«Τι είναι Φυσική;». Στα βιβλία μπορεί να βρει κανείς διάφορους ορισμούς αλλά εγώ θα έδινα την εξής απάντηση
Φίλοι μου είμαι πια νομίζω σε μια ηλικία (50 ετών και 27 χρόνια στην εκπαίδευση, 9 στον ιδιωτικό τομέα και 18 στο δημόσιο) ώστε να έχω την κατάλληλη εμπειρία και ωριμότητα να είμαι σε θέση να κρίνω ορισμένα πράγματα με τα οποία ασχολούμαι σχεδόν όλη μου τη ζωή, κάπως πιο γενικά και συνολικά. Θα διατυπώσω λοιπόν μερικές σκέψεις για την αγαπημένη μου επιστήμη τη , σε σχέση με την εκπαίδευση στην Ελλάδα. Λοιπόν ας αρχίσουμε με το ερώτημα «Τι είναι Φυσική;». Στα βιβλία μπορεί να βρει κανείς διάφορους ορισμούς αλλά εγώ θα έδινα την εξής απάντηση :
«Είναι η συναρπαστική περιπέτεια του ανθρώπινου μυαλού που λόγω εσωτερικής ανάγκης προσπαθεί να κατανοήσει τον κόσμο στον οποίο βρεθήκαμε, η οποία ξεκίνησε από την αρχαιότητα και συνεχίζεται με αμείωτη ένταση μέχρι σήμερα, αλλάζοντας κατά καιρούς μεθόδους».
Είναι δε τόσο μεγάλη η πρόοδος που έχει συντελεστεί, που από πολλούς, ορισμένα από τα επιτεύγματα της θεωρούνται ό,τι ανώτερο έχει πετύχει ποτέ η ανθρώπινη διανόηση. Για παράδειγμα είναι όντως πολύ εντυπωσιακό που κάποια μικρά όντα, σε ένα μικροσκοπικό πλανήτη, που περιστρέφεται γύρω από ένα συνηθισμένο αστέρι, σε μια γωνιά ενός συνηθισμένου γαλαξία… είναι σε θέση να έχουν τεκμηριωμένη άποψη και να θέτουν ερωτήματα για όλο το αχανές σύμπαν όπως τι ηλικία έχει, πώς δημιουργήθηκε, τι διαστάσεις έχει, ποιο είναι το μέλλον του κτλ. Επίσης εντυπωσιακά είναι και τα τεχνολογικά επιτεύγματα που προέκυψαν απ’ όλες αυτές τις αναζητήσεις, αν και δεν ήταν το ζητούμενο, τα οποία προκάλεσαν μεγάλες αναταράξεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Δηλαδή η τελικά είναι η ζωή μας ολόκληρη!!!
Πάμε τώρα να δούμε τι διδάσκεται στο σχολείο στην Ελλάδα, στο μάθημα με το όνομα Φυσική. Αν διδάσκονταν η Φυσική όπως την όρισα, θα εστίαζε στο πώς ξεκίνησε και πώς εξελίχθηκε ανά τους αιώνες, θα έδινε βάση στη σύνδεση των επιστημόνων με το κοινωνικό πλαίσιο της χώρας και της εποχής στην οποία ζούσαν, στο κατά πόσο είναι αντικειμενική, στο τι κοινωνικές αναταράξεις προκάλεσε, στο γιατί οι γυναίκες και άλλες κοινωνικές ομάδες είχαν αποκλειστεί για αιώνες, στο γιατί καταδικάστηκε ο Γαλιλαίος, στην ιστορία των πυρηνικών όπλων και στο γιατί χρησιμοποιήθηκαν, στις φιλοσοφικές προεκτάσεις, στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της επιστήμης γενικότερα και τόσα και τόσα άλλα…
Επίσης θα έδινε στα παιδιά απαντήσεις, χρησιμοποιώντας απλή και κατανοητή γλώσσα, σε καθημερινά φαινόμενα που πρέπει να ξέρει ο κάθε πολίτης, όπως γιατί αλλάζουν οι εποχές, γιατί η Σελήνη έχει φάσεις, γιατί φουσκώνει ένα μπαλόνι, πώς ξέρουμε ότι η Γη είναι σφαιρική, γιατί ανάβει ένα λαμπάκι όταν το συνδέουμε με μια μπαταρία κτλ και θα τα ενημέρωνε για τις σύγχρονες εξελίξεις και προοπτικές της επιστήμης. Γίνονται αυτά; Σαφέστατα όχι!!!! Τι γίνεται; Ξεκινώντας από μερικούς νόμους της Φυσικής στη μαθηματική τους διατύπωση χωρίς να δίνεται καθόλου βάση στη βαθύτερη κατανόησή τους, γίνονται ατελείωτες περίπλοκες μαθηματικές εφαρμογές σε προβλήματα τα οποία συνήθως δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική ζωή, με αποκορύφωμα φυσικά τις πανελλήνιες και την προετοιμασία τους. Δηλαδή η μοναδική σχέση με τη , είναι η μαθηματική διατύπωση του νόμου στην αρχή της άσκησης.
Οι ασκήσεις δεν έχουν το νόημα που τους δίνει το όνομά τους δηλαδή της εξάσκησης ώστε να κατανοήσεις καλύτερα αυτό που λέει ο νόμος αλλά γίνονται αυτοσκοπός και το ζητούμενο είναι να μάθεις την τεχνική για να τις λύσεις. Και μάλιστα δε γίνεται καν κατανοητό πώς προέκυψε αυτή η σχέση της Φυσικής με τα Μαθηματικά!!! Νομίζω συμφωνείτε ότι αυτό δεν είναι Φυσική αλλά «Φυσική» και έχει πολύ περισσότερη σχέση με τα Μαθηματικά. Για να είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα, θα μπορούσαν να ονομάσουν το μάθημα «Μαθηματικά ΙΙ», ή «Μαθηματικές Μέθοδοι Φυσικής» ή «Τα Μαθηματικά της Φυσικής» ή κάτι τέτοιο. Δεν είναι κακό αυτό και σε πολλά παιδιά αρέσει, αφού τα Μαθηματικά είναι υπέροχα, αλλά έχει σημασία το να ξέρουμε τι ακριβώς κάνουμε και διδάσκουμε. Δηλαδή αν ένα παιδί λέει ότι του αρέσει ή δεν του αρέσει η Φυσική, δεν εννοεί τη Φυσική αλλά τη «Φυσική» γιατί τη Φυσική δεν την έχει διδαχθεί ποτέ!!!!
Ζαρμπούτης Δημήτρης φυσικός στο ΓΕΛ Καρπενησίου
