Θα πρέπει να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν ότι οποιοδήποτε κοινωνικό φαινόμενο βίας μπορεί να μετριαστεί ή και να εξαφανιστεί μόνο με το ενδιαφέρον και την ενεργό συμμετοχή όλων μας. Διαφορετικά μπορεί να διογκωθεί υπέρμετρα και πολύ γρήγορα να γίνει «προσωπική» μας υπόθεση.
Σήμερα θα μιλήσουμε για το ρόλο της ομάδας των παιδιών που είναι παρατηρητές και μάρτυρες του φαινομένου της σχολικής βίας.
Γιατί τα περισσότερα επεισόδια σχολικής βίας, αφού συμβαίνουν στο χώρο του σχολείου, γίνονται συνήθως μπροστά σε άλλα παιδιά, σε μια ομάδα συνομήλικων, η οποία παρευρίσκεται σε κάθε τέτοια εκδήλωση και συνήθως παίζει το ρόλο του θεατή – παρατηρητή.
Η στάση και οι αντιδράσεις των παιδιών αυτών επηρεάζουν άμεσα την εξέλιξη του φαινομένου την ώρα που εκδηλώνεται. Έχει διαπιστωθεί ότι η ομάδα των παιδιών – παρατηρητών κρατά απέναντι στις πράξεις αυτές είτε υποστηρικτική προς το θύτη στάση είτε στάση σιωπηρής αποδοχής, που από το παιδί θύτη ερμηνεύεται ως επιβράβευση και επιδοκιμασία της συμπεριφοράς του.
Είναι πολύ πιθανό η ικανοποίηση και η εξουσία που μπορεί να απολαμβάνει το παιδί θύτης να οφείλονται κατά πολύ στην παρουσία των παρατηρητών. Χάρη στους παρευρισκόμενους ο θύτης νιώθει να αποκτά την εικόνα του δυνατού, την αίσθηση ότι η επιβολή του στο αδύναμο θύμα του δίνει κύρος και επομένως έχει κάθε λόγο να επαναλάβει την πράξη του. Με άλλα λόγια η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του θύτη δεν πηγάζει μόνο από τη συναισθηματική του κατάσταση και τη στάση υποταγής του θύματος, αλλά και από τις αντιδράσεις της ομήγυρης, των παιδιών μαρτύρων.
Βέβαια τα παιδιά που γίνονται μάρτυρες του σχολικού εκφοβισμού δε σημαίνει ότι συμφωνούν με τέτοιου είδους συμπεριφορές, τουλάχιστον στην πλειοψηφία τους. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα παιδιά μάρτυρες παρεμβαίνουν και σταματούν το επεισόδιο της βίας όπως επίσης και περιπτώσεις παιδιών που πολύ θα ήθελαν να βοηθήσουν το θύμα, αλλά δεν το κάνουν φοβούμενα ότι μπορεί να πάρουν τη θέση του αμέσως μετά. Από την άλλη πάλι η συχνή έκθεση παιδιών μαρτύρων σε φαινόμενα σχολικής βίας εξοικειώνει τα παιδιά με το φαινόμενο και μειώνει τις όποιες ικανότητες και διαθέσεις αντίδρασής τους σε αυτό. Εντυπωσιακό είναι επίσης το γεγονός ότι πολλά από τα παιδιά που έχουν υποστηρίξει το θύτη έχουν αργότερα εκδηλώσει τα ίδια επιθετική συμπεριφορά. Έτσι τελικά η σχολική βία φτάνει να γίνεται απλά ένα φαινόμενο της σχολικής καθημερινότητας.
Από τα παραπάνω φαίνεται, νομίζω, καθαρά ότι η εμπλοκή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο των συνομηλίκων στα επεισόδια της σχολικής βίας είναι σημαντικός παράγοντας ενίσχυσης του φαινομένου. Αντίθετα, ως αντίδοτο, η προώθηση και η προαγωγή των σχέσεων μεταξύ των παιδιών θυμάτων και των συμμαθητών τους αποτελούν ένα ισχυρό προστατευτικό μηχανισμό. Οι σχέσεις με τους συμμαθητές και η αποδοχή από τις ομάδες των συνομηλίκων αποδεικνύονται τεράστιας σημασίας για την ψυχοσυναισθηματική ισορροπία και ανάπτυξη των παιδιών της σχολικής ηλικίας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να συμβουλεύουν τα παιδιά, που γίνονται μάρτυρες σχολικού εκφοβισμού, να αναφέρουν οπωσδήποτε το επεισόδιο στον εφημερεύοντα εκπαιδευτικό ή σε κάποιον άλλο ενήλικα της εμπιστοσύνης τους, ώστε να πράξει ανάλογα. Θα πρέπει να δώσουμε στα παιδιά να καταλάβουν ότι οποιοδήποτε κοινωνικό φαινόμενο βίας μπορεί να μετριαστεί ή και να εξαφανιστεί μόνο με το ενδιαφέρον και την ενεργό συμμετοχή όλων μας. Διαφορετικά μπορεί να διογκωθεί υπέρμετρα και πολύ γρήγορα να γίνει «προσωπική» μας υπόθεση.
patrisnews.gr
Π
