«Το προνοιακό μέτρο της διεύρυνσης των εισοδηματικών κριτηρίων για τους φοιτητές/-τριες στις παρούσες οικονομικές συνθήκες κρίνεται ως ορθό. Εξάλλου, το κριτήριο του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος είχε οριστεί στις 30.000 Ευρώ»
Ένα νομοθετικό μέτρο, όταν δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης της πρόθεσής του να υπηρετήσει στον ίδιο βαθμό δικαιοσύνης όλους, ανεξαίρετα, τους πολίτες, πολύ δύσκολα θα τύχει της κριτικής του περιεχομένου του, ενώ, ακόμη δυσκολότερα θα τύχουν απήχησης τα, όποια, φτωχά, επιχειρήματα εγερθούν εναντίον του. Στην περίπτωση που το μέτρο αυτό υπολείπεται της δίκαιης και αντικειμενικής προσέγγισης των προβλημάτων που καλείται να θεραπεύσει, τότε, αιτιολογημένα γίνεται αντικείμενο κριτικής.
Στο Νόμο 4940/ΦΕΚ 112 Α΄/14-06-2022, και ειδικότερα στο άρθρο 60, αναφέρεται ότι:
«Κατ’ εξαίρεση, στους προπτυχιακούς που εισάγονται και εγγράφονται κατά το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 και εφεξής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας το ετήσιο στεγαστικό της παρ. 1 χορηγείται εφόσον συντρέχουν, σωρευτικά, οι εξής προϋποθέσεις […] Το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους δεν υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ, προσαυξανόμενο κατά τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί πέραν του ενός».
Σε πρόσφατες ανακοινώσεις της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, στο πλαίσιο της παρουσίασης του Σχεδίου Στρατηγικής Κοινωνικής Στέγασης, την Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2022, ανακοινώθηκε ότι: «Θα υπάρξει ειδική πρόνοια για τα τρία ακριτικά πανεπιστήμια με διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια (40.000 ευρώ)» (ενδεικτικά: ).
Μόλις πριν λίγες ημέρες, την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2022, η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ, σε σχετική συνέντευξή (σε ραδιοφωνική εκπομπή στον Real Fm) ανέφερε ότι: «Σε λίγες μέρες θα ξεκινήσει η πληρωμή για την προηγούμενη ακαδημαϊκή χρονιά. Το στεγαστικό φοιτητικό επίδομα θα πληρωθεί τώρα προσαυξημένο κατά 50% για την προηγούμενη χρονιά. Δίνουμε δηλαδή αναδρομικότητα, ενώ πάει και στα 2000 σε περίπτωση συγκατοίκησης. Επίσης, στα 3 ακριτικά Πανεπιστήμια (Αιγαίου, Θράκης και Δ. Μακεδονίας) έχουμε αυξήσει και τα εισοδηματικά όρια για να ενισχύσουμε τους φοιτούντες».
Το προνοιακό μέτρο της διεύρυνσης των εισοδηματικών κριτηρίων για τους φοιτητές/-τριες στις παρούσες οικονομικές συνθήκες κρίνεται ως ορθό. Εξάλλου, το κριτήριο του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος είχε οριστεί στις 30.000 Ευρώ (προσαυξημένο κατά 3.000 Ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί πέραν του ενός) ήδη από το 2004, με τον Ν. 3220 (άρθρο 10), αρκετά πριν από τα ισχυρά, για την ελληνική κοινωνία, πλήγματα, λόγω της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης και, τώρα, εξαιτίας της οικονομικής και ενεργειακής κρίσης. Ισχυρή ένσταση εγείρεται για το μέτρο αυτό ως προς την επιλεκτικότητά του.
Η αποσπασματικότητα του νομοθετικού αυτού μέτρου, η οποία λαμβάνει υπόψη της μόνο τους φοιτητές/-τριες των τριών, παραπάνω αναφερθέντων, ακριτικών Πανεπιστημίων, θέτει στη θέση του αδικημένου τους φοιτητές των υπόλοιπων Πανεπιστημίων της ελληνικής επικράτειας. Εφόσον το αντικείμενο της νομοθετικής αυτής ρύθμισης είναι η διευκόλυνση, σε οικονομικό επίπεδο, των οικογενειών των φοιτητών/-τριών, δεν μπορεί να αιτιολογηθεί αυτή η επιλεκτικότητα ως προς τα συγκεκριμένα ακριτικά Πανεπιστήμια. Τις ίδιες οικονομικές δυσκολίες αντιμετωπίζουν όλες οι ελληνικές οικογένειες, είτε τα παιδιά τους σπουδάζουν σε ακριτικά είτε σε «μη ακριτικά» Πανεπιστήμια. Εξάλλου, για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ποιο κριτήριο δεν πληρεί, ώστε να συμπεριληφθεί στα ακριτικά πανεπιστήμια;
Η κριτική για την συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση θα μπορούσε να εξαντληθεί στα παραπάνω επιχειρήματα. Όμως, λαβές για περαιτέρω κριτική δίνει το γεγονός ότι η επιλεκτικότητα της νομοθετικής αυτής ρύθμισης γίνεται ακόμη περισσότερο «εξειδικευμένη» και, δυστυχώς, περισσότερο άδικη, ακόμη και στους κόλπους των τριών, παραπάνω αναφερθέντων, ακριτικών Πανεπιστημίων, αφού προβλέπει ή, καλύτερα, επιτρέπει, τον διαχωρισμό των φοιτητών, σε αυτούς που εισήχθησαν στα πανεπιστήμια αυτά πριν και μετά το ακαδημαϊκό έτος 2021 – 2022. Έτσι, για τους φοιτητές/-τριες που κατάφεραν να εισαχθούν κατά το ακαδημαϊκό έτος 2021 – 2022 στα τρία ακριτικά πανεπιστήμια λαμβάνεται ειδική μέριμνα στο πλαίσιο της οικονομικής διευκόλυνσης των οικογενειών τους, ώστε, από το έτος αυτό και στο εξής, το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους να ανέρχεται μέχρι το ποσό των 40.000 Ευρώ, προσαυξημένο κατά 3.000 Ευρώ για κάθε προστατευόμενο παιδί πέραν του ενός. Όμως, γιατί δεν συμπεριλαμβάνονται στο προνοιακό αυτό μέτρο οι οικογένειες των φοιτητών/-τριών, οι οποίοι/-ες εγγράφηκαν στα τρία αυτά Πανεπιστήμια τα προηγούμενα ακαδημαϊκά έτη; Για ποιο λόγο και με ποια κριτήρια τίθενται οι οικογένειες των παιδιών αυτών στο περιθώριο; Με ποια κριτήρια οι οικογένειες αυτές θεωρούνται ως μη έχοντες ανάγκη του συγκεκριμένου προνοιακού μέτρου; Μήπως τα παιδιά αυτά δεν έχουν τα ίδια φοιτητικά έξοδα, σπουδάζοντας στα τρία ακριτικά πανεπιστήμια, μακριά από τον τόπο κατοικίας τους; Και, προφανώς, δεν αναφερόμαστε στους «αιώνιους φοιτητές», αλλά σε αυτούς που πληρούν τα κριτήρια της συνεπούς φοίτησης, του ορίου των πανεπιστημιακών ετών, της επιτυχούς ολοκλήρωσης του 50% του συνολικού αριθμού των μαθημάτων τους κλπ.
Ο ειδικότερος διαχωρισμός μεταξύ των φοιτητών/-τριών των τριών ακριτικών Πανεπιστημίων, οι οποίοι εγγράφηκαν σε αυτά σε προγενέστερα του 2021 – 2022 έτη, και, ακόμη περισσότερο, ο γενικότερος διαχωρισμός μεταξύ των φοιτητών των, χαρακτηριζόμενων ως ακριτικών, Πανεπιστημίων και των υπόλοιπων ελληνικών Πανεπιστήμιων, δημιουργεί δικαιολογημένα συναισθήματα άδικης αντιμετώπισης, αφού δεν είναι δυνατόν να αιτιολογηθεί αυτή η διαφοροποίηση.
Οι οικονομικές δυσκολίες που η Πολιτεία αποδέχεται ότι οι ελληνικές οικογένειες και, ειδικότερα, οι οικογένειες των φοιτητών/-τριών αντιμετωπίζουν, δεν διαφοροποιούνται ούτε ως προς τα ακαδημαϊκά έτη εγγραφής ούτε ως προς τη χωροταξικότητα των πανεπιστημιακών σχολών.
Οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες των τελευταίων ετών δεν άγγιξαν επιλεκτικά κάποιες οικογένειες. Και, σίγουρα, σε καμία περίπτωση δεν λειτούργησαν με επιλεκτικό τρόπο μεταξύ των οικογενειών των φοιτητών/-τριών των πανεπιστημίων της χώρας μας.
