Τι μπορούν να κάνουν οι εκπαιδευτικοί σε συνεργασία με τους γονείς και τα παιδιά
Κάποια στιγμή ο πόλεμος θα τελειώσει. Αδυνατούμε να προβλέψουμε πότε, γιατί ο πόλεμος είναι βίαιος διδάσκαλος και εξάπτει τα πάθη, οι άνθρωποι γίνονται ανεξέλεγκτοι, παράφοροι, κτηνώδεις, αυτοκαταστροφικοί.
Το αποτέλεσμα – ήδη έχει αρχίσει από τις πρώτες ριπές να σχηματίζεται – θα είναι μία πληγή χαίνουσα, χωρίς όμως ακόμη να μπορούμε να εκτιμήσουμε πόσο μεγάλη και πόσο βαθιά, ανεξαρτήτως πιθανόν από τη λύση που θα δοθεί. Ένα ουδέτερο κράτος κουτσουρεμένο από έναν πιο ισχυρό; Ένα κράτος χωρισμένο σε ανατολικό και δυτικό κομμάτι, αναβίωση της μεταπολεμικής Γερμανίας, αναβίωση του ψυχρού πολέμου; Ή μήπως κάποιο άλλο κύημα της διπλωματίας που θα διασώσει προσχήματα και θα γλιτώσει και τις δύο μεριές από ταπεινώσεις, αλλά και θα διατρανώσει – κυρίως στους εμπόλεμους λαούς – το καθαγιαστικό μήνυμα της εμβληματικής νίκης;
Εμείς, οι εκπαιδευτικοί(θα μιλήσω με την ιδιότητα του λειτουργού της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κυρίως) σε συνεργασία με τους γονείς, τις στα σχολεία μας, εδώ στην Ελλάδα, τι μπορούμε να κάνουμε; Μπορούμε οι εκπαιδευτικοί πρώτα-πρώτα να μεταφέρουμε πληροφορίες, τι γίνεται, τι νομίζουμε δηλαδή ότι γίνεται, αφού δεν έχουμε το προτέρημα της χρονικής απόστασης, για να ερευνήσουμε γερά τεκμηριωμένες απόψεις και αξιόπιστες ιστορικές συνθέσεις. Να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να φιλτράρουν (τι βλέπουμε; πώς; γιατί; )τις εικόνες που με καταιγιστικούς ρυθμούς φτάνουν στις αισθήσεις τους. Να προσπαθήσουμε να τα βοηθήσουμε να βγουν από τη σύγχυση, αλλά και να τα ενθαρρύνουμε να εκφράσουν συναισθήματα και προβληματισμούς. ( Να κατανοήσουμε τα ακατανόητα; )Μπορούμε να μιλήσουμε για τον άλλον πόλεμο, τον πόλεμο της προπαγάνδας, πώς να αποκτήσουμε εφόδια, για να εξελιχθούμε σε πιο προσεκτικούς παρακολουθητές σε ένα πρώτο επίπεδο τουλάχιστον.
Μπορούμε να διαβάζουμε δημοσιεύματα στην αίθουσα διδασκαλίας, να ανοίγουμε κουβέντες με αφορμή αυτά. Μπορούμε, ίσως, να αναζητήσουμε τα αίτια των πολέμων και τι είναι αυτό που οδηγεί τους ανθρώπους να αλληλοτρώγονται. Ίσως, να ερευνήσουμε ίχνη τους και στις δικές μας κοινωνίες, να ξετρυπώσουμε τα σαράκια, να εντοπίσουμε τους μικρούς ή μεγάλους φασισμούς που καραδοκούν δίπλα μας, ίσως και μέσα μας. Δεν είναι πολύ μακρινό άλλωστε το παράδειγμα της Χρυσής Αυγής που είχε γιγαντώσει, δυστυχώς, τα ποσοστά της(ως ψήφος στις εκλογές) στην κοινωνία πριν από την δολοφονία του Παύλου Φύσσα, πράξη που κατέδειξε ότι πρόκειται για μία ακραιφνώς εγκληματική οργάνωση.
Να ξαναθυμηθούμε και να βρούμε αυτά που μας ενώνουν, Έλληνες και ξένους που ζουν στη χώρα, για να φτιάξουμε γερούς αρμούς συνοχής στην κοινωνία μας. Να ενθαρρύνουμε την επικράτηση του διαλόγου ως τρόπου επίλυσης των διαφορών, να συνειδητοποιήσουμε την αξία της ειρήνης, της δημοκρατίας, της ελευθερίας. Να προβληματιστούμε και να ερευνήσουμε πώς σε αυτές τις αξίες θα δώσουμε μεγαλύτερο βάθος και πλάτος. Να διεκδικήσουμε με σθένος από τους κυβερνώντες και τους νομοθέτες την άμβλυνση κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, καθώς και του ανταγωνισμού μέσα σε ένα κόσμο καταναλωτικής ευφορίας και ατομικισμού.
Να συνειδητοποιήσουμε, ίσως, κάποιες λεπτομέρειες, κάποιες αλήθειες που έχουν τη σημασία τους: χώρες με παντοδύναμους ηγέτες, κάποιες αυτές τύποις δημοκρατικές, και με μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες είναι οι πιο επικίνδυνες από ό,τι έχει αποδειχθεί, για την κατάργηση της ειρήνης. Να συνειδητοποιήσουμε ότι πόλεμος δεν γίνεται μόνο στην Ουκρανία αυτή τη στιγμή αλλά και σε άλλα σημεία του πλανήτη μας, αλλά αυτοί δεν εμφανίζονται ούτε καν ως παρίες στους ειδησεογραφικούς χώρους. Να προβληματιστούμε για την υποδοχή που επιφυλάσσεται σε άλλους πρόσφυγες, που σε μικρότερα κύματα καταφθάνουν στις χώρες της Ευρώπης, αλλά δεν γίνονται δεκτοί με τέτοια αλληλεγγύη.
Ίσως, να φιλοτεχνήσουμε πολύχρωμους σχηματισμούς στο προαύλιο με τα σώματά μας και τις τσάντες, φτιάχνοντας το σήμα της ειρήνης, γράφοντας συνθήματα αντιπολεμικά ( έχουμε δει πολλά τέτοια δείγματα στο διαδίκτυο). Κάποιες και κάποιοι, μαθήτριες και μαθητές αλλά και εκπαιδευτικοί, θα τα πούνε αυτά χωρίς ουσία, θεατρινισμούς, καραγκιοζιλίκια – μεταφέρω αυτούς τους χαρακτηρισμούς, γιατί τους έχω ακούσει. Η βασική τους ένσταση είναι ότι όλα αυτά και πολλά ίσως περισσότερα δεν έχουν επίδραση, άρα είναι απλώς μία επίδειξη αλληλεγγύης. Ίσως, αυτές και αυτοί να εχουν συνηθίσει ως αντίδραση τη γκρίνια και τις ανέξοδες μομφές. Ίσως όμως, και να επιθυμούν πραγματικά άμεση αποτελεσματική δράση, γιατί έχουν βαρεθεί τα λόγια τα μεγάλα, κυρίως των πολιτικών ταγών.
Μπορούμε να μαζεύουμε ρούχα και τρόφιμα, για να διανεμηθούν στους χειμαζόμενους του πολέμου. Μπορούμε να δώσουμε την πρωτοβουλία στα παιδιά, ιδίως στο Λύκειο, να προχωρήσουν σε δράσεις διαφορετικές, δημιουργικές.
Μπορούν να οργανωθούν συζητήσεις με ειδικούς, λόγου χάρη κοινωνιολόγους, πολιτικούς επιστήμονες, ιστορικούς, διεθνολόγους, ψυχολόγους. Αυτή θα προσεγγίσουν ο καθένας από τη δική του οπτική τις πολλές πτυχές του πολέμου αλλά και της ειρήνης.
Είμαι της άποψης, κάτι να γίνεται, κάτι να κινείται, με πνεύμα καλής διάθεσης και συνεργασίας, να είμαστε σε εγρήγορση, γιατί κάποια στιγμή μπορεί να σημάνουν και εδώ οι καμπάνες και να ηχήσουν οι σειρήνες, πιθανόν όχι για μας τους μεγαλύτερους, αλλά για αυτούς και αυτές που έχουν ξεκινήσει ήδη να μας διαδέχονται.
*Φιλόλογος
