός, το μίσος εναντίον της ελευθερίας θα τρέφουν ανθρώπους βαρβαρότητας, θα καίνε βιβλία. Όμως δεν μπορούν να σταματήσουν το φωτεινό μήνυμα των βιβλίων, μήνυμα πνευματικής καλλιέργειας και συνεχούς αναζήτησης.
Εκεί στα μέσα του 15ου αιώνα, ένα ταξίδι φωτός, ταξίδι αιώνων ξεκινά γεμάτο πόθους ελευθερίας, πνευματικής και κοσμικής. Θα είναι μόνα τους στο παιχνίδι της Γνώσης και της Μάθησης μέχρι στα τέλη του 20ου αιώνα, όπου θα συναντήσουν τα Ψηφιακά Βιβλία, για να πορευτούν μαζί, για να δημιουργήσουν έναν κόσμο, στον οποίο η αλληλοκατανόηση και ο αλληλοσεβασμός θα είναι βασικά πεδία των κοινωνιών, στον οποίο η Γνώση θα είναι ένα από τα κύρια μελήματα του ανθρώπου.
Βιβλία παντού και πάντα. Βιβλία: ομορφιά της ζωής, στολίδια του ανθρώπου!
