Χωρίς διαβούλευση και συναίνεση το νομοσχέδιο για τα ΑΕΙ
Το του Υπουργείου Παιδείας «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία και άλλες διατάξεις», αποτέλεσε βασικό αντικείμενο της 5ης τακτικής συνεδρίασης της «Α» του ΤΕΕ/ΤΚΜ, που με αίτημα την απόσυρσή του, κατέληξε κατά πλειοψηφία στο παρακάτω ψήφισμα:
“Το προς ψήφιση Ν/Σ- για την παιδεία με τίτλο: «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία και άλλες διατάξεις» έρχεται σε μία χρονική συγκυρία η οποία αποδεικνύεται ακατάλληλη για μία τέτοιου μεγέθους και κλίμακας αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας των Πανεπιστημιακών μας Ιδρυμάτων.
Κάθε Ν/Σ, πολλώ δε μάλλον το συγκεκριμένο, το οποίο άπτεται ενός τόσο ευαίσθητου θέματος, απαιτεί εκτεταμένη και ευρεία διαβούλευση με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συνθήκη η οποία δεν ικανοποιείται με διαδικασίες διαβούλευσης περιορισμένης χρονικής διάρκειας.
Προηγούμενες εμβληματικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες, όπως ο Νόμος Γιαννάκου (2007), ή ο Νόμος Πλαίσιο Διαμαντοπούλου (2011) είχαν προέλθει ως αποτελέσματα εξαντλητικού διαλόγου και γι’ αυτό άλλωστε και έγιναν αποδεκτές με ευρύτερες κοινοβουλευτικές, κοινωνικές και ακαδημαϊκές πλειοψηφίες.
Το Ν/Σ εισάγει στην ακαδημαϊκή πραγματικότητα ορισμένες καινοτόμες πρακτικές, οι οποίες αποτελούν διαχρονικό αίτημα των ίδιων των Πανεπιστημιακών κοινοτήτων.
- Πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης
- Εισαγωγή διεπιστημονικών προγραμμάτων σπουδών.
- Εισαγωγή διπλών προγραμμάτων σπουδών.
- Συνεργασίες με Πανεπιστήμια της αλλοδαπής για κατάρτιση κοινών προγραμμάτων σπουδών.
- Εισαγωγή του θεσμού του ελληνικού «Erasmus».
- Επαγγελματικά Μεταπτυχιακά Προγράμματα σπουδών.
- Δυνατότητα εκπόνησης Βιομηχανικών Διδακτορικών.
- Εισαγωγή ολοκληρωμένου πλαισίου για την Πρακτική άσκηση των φοιτητών.
- Δυνατότητα παρακολούθησης μεταπτυχιακών προγραμμάτων με μεθόδους εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης.
- Θεσμοθέτηση του επικουρικού διδακτικού έργου μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψηφίων διδακτόρων.
- Η κατάρτιση μητρώου γνωστικών αντικειμένων ανά τμήμα.
- Σύσταση συμβουλίου φοιτητών για την εκπροσώπηση τους σε ακαδημαϊκά ζητήματα στα όργανα διοίκησης.
- Ρυθμίσεις για μείωση της γραφειοκρατίας διαχείρισης των ερευνητικών κονδυλίων.
- Σύσταση επιτροπής ισότιμης πρόσβασης ΑμεΑ.
Παρόλες όμως τις θετικές προβλέψεις για μια σειρά ζητημάτων, το Ν/Σ εξαντλείται σε ένα υπέρ-ρυθμιστικό και περιοριστικό πλαίσιο, το οποίο στερεί από τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα τη διαχρονική δυνατότητα για καθορισμό των αναγκών τους στο πλαίσιο των ιδιαιτεροτήτων και των πραγματικών δεδομένων του καθενός από αυτά.
Τα προβλήματα που ανακύπτουν είναι πολλά.
- Η υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων και εξουσιών στα Συμβούλια Διοίκησης (Σ.Δ.), χωρίς μάλιστα πρόνοια για τα κατάλληλα θεσμικά αντίβαρα.
- Η εκλογή του Πρύτανη από το 11μελές σώμα των Σ.Δ., και μάλιστα με σωρευτικές αρμοδιότητες (Πρόεδρος της επιτροπής ερευνών, της Συγκλήτου, της εταιρίας αξιοποίησης της περιουσίας των ιδρυμάτων), οδηγεί στη μεγάλη διοικητική αντίφαση ο Πρύτανης να είναι ταυτοχρόνως και ελέγχων και ελεγχόμενος.
- Η αποδυνάμωση των ρόλων των αντιπρυτάνεων, καθότι αποτελούν μη εκλεγμένα μέλη, ενώ παύονται και από μέλη των συλλογικών οργάνων (Σύγκλητος, Πρυτανικά Συμβούλια), καθώς και των Κοσμητόρων (οι οποίοι ορίζονται από τα ΣΔ).
- Η δυνατότητα ίδρυσης διπλών- διεπιστημονικών- ξενόγλωσσων- διιδρυματικών προγραμμάτων σπουδών έρχεται σε αναντιστοιχία με την εμφανέστατη υποστελέχωση των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε επίπεδο ακαδημαϊκού προσωπικού. Η νέα αυτή πραγματικότητα θα σκοντάψει ευθέως στην αδυναμία των ιδρυμάτων να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις, χωρίς σημαντική αύξηση του προσωπικού τους.
- Η μη πρόβλεψη για τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα, ο οποίος θα εκπονήσει ένα εθνικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της έρευνας, απαντώντας στην θεσμική πολυδιάσπαση και ενισχύοντας τις αναγκαίες συνέργειες μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και ερευνητικών κέντρων.
- Η καθιέρωση πολλών τύπων πτυχίων, διαφορετικής χρονικής και ακαδημαϊκής ισχύος, χωρίς την πρότερη διερεύνηση των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας, καθώς και τη σαφή απόδοση επαγγελματικών δικαιωμάτων σε αυτά, θα δημιουργήσει πτυχία «πολλαπλών ταχυτήτων», χωρίς ανταπόκριση στην αγορά εργασίας.
Η Ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας, μέσα σε ένα περιβάλλον δυσμενές και απορυθμισμένο, έχει καταφέρει διατηρώντας τον δημόσιο, δημοκρατικό και αυτοδιοίκητο χαρακτήρα της να παράγει ένα ακαδημαϊκό, ερευνητικό και παιδαγωγικό αποτέλεσμα υψηλής στάθμης. Παθογένειες οι οποίες χρονίζουν ασφαλώς και οφείλουν να θεραπευτούν, πάντοτε όμως υπό το πρίσμα της ανεξαρτησίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και της δυνατότητας τους να ρυθμίζουν την ακαδημαϊκή τους υπόσταση μέσα από τα όργανα τους. Διαδικασίες διαβούλευσης «fast-track», χωρίς την αναγκαία ενημέρωση και συναίνεση της ακαδημαϊκής κοινότητας, των φοιτητών και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου μάλλον απορρυθμίζουν περισσότερα ζητήματα απ’ όσα επιλύουν.
- Καλούμε λοιπόν την Κυβέρνηση να ασπαστεί το αίτημα του συνόλου των εμπλεκομένων μερών και να αποσύρει το Ν/Σ στην κατεύθυνση της συνέχισης του διαλόγου με τους ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς φορείς με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
- Παράλληλα απαιτούμε την αύξηση της χρηματοδότησης των ελληνικών πανεπιστημίων και της δημόσιας Παιδείας γενικότερα. Η ίδρυση και η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, που κάποιοι ευαγγελίζονται, απαιτεί την ύπαρξη μιας ισχυρής και καλά οργανωμένης δημόσιας Παιδείας.
Το ελληνικό, δημόσιο πανεπιστήμιο ανήκει σε όλη την ελληνική κοινωνία, αυτήν οφείλει να υπηρετεί και αυτήν οφείλει να αφουγκράζεται μέσα από τους κοινωνικούς και θεσμικούς της φορείς.”
Στην ίδια συνεδρίαση, εγκρίθηκε ομόφωνα η πρόταση του Προέδρου της «Α» ΤΕΕ/ΤΚΜ κ. Ηλία Περτζινίδη για την παραλαβή και έγκριση του επικείμενου πορίσματος της ΟΕ για την πρακτική των φοιτητών από την «Α», ενώ συζητήθηκαν και ελήφθησαν σχετικές αποφάσεις για σειρά θεμάτων: τη συσχέτιση ενεργειακής και αντισεισμικής θωράκισης των κτιριακών υποδομών, την υποστελέχωση των ΥΔΟΜ, τις προτάσεις για αλλαγές και προσθήκες στα καθήκοντα των Ελεγκτών Δόμησης, κ.α.
Εκτός ημερησίας διάταξης, συζητήθηκαν θέματα που απασχολούν τους συναδέλφους και την πόλη της Θεσσαλονίκης και προέκυψαν τα παρακάτω ψηφίσματα:
- Παράταση ενός έτους τουλάχιστον στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των μη οικονομικά ενήμερων Μηχανικών.
- Επαναπροσδιορισμός του τρόπου βαθμολόγησης των αιτήσεων και αύξηση του προϋπολογισμού του Προγράμματος «Εξοικονομώ 2021» για την περιοχή της Θεσσαλονίκης.
- Επαναλειτουργία του Νοσοκομείου Λοιμωδών.
- Καταγγελία της μόνιμης αστυνομικής παρουσίας στο χώρο του Α.Π.Θ.