«Στην αποτίμηση του έργου του εκπαιδευτικού προτείνουμε ως μορφή της εσωτερικής αξιολόγησης την αυτοαξιολόγηση, η οποία συνιστά διαδικασία ενίσχυσης των επαγγελματικών γνώσεων και ανάπτυξης κουλτούρας ατομικής ευθύνης και αυτοβελτίωσης» – Γράφει ο Γεώργιος Δ. Τσαντάκης
Ο αυστηρός ιεραρχικός χαρακτήρας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος επιτρέπει την πολιτική ηγεσία να καθορίζει τον σκοπό και τους στόχους της Εκπαίδευσης, να μεταβιβάζει αρμοδιότητες με ειδικές εξουσιοδοτήσεις σε όλες τις βαθμίδες της διοικητικής ιεραρχίας, προκειμένου να λαμβάνονται αποφάσεις ανάλογα με το περιεχόμενο και τον χώρο άσκησης των διοικητικών αρμοδιοτήτων σε Εθνικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο, να προσδιορίζει τις διαδικασίες σχεδιασμού, υλοποίησης και αποτίμησης τόσο του παραγόμενου σχολικού έργου όσο και του έργου του εκπαιδευτικού.
Ύστερα από την επισκόπηση της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας, τα συμπεράσματα της ερευνητικής μας προσέγγισης, τον στρατηγικό στόχο που ορίσθηκε για την Ευρωπαϊκή Ένωση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισαβόνας στις 23-24 Μαρτίου 2000, προκειμένου τα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης πρέπει να προσαρμοστούν τόσο στις απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης όσο και στην ανάγκη για καλύτερο επίπεδο και ποιότητα εργασίας (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, 2000, 25, σσ.7-8), τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Αντιπροσώπων των Κυβερνήσεων των κρατών-µελών, που συνήλθαν στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Λισαβόνας, σχετικά µε την αποτελεσματικότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση όπου η ποιότητα αποτελεί κοινό στόχο για όλες τις μορφές εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να υπόκειται σε τακτική παρακολούθηση και (Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών µελών, 2006/C 298/03, 4, σσ.5-8), συνεκτιμάται ότι κεντρικός σκοπός της αξιολόγησης του έργου του εκπαιδευτικού είναι η ποιότητα διδασκαλίας και μάθησης. Αν, λοιπόν, θεωρήσουμε ότι βασικός σκοπός της αξιολόγησης του έργου του εκπαιδευτικού είναι η βελτίωση των διαδικασιών διδασκαλίας αλλά και των αποτελεσμάτων της μάθησης, τότε η επίτευξη του σκοπού αυτού συνδέεται στενά με την ποιότητα του παραγόμενου εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα, τον σχεδιασμό προγραμμάτων επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης, τη συμμετοχή των εκπαιδευτικών στον καθορισμό των στόχων και των διαδικασιών αποτίμησης του έργου τους, τις επικρατούσες τοπικές εκπαιδευτικές συνθήκες.
Στην αποτίμηση του έργου του εκπαιδευτικού προτείνουμε ως μορφή της εσωτερικής η οποία συνιστά διαδικασία ενίσχυσης των επαγγελματικών γνώσεων και ανάπτυξης κουλτούρας ατομικής ευθύνης και αυτοβελτίωσης, καθώς εδράζεται στην ενεργό συμμετοχή του εκπαιδευτικού στο πεδίο της αξιολόγησής του, προκειμένου να αναδεικνύεται ο δημιουργικός του ρόλος τόσο στην επίτευξη μαθησιακών αποτελεσμάτων όσο και στη βελτίωση της ποιότητας του σχολικού έργου.
Η αυτοαξιολόγηση του/της εκπαιδευτικού διεξάγεται μέσω ατομικού φακέλου υλικού (portfolio), ο οποίος δημιουργείται και ανατροφοδοτείται από τον από τον ίδιο τον/την εκπαιδευτικό και ως τρόπος αυτοαξιολόγησης δύναται να αποτελέσει πλαίσιο προγραμματισμού των εκπαιδευτικών στόχων (επίπεδο γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων), αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών μεθόδων και τεχνικών διδασκαλίας (μονολογικές, διαλογικές, ενεργητικές/συμμετοχικές), εντοπισμού των δυνατών και αδύνατων σημείων, αποτίμησης του βαθμού επίτευξης των εκπαιδευτικών στόχων και προγραμματισμού των μελλοντικών προσωπικών και επαγγελματικών στόχων.
Το υλικό που μπορεί να περικλείει στον ατομικό φάκελο ο/η εκπαιδευτικός είναι οι περιοχές και οι τομείς αξιολόγησής του/της, όπως και η επιστημονική/εκπαιδευτική αξιολόγηση, ως μορφή της εξωτερικής αξιολόγησης, από τον/τη Σύμβουλο Εκπαίδευσης επιστημονικής ευθύνης.
1. Ιεραρχική εσωτερική αξιολόγηση. Η μορφή αυτή της εσωτερικής αξιολόγησης δεν πρέπει να διεξάγεται με μοναδικό κίνητρο την άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής αλλά την ενεργητική συμμετοχή του/της εκπαιδευτικού ως δυναμικού προσώπου στην ανάληψη δημιουργικών πρωτοβουλιών και στην ανάδειξη των ποιοτικών στοιχείων του εκπαιδευτικού του έργου.
Στη διαδικασία αυτή αναφέρονται από τον/την εκπαιδευτικό:
α) Άσκηση των εξωδιδακτικών εργασιών,
β) συνεργασία και ανοιχτή επικοινωνία με τους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας,
γ) συμμετοχή σε Ομάδες Εργασίας που συγκροτούνται για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση σχολικών προγραμμάτων και δράσεων,
δ) ενημέρωση των κηδεμόνων σχετικά με την επίδοση, την επιμέλεια, τη φοίτηση και τη συμπεριφορά των παιδιών τους,
ε) συνεργασία με Εκπαιδευτικούς, Τοπικούς και Κοινωνικούς Φορείς.
Ενδεικτικά:
2. Επιστημονική/Εκπαιδευτική αξιολόγηση. Η επιστημονική/εκπαιδευτική αξιολόγηση διεξάγεται από τον/τη Σύμβουλο Εκπαίδευσης επιστημονικής ευθύνης. Στη μορφή αυτή της εξωτερικής αξιολόγησης αξιοποιούνται τεχνικές από το πεδίο των ποιοτικών μεθόδων συλλογής δεδομένων, όπως συστηματική παρατήρηση της διδασκαλίας, ατομικός φάκελος υλικού, συνέντευξη, ερωτηματολόγιο για να αποτιμηθεί ο βαθμός επιστημονικής, διδακτικής και παιδαγωγικής επάρκειας του/της εκπαιδευτικού.
Στη διαδικασία αυτή αναφέρονται από τον/την εκπαιδευτικό:
α) Δημιουργία μαθησιακού περιβάλλοντος (προγραμματισμός διδακτέας ύλης, οργάνωση του χώρου της σχολικής τάξης, προσδιορισμός και τήρηση κανόνων λειτουργίας),
β) σχεδιασμός και διεξαγωγή της διδασκαλίας (θεματική ενότητα, εκπαιδευτικός σκοπός, εκπαιδευτικοί στόχοι, τεχνικές, αξιολόγηση της επίδοσης),
γ) δημιουργία θετικού παιδαγωγικού κλίματος στη σχολική τάξη,
δ) επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού.
Παράδειγμα:
Προτείνουμε Φύλλο αξιολόγησης του εκπαιδευτικού:
Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης:
Διεύθυνση της Εκπαίδευσης:
Αξιολογητής/Αξιολογήτρια:
Σχολική Μονάδα:
Ονοματεπώνυμο:
Κλάδος-ειδικότητα:
Γνωστικό αντικείμενο:
Εκπαιδευτική θέση:
Πηγή:
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Συμπεράσματα της Προεδρίας, Ειδική Σύνοδος, Λισαβόνα, 23 και 24 Μαρτίου 2000
Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Αντιπροσώπων των Κυβερνήσεων των Κρατών Μελών, συνελθόντων στα πλαίσια του Συµβουλίου, Συµπεράσµατα του Συµβουλίου και των Αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών µελών, συνελθόντων στα πλαίσια του Συµβουλίου, σχετικά µε την αποτελεσµατικότητα και τη δικαιότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση, 2006/C 298/03, Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Βρυξέλλες, 8 Δεκεμβρίου 2006.
