Oι υποτροφίες που προορίζονταν για τις ευπαθείς ομάδες φοιτητών με βάση συγκεκριμένα κοινωνικά κριτήρια, μετατρέπονται σε …υποτροφίες επιμέλειας
Για « του θεσμού των σε φοιτητές που ανήκουν σε Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες» κατηγορούν την κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας 50 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Με ερώτηση που κατέθεσαν, έπειτα από πρωτοβουλία των τομεαρχών Παιδείας Νίκου Φίλη και Μερόπης Τζούφη, ζητούν από την υπουργό Παιδείας να εξηγήσει τους λόγους που άλλαξαν τα κριτήρια μοριοδότησης. Όπως αναφέρουν:
«οι υποτροφίες που προορίζονταν για τις ευπαθείς ομάδες φοιτητών με βάση συγκεκριμένα κοινωνικά κριτήρια, μετατρέπονται σε επιμέλειας, αλλάζοντας τη φιλοσοφία του Προγράμματος και αδιαφορώντας για το μέλλον των φοιτητών που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες να συνεχίσουν τις σπουδές τους».
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επισημαίνουν πως το «Πρόγραμμα Οικονομικής Ενίσχυσης Επιμελών φοιτητών/τριών που ανήκουν σε Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες (ΕΚΟ)» ξεκίνησε το 2018, στοχεύοντας στην ενίσχυση φοιτητών με οικογενειακά εισοδήματα που δεν ξεπερνούσαν τα 7.500 ευρώ. Υπήρχαν επίσης κριτήρια ώστε να διασφαλιστεί πως οι υποψήφιοι ήταν ενεργοί φοιτητές (πχ: να έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς το 60% των μαθημάτων του προηγούμενου έτους).
Στο πλαίσιο αυτό, ζητούν από τη Νίκη Κεραμέως να εξηγήσει γιατί η προκήρυξη του ΙΚΥ, η οποία εκδόθηκε με δύο χρόνια καθυστέρηση, εξαλείφει κάθε κοινωνικό κριτήριο και ακυρώνει τη φιλοσοφία του συγκεκριμένου προγράμματος. Παράλληλα, ζητούν την άμεση αποκατάσταση του θεσμού ώστε να συνεχίσει να υποστηρίζει αυτούς για τους οποίους σχεδιάστηκε. Δηλαδή, τους επιμελείς φοιτητές που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης:
Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) ανακοίνωσε στις 24-Ιαν-2022, το «Πρόγραμμα Οικονομικής Ενίσχυσης Επιμελών φοιτητών/τριών που ανήκουν σε Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες (ΕΚΟ)» για το έτος 2019-2020. Το πρόγραμμα ξεκίνησε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και συγχρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020». Το πρόγραμμα αυτό συμβάλλει στο να μπορούν να φοιτούν με μεγαλύτερη ευχέρεια άτομα που έχουν ανάγκη οικονομικής υποστήριξης.
Η προηγούμενη προκήρυξη έγινε το φθινόπωρο του 2019 και αφορούσε το ακαδημαϊκό έτος 2018-2019. Έπρεπε να περάσουν δυόμιση χρόνια για να γίνει η νέα προκήρυξη. Υπήρξε λοιπόν ήδη τεράστια καθυστέρηση στην προκήρυξη του τωρινού κύκλου του προγράμματος. Αυτό το χρονικό κενό θα έχει σίγουρα επιπτώσεις στην φοίτηση των δυνητικά ωφελούμενων, αφού τους στέρησε την ενίσχυση που αλλιώς θα είχαν λάβει.
Ακόμη όμως σημαντικότερη είναι η ριζική τροποποίηση που επήλθε σε ό,τι αφορά την διαδικασία μοριοδότησης. Μέχρι την προηγούμενη προκήρυξη, δυνατότητα ένταξης στο πρόγραμμα είχαν οι φοιτητές/τριες των οποίων το οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνούσε τα 7.500 ευρώ, και στη συνέχεια, η μοριοδότηση γινόταν με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια προκειμένου το πρόγραμμα να ενισχύσει όσους/ες το είχαν περισσότερο ανάγκη. Σε αυτό το πλαίσιο, ρόλος των ακαδημαϊκών κριτηρίων (πχ: η απαίτηση οι ωφελούμενοι/ες να μην έχουν υπερβεί το προβλεπόμενο από τον Κανονισμό Σπουδών χρονικό όριο των εξαμήνων φοίτησης και να έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς το 60% των μαθημάτων του προηγούμενου έτους) ήταν να διασφαλίσουν πως οι ωφελούμενοι/ες ήταν ενεργοί φοιτητές/τριες.
Απεναντίας στην φετινή προκήρυξη η μοριοδότηση στηρίζεται αποκλειστικά σε κριτήρια ακαδημαϊκών επιδόσεων: το ποσοστό ολοκλήρωσης των ακαδημαϊκών υποχρεώσεων, το μέσο όρο βαθμολογίας στα υποχρεωτικά μαθήματα και το βαθμό εισαγωγής. Όσον αφορά τα κοινωνικά κριτήρια, που δείχνουν και πόσο ευάλωτος είναι ο υποψήφιος, αυτά απλώς επιτρέπουν σε υποψήφιους να κάνουν αίτηση έχοντας κατά 1.000 έως 2.000 ευρώ μεγαλύτερο εισόδημα από τα άτομα που δεν διαθέτουν τα κοινωνικά κριτήρια.
Με το νέο τρόπο μοριοδότησης διαστρεβλώνεται πλήρως η φιλοσοφία του προγράμματος, που είχε ως σκοπό να ενισχύσει τους πλέον μειονεκτούντες. Για παράδειγμα, ένας φοιτητής με εισόδημα 7.000€ το μήνα και καλές ακαδημαϊκές επιδόσεις λαμβάνει παραπάνω μόρια από κάποιον φοιτητή με το ίδιο εισόδημα αλλά με χαμηλότερες επιδόσεις, ο οποίος όμως παράλληλα είναι μέλος μονογονεϊκής οικογένειας ή ορφανός και από τους δύο γονείς ή ανάπηρος με ποσοστό αναπηρίας 67%.
Με άλλα λόγια, τα κοινωνικά κριτήρια ουσιαστικά εξαλείφονται έναντι των κριτηρίων «επιμέλειας», παρά το γεγονός ότι στόχος του προγράμματος δεν είναι η επιβράβευση των επιμελών φοιτητών/τριων αλλά η παροχή στήριξης σε εκείνους/ες που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Είναι προφανές ότι πλέον η μορφή που λαμβάνει η υποτροφία αυτή δεν συνάδει με τους σκοπούς για τους οποίους σχεδιάστηκε και εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αντιβαίνει στο πνεύμα και το γράμμα της ίδιας της Πρόσκλησης που εκδόθηκε.
Με βάση τα παραπάνω ερωτάται η αρμόδια υπουργός:
- Γιατί το ΙΚΥ καθυστέρησε τόσο πολύ να προκηρύξει το νέο κύκλο υποτροφιών;
- Πως δικαιολογεί την πλήρη κατίσχυση των κριτηρίων επιμέλειας έναντι των κοινωνικών κριτηρίων;
- Σκοπεύει να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, όσον αφορά τους όρους της προκήρυξης, ώστε να αποκατασταθεί ο λόγος ύπαρξης των υποτροφιών αυτών, που είναι η ενίσχυση επιμελών φοιτητών που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και μάλιστα περισσότερο όσων είναι πιο ευάλωτοι, λόγω των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών διαβίωσής τους; Αν ναι, σε ποιες;
- Ενόψει της ολοκλήρωσης του τρέχοντος χρηματοδοτικού κύκλου, έχει σχεδιασθεί και προωθηθεί η συνέχιση της χρηματοδότησης του Προγράμματος Οικονομικής Ενίσχυσης Επιμελών φοιτητών/τριών που ανήκουν σε Ευπαθείς Κοινωνικές Ομάδες με αξιοποίηση των πόρων της νέας χρηματοδοτικής περιόδου ΕΣΠΑ 2021-2017;
