Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η επισιτιστική κρίση που αυτός έχει επιφέρει δημιουργούν την ανάγκη αναδιάρθρωσης σημαντικών παραμέτρων της ελληνικής γεωργίας
Η ουκρανική κρίση έφερε στην επιφάνεια δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, κυρίως του πρωτογενούς τομέα, και ανέδειξε με βίαιο τρόπο την αναγκαιότητα εξορθολογισμού σημαντικών πυλώνων της. Η χώρα μας ενδεχομένως να βρεθεί το επόμενο διάστημα μπροστά στο φάσμα μιας διαχειρίσιμης, ελπίζουμε, πλην όμως ιδιαίτερα επαχθούς για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, επισιτιστικής κρίσης, εξαιτίας σε βασικά προϊόντα και κυρίως λόγω του ενεργειακού προβλήματος.
Η κατάσταση που βιώνει σήμερα η Ευρώπη, αλλά και η Ελλάδα, ανακαλεί όψεις της πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας της εποχής του Μεσοπολέμου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η έκρηξη των προσφυγικών ροών από τη χειμαζόμενη χώρα προς την Κεντρική Ευρώπη αλλά και η σημαντική άνοδος της Ακροδεξιάς ώστε να διεκδικεί την εξουσία σε ηγεμονικές χώρες της ΕΕ (σε συνάρτηση, βέβαια, με τα «φαινόμενα» Όρμπαν και Ερντογάν) διαμορφώνει ένα ομιχλώδες και ανησυχητικό πολιτικό τοπίο.
Επιπλέον, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια πότε θα τελειώσει και τι θα αφήσει πίσω του. Ωστόσο, για όσο διάστημα η κατάσταση αυτή σοβεί, η ένδεια σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού θα επιτείνεται με απρόβλεπτες συνέπειες. Οι ελλείψεις σε βασικά αγαθά, κυρίως σιτάρι και δημητριακά, αλλά και η ενεργειακή κρίση, απότοκο των κλειστών στροφίγγων από τις παραγωγές χώρες Ουκρανία και Ρωσία, απειλεί με παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Ιδιαίτερα δυσοίωνες είναι οι προβλέψεις για τον αναπτυσσόμενο κόσμο, καθώς κραυγές απόγνωσης από τα πλέον επίσημα χείλη, αυτά του επικεφαλής του ΟΗΕ, Γκουτιέρες, κάνουν λόγο ακόμη και για θανάτους περίπου 1,7 δισεκατομμυρίου ανθρώπων από λιμοκτονία στις χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, εφόσον ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σε αυτό το δυστοπικό περιβάλλον, η ελληνική οικονομία προσπαθεί να ορθοποδήσει και να αμβλύνει τις συνέπειες της επισιτιστικής κρίσης. Σε ανάλογη περίσταση, στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, είχε θέσει ως στόχο του για την περίοδο της τελευταίας διακυβέρνησής του (1928-1932) την επίτευξη αυτάρκειας, εκτελώντας ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο παραγωγικών-εγγειοβελτιωτικών έργων στις περιοχές της Μακεδονίας, όπου άλλωστε είχε εγκατασταθεί ο κύριος όγκος των προσφύγων, αλλά και της Θεσσαλίας.
Ενδεικτικό για την ένταση του προβλήματος που είχε προκληθεί από την έλλειψη αυτάρκειας κατά την περίοδο μεταξύ των ετών 1922 και 1928, είναι το γεγονός ότι παρά την αύξηση της παραγωγής των δημητριακών στο ένα τρίτο, η Ελλάδα έπρεπε ακόμη να εισάγει πάνω από το μισό των αναγκών της σε σιτάρι και αλεύρι και μεταξύ του ενός τρίτου και του ενός έκτου των άλλων δημητριακών.
Το ελληνικό κράτος επέτυχε, τελικά, για πρώτη φορά την ικανοποίηση των αναγκών του σε σιτάρι από την εγχώρια παραγωγή μόλις το 1957, αφού αξιοποίησε τις εμπειρικές έρευνες επιφανών Ελλήνων γεωπόνων για την αύξηση της παραγωγικότητας της γης, ανάμεσα στους οποίους διακρίθηκε η μορφή του Ιωάννη Παπαδάκη.
Τα προβλήματα, ωστόσο, στον πρωτογενή τομέα συνέχιζαν να υφίστανται, ενώ τα τελευταία χρόνια οι εισαγωγές δημητριακών στη χώρα μας έχουν αυξηθεί σημαντικά σε συνάρτηση, βέβαια, και με τα εγγενή προβλήματα που μαστίζουν την ελληνική γεωργία αλλά και το ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.
και η επισιτιστική κρίση που αυτός έχει επιφέρει δημιουργούν την ανάγκη αναδιάρθρωσης σημαντικών παραμέτρων της ελληνικής γεωργίας αλλά και στροφής σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας που θα διασφαλίζουν την ενεργειακή σταθερότητα και αυτάρκεια της χώρας παρά τους διεθνείς κλυδωνισμούς.
* Φιλόλογος-δρ Ιστορίας Α.Π.Θ.
Π
που μοριοδοτεί και στους δύο πίνακες
