Η φρίκη που διαχέεται και δηλητηριάζει μόνιμα πια την καθημερινότητά μας «δεν κουβεντιάζεται, γιατί ΄ναι ζωντανή, γιατί ΄ναι αμίλητη και προχωράει. Στάζει τη μέρα στάζει στον ύπνο. Μνησιπήμων πόνος»
Τα παραμύθια, οι παραβολές, οι παροιμίες, ο αλληγορικός και ο υπαινικτικός λόγος καταλαμβάνουν ένα σεβαστό μέρος όχι μόνο της προφορικής, αλλά και της γραπτής παράδοσης. Ίσως καθόλου τυχαία. Η φρίκη που διαχέεται και δηλητηριάζει μόνιμα πια την καθημερινότητά μας «δεν κουβεντιάζεται, γιατί ΄ναι ζωντανή, γιατί ΄ναι αμίλητη και προχωράει. Στάζει τη μέρα στάζει στον ύπνο. Μνησιπήμων πόνος» (1).
Αφάνταστα δύσκολη, ακατόρθωτη σχεδόν η διαχείριση αυτής της φρίκης παραμένει ένας διαρκής εφιάλτης. Μόνιμη σκιά στα πεπραγμένα μας μια συνολική αποτυχία στην οργάνωση και λειτουργία, στις ιεραρχήσεις και στις κατευθυντήριες γραμμές που ακολουθούμε με θρησκευτική ευλάβεια. Πλεονεξία και ακόρεστη φιλοδοξία, αχορταγιά του πλούτου, της τυφλής δύναμης, της κούφιας ναρκισσιστικής προβολής είναι η επιτομή του ήθους και του τρόπου μας κι όλες οι φραστικές καταδίκες του κακού με τις οποίες σπεύδουμε να τοποθετηθούμε στο αντίπαλο στρατόπεδο, αυτό του καλού, αντιστρέφονται σε ομολογία ενοχής, αμηχανία και κραυγαλέα αυτοακύρωση. «Πάντων δ’ αυτων αίτιον αρχή η διά πλεονεξίαν και φιλοτιμίαν»(2) – και η φιλοτιμία του Θουκιδίδειου γνωμικού μόνο το ανθρώπινο φιλότιμο δεν σημαίνει. Το εντελώς αντίθετο μάλιστα, την τυφλή και υπέρμετρη φιλοδοξία που μας σέρνει απ’ το μανίκι σε κάθε εκδοχή του αδικείν και ασχημονείν. Το επιμελώς φιλοτεχνημένο προσωπείο μας σαν «στιχάκι τρύπιο και τραγούδι μπαλωμένο» (3) χάσκει και δεν μπορεί να κρύψει τη γύμνια του βασιλιά εαυτού μας. Καμμία γραμμή άμυνας δεν πρόκειται να μας σώσει, έτσι που ιδανικοί αυτόχειρες έχουμε παγιδευτεί σε μια κατά βάση ξένη φορτική υπόθεση που « μας μισεί και τη μισούμε» (4).
Για πόσο μεγάλο χρονικό διάστημα κρατά άραγε η εγρήγορση της κοινωνίας μας απέναντι σε όσα της προκαλούν δικαιολογημένα αγανάκτηση και εξεγείρεται δείχνοντας ότι τα ανακλαστικά της δεν είναι ναρκωμένα, κι ας έχουν υποστεί φθορά, κι ας έχουν ατονήσει; Το πρόβλημα είναι πως η ενεργοποίηση της όποιας αντίδρασής μας σε τόσα αποκαρδιωτικά φαινόμενα συντονίζεται με τη χρονική διάρκεια που καθορίζουν οι ασφυκτικοί κανόνες της επικαιρότητας, όπως διαμορφώνονται από τα μέσα της διαρκούς μας αποβλάκωσης.
Εξαγγελίες, επιτροπές, νομοθετικές πρωτοβουλίες, αναλύσεις επί αναλύσεων, σχόλια επί σχολίων, εισαγγελικές αποφάνσεις και κατηγορικές προσταγές ατάκτως ερριμμένες στο απέραντο θέατρο εντυπώσεων και στο βάθος η κανονικότητα του παραλόγου και τα ράκη πίσω από την απαστράπτουσα προθήκη του «μικρομάγαζου της αρετής μας»(5).
Πριν από τον αμνό της αδιανόητης ανθρωποθυσίας στη μαζική διαστροφή και παράκρουση των συνασπισμένων αρουραίων, τον λεβέντη Άλκη Καμπανό, που θρηνεί εμβρόντητη, αποσβολωμένη η κοινωνία μας υπήρξαν και άλλοι αμνοί ανυπεράσπιστοι στην μήνιν του κτήνους που έχει απλωθεί σαν καρκίνος επεκτατικός στους νευρώνες και στις φλέβες της ίδιας αυτής απορούσας και διαρρηγνύουσας τα ιμάτιά της κοινωνίας των αθώων, των εναρέτων, των νομιμοφρόνων, των ηθικών. Ποιος από μας θυμάται άραγε το όνομα του άλλου αθώου που η ακρισία και η αμνησία μας προσέγραψε απλώς ως Βούλγαρο φίλαθλο – τυχαίο άραγε ότι κι αυτός ήταν φίλαθλος του ιστορικού Άρεως; Πόσο συνήγειρε την κοινωνία μας ο άδικος και παράλογος θάνατός του από μιαν άλλη ορδή θερμοκέφαλων και ανεγκέφαλων που πέφτουν πάντα σαν τα κοράκια αδυνατώντας να λειτουργήσουν ως πρόσωπα και μπροστά στην ευθυνοδοσία το εκ του ασφαλούς νταηλίκι τους σε κλάσματα δευτερολέπτου μεταμορφώνεται σε ασύστολο χαφιεδιλίκι; Και οι όποιοι οπαδικοί δεσμοί αποκαλύπτονται μπούργκα και φερετζές για τους κάθε είδους θρασύδειλους επιδειξίες, για τα πανικόβλητα ανθρωπάρια, τα «νευροσπαστούμενα σιγιλλάρια ( νευρόσπαστα που κινούνται σπασμωδικά)» (6). Ποιος θυμάται ακόμη τον τραγικό οπαδό που πλήρωσε με τη ζωή του το ραντεβού θανάτου στο οποίο αναμετρήθηκαν αυτοπροαιρέτως οπαδοί του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού πριν από αρκετά χρόνια; Κι ακόμη παλιότερα τον Χαράλαμπο Μπλιόνα; Την δραματική ένταση κάποιων ημερών επικαλύπτει η λήθη, μέτρα που, αν ληφθούν, δεν εφαρμόζονται, σκόνη και κουρνιαχτός και μακάρια αμεριμνησία, έως ότου προκύψει πάλι το μοιραίο, για να μας αφυπνίσει κι αυτό για λίγο, πριν επανέλθουμε στα καθιερωμένα.
Κι είναι αυτά τα καθιερωμένα που οδηγούν στην επανάληψη και στην αναπαραγωγή της ίδιας ή παραπλήσιας φρίκης, που με μαθηματική ακρίβεια κάποια στιγμή θα μας ξαναχτυπήσει την πόρτα, άλλοτε αγριότερα, άλλοτε ηπιότερα, «έως αν η αυτή φύσις ανθρώπων η» (7). Το έλλειμμα της αληθινής παιδείας είναι συντριπτικό πάνω σε όσα καλά με αγώνα και κόπο συντηρούμε στο θησαυροφυλάκιο της μνήμης και της καρδιάς μας. Αλλά τα συμπτώματα χρεωκοπίας είναι ορατά και αδιάψευστα. Πρώτα απ΄όλα στο χιλιοτρύπητο λαγήνι, στον πίθο των Δαναίδων, όπου τοκίζουμε τα τιμαλφή μας. Κι αυτά είναι οι κορυφαίες αξίες του θλιβερού συστήματος αξιών μας, από το οποίο απουσιάζουν η ανθρωπιά, ο σεβασμός και η πιο ακριβή αρχοντιά: να μπορείς να μπαίνεις και στη θέση του άλλου. Του κάθε άλλου, του εν τέλει όμοιου κι αδερφού μας.
——————————————-
1. Γιώργος Σεφέρης, Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ
2. Θουκυδίδης, 3, 82. Αίτιο όλων αυτών (των κακών) είναι η αρχομανία εξαιτίας της πλεονεξίας και της άμετρης φιλοδοξίας.
3. Διονύσης Σαββόπουλος, ΚΙΛΕΛΕΡ
4. Κώστας Βάρναλης, ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΟΥ
« Στη ζήση αυτή που τη μισούμε,
στη γης αυτή που μας μισεί
όσο κι αν πιούμε δε σε σβηούμε,
πόνε πικρέ και πόνε αψύ,
που μας κρατάς και σε κρατούμε…
5. Αλμπέρ Καμύ, ΚΑΛΙΓΟΥΛΑΣ: «…Θα σου πω τι σκέφτομαι για την αρετή. Γεννήθηκα δούλος. Λοιπόν τον χορό της αρετής, τίμιε άνθρωπε, τον πρωτοχόρεψα κάτω από το μαστίγιο. Ο Γάιος όμως δεν μου έβγαλε λόγους. Με απελευθέρωσε. Έτσι μπόρεσα να παρατηρήσω εσάς τους ενάρετους. Και είδα ότι είχατε άσκημη μούρη και ανούσια μυρουδιά, την ανούσια μυρουδιά εκείνων που δεν υπέφεραν τίποτε από πάντα ούτε ριψοκινδύνεψαν ποτέ κάτι. Είδα τους καλοντυμένους ευγενείς με την τοκογλυφία στην καρδιά, με φιλάργυρο το πρόσωπο και γλίσχρο το χέρι. Εσείς κριτές; Εσείς που έχετε μικρομάγαζο αρετής, που ονειρεύεστε την ασφάλεια, όπως οι κοπελίτσες ονειρεύονται τον έρωτα, σεις που θα πεθάνετε μέσα στον τρόμο χωρίς να ξέρετε ότι είπατε ψέματα όλη σας τη ζωή, σεις θα ερχόσασταν να κρίνετε εκείνον που υπέφερε χωρίς να λογαριάζει και ματώνει τώρα κάθε μέρα από χίλιες καινούργιες πληγές;»
6. Μάρκος Αυρήλιος, ΕΙΣ ΕΑΥΤΟΝ, Ζ,3
7. Θουκυδίδης, 3,82. Όσο η ανθρώπινη φύση μένει ίδια και δεν αλλάζει.
