Η 5η Σεπτέμβρη κάθε έτους αποτελεί για το 2ο Γυμνάσιο Ταύρου ημέρα μνήμης και τιμής για την Αθηνά που με το δόρυ της Γνώσης και της Αντίστασης χαράζει πορεία στον Τόπο και τον Χρόνο
Σαν σήμερα 5-9-1944 εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής η Ταυριώτισσα Επονίτισσα Αθηνά Εσθήρ Χατζηεσμέρ .
Η 5η Σεπτέμβρη κάθε έτους αποτελεί για το 2ο Γυμνάσιο Ταύρου ημέρα μνήμης και τιμής για την Αθηνά που με το δόρυ της Γνώσης και της Αντίστασης χαράζει πορεία στον Τόπο και τον Χρόνο.
Η Εσθήρ, το αστέρι της Ανατολής και της ΕΠΟΝ, η προσφυγοπούλα της Ιωνίας φεγγοβολεί στον Ταύρο μεταλαμπαδεύοντας το φως της Μικρασιατικής γης που δεν έσβησε το 1922 αλλά άστραψε και βρόντηξε στα χρόνια της Κατοχής με την Εθνική Αντίσταση.
Με τη συμπλήρωση δέκα ετών από την ονοματοδοσία του Σχολείου μας σε ‘’ 2ο Γυμνάσιο Ταύρου Αθηνά Χατζηεσμέρ’’ (ΦΕΚ 1264/ Τ.Β/ 11-4-2012) δάσκαλοι και μαθητές ακολουθούν τα βήματα της Αθηνάς στο δρόμο του αγώνα για Μόρφωση, Ειρήνη, Κοινωνική Δικαιοσύνη και Εθνική Ανεξαρτησία.
Ποια ήταν η Ταυριώτισσα Επονίτισσα;
Μεταξύ των ΕΠΟΝιτών που διακρίθηκαν για την αρετή και την τόλμη τους,όπως αναφέρει ο Ποιητής, ήταν και η Αθηνά Χατζηεσμέρ, (Εσθήρ ή Χατζηεσθήρ), η μοναδική ΕΠΟΝίτισσα που εκτέλεσαν οι Γερμανοί από τη συνοικία του Ταύρου. Αλλά ποια ήταν η Αθηνά Χατζηεσμέρ;
Παιδί προσφύγων από τη γη της Ιωνίας, η μικρή Αθηνά ήρθε στον κόσμο τέσσερα χρόνια μετά την εγκατάσταση του Σταύρου και της Φωτεινής στις παράγκες, στα Γερμανικά, όπως τα έλεγαν στον Ταύρο (σημερινή γειτονιά του Αγίου Γεωργίου). Εκεί μεγάλωσε, στη φτωχογειτονιά με τα λασπόνερα. Εκεί που κυριαρχούσε η στέρηση και περίσσευαν τα όνειρα. Ωστόσο η Αθηνούλα κάθε Χριστούγεννα ρωτούσε τη μητέρα της:
– Πούθε έρχεται ο Αη Βασίλης μάνα; Κι εκείνη απαντούσε:
– Πέρα απ’ την Καισάρεια παιδί μου, απ’ τ’ άγια μας χώματα.
Η Καισάρεια όμως για τους ντόπιους που δεν συμπαθούσαν τους ξεριζωμένους μικρασιάτες ήταν μία ξένη πόλη, μια απειλή για το ενδεχόμενο μοίρασμα των περιβολιών. Στις παράγκες αυτές μεγάλωνε η Αθηνά και ομόρφαινε. Καθημερινά περιμένει με λαχτάρα να πάει στο σχολείο. Ένα μελαχροινό παιδί με αστραφτερό βλέμμα, μαύρα μακριά μαλλιά και πολύ πείσμα. Μια μέρα η Αθηνά γύρισε αναψοκοκκινισμένη από το σχολείο.
– Με είπαν Τουρκάλα! Να, γιατί λέει το επίθετό μου είναι Τούρκικο, Χατζηεσμέρ, είπε στη μάνα της. Η Φωτεινή στενοχωρήθηκε γιατί κακοκάρδιζαν το παιδί της. Μα η Αθηνά δεν το βάζει κάτω, είχε δώσει την απάντηση:
– Κι αν το επίθετό μου δεν φαίνεται ελληνικό, τ’ όνομά μου είναι πιο ελληνικό απ’ όλων των συμμαθητών μου. Καμιά Τουρκάλα δεν τη λένε Αθηνά!
Η εξυπνάδα της την κάνει από νωρίς να καταλάβει την αδικία στον κόσμο και συγκλονίζεται όταν ο φασισμός χτυπάει την πατρίδα της.
– Δεν είναι η Καισάρεια τ’ άγια χώματα, έλεγε πεισματικά στη μάνα της. Ετούτη είναι η πατρίδα μας. Δεν είμαστε Έλληνες;
Η Αθηνά, φύση ελεύθερη, δασκαλεμένη από τις περιπέτειες της προσφυγιάς, της πείνας και της δυστυχίας της παραγκούπολης θα εξεγερθεί και θα σηκώσει το ανάστημά της όταν ήρθε η ώρα να πολεμήσει τον ξένο κατακτητή. Η φτώχεια την αναγκάζει ταυτόχρονα με το σχολείο να εργάζεται ως ράφτρα για να προσφέρει στην οικογένεια.
Ζυμωμένη στο καμίνι της εργατικής τάξης θα ενταχθεί στην ΕΠΟΝ Ταύρου, αφού καταγράφεται ως ιδρυτικό μέλος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου ενώ στο διάστημα 1943-1944 θα διατελέσει αναπληρωματική γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου. Αναλαμβάνει την οργάνωση και καθοδήγηση των Αετόπουλων μαζί με τη συντρόφισσα Μάρω Λουλούδη, διοργανώνει στο σπίτι της τα περίφημα «πάρτυ» συναντήσεις καλλιτεχνικές και μορφωτικές και δημιουργούν μαζί την ποδοσφαιρική ομάδα «Δυναμό»! Ήταν τόσα πολλά τα Αετόπουλα αυτοί οι μικροί καταδρομείς – σαμποτέρ, που με την καθοδήγηση της Αθηνάς στα τέλη του 1943 έφτιαχναν δύο διμοιρίες που με την παρουσία τους πρόσφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στο ΕΑΜ Ταύρου. (Απο τη συνέντευξη της Μάρως Λουλούδη στην Ανδριανή Στράνη).
Η Αθηνά ταγμένη στην υπηρεσία του αντιφασιστικού αγώνα, στη δουλειά της ΕΠΟΝ νύχτα και μέρα, το σπίτι δεν την έβλεπε.
– Μάνα θ’ αργήσω, έχουμε πόλεμο έλεγε κι έφευγε μέσα στη νύχτα.
Και η μάνα Φωτεινή, χήρα και μόνη, φοβότανε για την Αθηνά, μα πιο πολύ τη φόβιζε ότι η κόρη της είχε τόλμη και δεν υπολόγιζε τον κίνδυνο. Η πίστη της στα ιδανικά της Πατρίδας και της Λευτεριάς της δίνει θάρρος να στέκεται ατρόμητη απέναντι στον φασισμό και στο θάνατο. Οι Γερμανοί γνωρίζουν τη δράση της και αναζητούν τρόπο να τη βγάλουν από τη μέση. Οι φασίστες δεν μπορούν να την αντιμετωπίσουν αντρίκια στο δρόμο και στήνουν την προδοσία. Κάθε εποχή έχει τον Εφιάλτη της. Τραγική ειρωνεία ίσως η συνύπαρξη αγωνιστών και χαφιέδων ακόμα και μέσα στην Αντίσταση. Η Αθηνά δεν θα ξεφύγει από την προδοσία. Θα την προδώσει η «φίλη» της Τιτίνα με βάση το σχέδιο των Ταγματασφαλιτών. Η ‘’συντρόφισσα’’ θα την οδηγήσει στο ραντεβού του θανάτου. Πριν από τη γέφυρα της Καλλιθέας τρεις ταγματασφαλίτες θα συλλάβουν την Αθηνά και την Τιτίνα και θα τις μεταφέρουν στην Γκεστάπο. Μετά από λίγο η γνωστή στον Ταύρο Τιτίνα θα ελευθερωθεί και θα επωφεληθεί της προδοσίας, ενώ η Αθηνά οδηγείται στη φυλακή, βασανίζεται σκληρά, αλλά δεν γονατίζει. Στο κελί της είχε ζαρώσει σα φοβισμένο σκυλί ο θάνατος. Η συγκρατούμενή της στο ίδιο κελί Μαρία Λαδά , λέει για την Αθηνά: Όταν έβλεπε κάποια από τις συγκρατούμενές της να λιγοψυχά, εκείνη την εμψύχωνε. Όταν μπήκαμε στον αγώνα είμασταν αποφασισμένες για όλα ακόμα και να θυσιαστούμε. Τώρα έφτασε η ώρα της θυσίας και δεν πρέπει να δειλιάζουμε. Όταν έφευγε για την εκτέλεση τις αποχαιρέτισε.
– Καλή Λευτεριά, Ζήτω η πατρίδα και θάρρος συντρόφισσες. (βλ.Δημήτρη Σούτου, Η συμβολή των Ταυριωτών στον Εθνικοαπελευθερωτικό Αγώνα 1940-45, Ταύρος 1993, σελ.128-131)
Πριν από την εκτέλεση, έδωσε στον φύλακα το δαχτυλίδι και το μονόγραμμα που ήταν κεντημένο στο τσεπάκι της και τον παρακάλεσε να το δώσει στη μητέρα της. Στην Καισαριανή στο Θυσιαστήριο της Λευτεριάς μπροστά στο απόσπασμα παραμένει όρθια, αρνείται να της δέσουν τα μάτια και μαζί με άλλες κοπέλες τραγουδούν «στη στεριά δε ζει το ψάρι».
Ξημέρωνε 5/9/44 και το αίμα της Αθηνάς πότιζε το δέντρο της Ελευθερίας. Ήταν η τελευταία εκτέλεση στην Καισαριανή πριν την Ανάσταση της Πατρίδας με την υποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα.
Ανδριανή Στράνη
Εκπαιδευτικός 2ου Γυμνασίου Ταύρου ‘’Αθηνά Χατζηεσμέρ’’
