Τα κενά μεταφέρονται στην επόμενη σχολική χρονιά, γιγαντώνονται και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην απογοήτευση και την παραίτηση, ενώ όσοι τελικά τα καταφέρνουν, δεν έχουν απαραίτητα κατανοήσει όλους τους μηχανισμούς λειτουργίας, αλλά σε μεγάλο βαθμό έχουν αποστηθίσει άκριτα στρατηγικές και τεχνικές επίλυσης των προβλημάτων.
αθητές έκλαιγαν έξω από τα εξεταστικά κέντρα την ημέρα των πανελλαδικών εξετάσεων στο μάθημα των Μαθηματικών, η δημόσια ΕΡΤ δέχτηκε χιλιάδες διαμαρτυρίες γονιών, ενώ πολλοί μίλησαν για «πολιτική απόφαση» της κυβέρνησης και της Κεραμέως να πετσοκόψει τους υποψήφιους για να δικαιολογήσει τις επιλογές της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, της μείωσης των θέσεων εισακτέων κατά 9.000 (ειδικά τα Τμήματα Μαθηματικών των Πανεπιστημίων υπέστησαν σημαντικότατες μειώσεις), της εφαρμογής συντελεστών βαρύτητας στα εξεταζόμενα μαθήματα (και μάλιστα διαφορετικών ανά Τμήμα και Πανεπιστήμιο, παρότι πρόκειται για το ίδιο γνωστικό αντικείμενο), αποτέλεσμα των οποίων θα είναι τα μεγάλα ποσοστά αποτυχίας και στη συνέχεια το «λουκέτο» σε Τμήματα των ΑΕΙ.
Ανάλογες διαμαρτυρίες υπήρξαν και για τα Αρχαία, τη Βιολογία κ.λπ., με τα θέματα «διαβαθμισμένης δυσκολίας» -που αποτελούν την «τορπίλη» των πανελλαδικών εξετάσεων που μειώνει δραστικά τη ροή προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση- να χαρακτηρίζονται απαιτητικά, για καλά προετοιμασμένους υποψήφιους, που απαιτούν συνδυαστική σκέψη και εμβάθυνση στην ύλη.
Οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι μόνο το κερασάκι στην τούρτα μιας μακράς μαθησιακής διαδικασίας, που καταδεικνύει με τραγικό τρόπο τα αδιέξοδα του αστικού σχολείου, ενός σχολείου εξετασιοκεντρικού, ανταγωνιστικού, προσανατολισμένου στις ρηχές γνώσεις μιας χρήσης, στην απομνημόνευση και την παπαγαλία και όχι στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας.
Το μάθημα των Μαθηματικών, η διδασκαλία του και ο τρόπος ανταπόκρισης των μαθητών είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, που λόγω και της ιδιαίτερης δυσκολίας του μαθήματος, είναι ο μεγεθυντικός φακός μέσα από τον οποίο μπορούμε να αντικρύσουμε όλα τα αδιέξοδα του αστικού σχολείου και την αγριότητα της καρμανιόλας των πανελλαδικών.
Τα Μαθηματικά αποτελούν κατά τεκμήριο το δυσκολότερο μάθημα στο οποίο διαγωνίζονται οι υποψήφιοι των επιστημονικών πεδίων 2 (θετικές και τεχνολογικές επιστήμες) και 4 (επιστήμες οικονομίας και πληροφορικής). Είναι το μάθημα στο οποίο διαχρονικά εμφανίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητών με βαθμολογική επίδοση κάτω από το 10.
Παρακάτω δίνονται οι πίνακες με τους μαθητές των Θετικών Σπουδών και των Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής που βρέθηκαν κάτω ή πάνω από το 10 στα Μαθηματικά Προσανατολισμού την τελευταία εξαετία. Με κίτρινο χρώμα σημειώνονται οι χρονιές της πανδημίας.
Επιλέξαμε να αναφερθούμε στη χρονική περίοδο 2015-2021, γιατί από το σχολικό έτος 2015-2016 αφαιρέθηκε το κεφάλαιο των μιγαδικών αριθμών, με αποτέλεσμα το αντικείμενο μελέτης των Μαθηματικών Προσανατολισμού να είναι πλέον αποκλειστικά οι συναρτήσεις και οι ιδιότητές τους. Συγκεκριμένα αποτελείται από τρία κεφάλαια:
1ο) Οριο-συνέχεια συνάρτησης
2ο) Διαφορικός Λογισμός
3ο) Ολοκληρωτικός Λογισμός
Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σχολικό έτος 2019-2020, δηλαδή την πρώτη χρονιά της πανδημίας, αφαιρέθηκε ένα τμήμα του 2ου κεφαλαίου που αφορούσε στην κυρτότητα, τις ασύμπτωτες και τη χάραξη της γραφικής παράστασης μιας συνάρτησης καθώς και ολόκληρο το κεφάλαιο των Ολοκληρωμάτων, ύστερα από τις αντιδράσεις των μαθητών και την πίεση που ασκήθηκε από τους γονείς στο υπουργείο Παιδείας.
Το επόμενο σχολικό έτος 2020-2021, παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της ύλης καλύφθηκε με την τηλεκπαίδεση, επανήλθε το τμήμα του 2ου κεφαλαίου που είχε αφαιρεθεί και παρέμεινε εκτός διδακτέας και εξεταστέας ύλης το 3ο κεφάλαιο.
Η μείωση της ύλης ανακοινώθηκε στο παρά πέντε, μόλις τον Γενάρη του 2021, ενώ όλοι μέχρι τότε γνώριζαν ότι η τηλεκπαίδευση είναι μια άνευρη, αυτιστική διαδικασία, που δεν μπορεί να συγκριθεί με την ζωντανή διδασκαλία στη σχολική τάξη. Παρόλο που το υπουργείο γνώριζε ότι οι μαθητές σε όλη την Ελλάδα δεν έχουν τις ίδιες συνθήκες πρόσβασης στην τηλεκπαίδευση (δίκτυα, εξοπλισμός), ότι τα περίφημα τάμπλετ, ακόμη και σε αυτούς που έφτασαν, δεν έλυσαν κανένα ουσιαστικό πρόβλημα και, σε τελική ανάλυση, μεγάλες ομάδες μαθητικού πληθυσμού περιθωριοποιημένων κοινωνικά ομάδων βρέθηκαν ουσιαστικά εκτός σχολικής πραγματικότητας.
Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι το υπουργείο μπορεί να «υποχώρησε» μειώνοντας ελάχιστα την ύλη των εξετάσεων, διατήρησε όμως το μέτρο της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.), που θέσπισε με το νόμο 4777/2021 και είχε ως αποτέλεσμα να μείνουν εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 24.359 υποψήφιοι ΓΕΛ σε σύνολο 75.435 [ποσοστό 32,29%, τριπλάσιο περίπου από την προηγούμενη χρονιά (11,85%), στην οποία δεν ίσχυε η Ε.Β.Ε.].
Φέτος οι μαθητές εξετάστηκαν στο σύνολο της ύλης που ίσχυε προ πανδημίας και τα θέματα ήταν αισθητά πιο απαιτητικά από τα περσινά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήταν και τα δυσκολότερα της εξαετίας.
Επιστρέφουμε και πάλι στα αποτελέσματα των υποψηφίων, αυτή τη φορά συγκεντρωτικά και για τα δύο επιστημονικά πεδία (θετικών σπουδών και σπουδών οικονομίας και πληροφορικής), παραθέτοντας τον πίνακα στον οποίο φαίνεται ο αριθμός των μαθητών που έγραψαν κάτω από το 10 στα Μαθηματικά Προσανατολισμού, καθώς και τα αντίστοιχα ποσοστά.
Με βάση τον τελευταίο πίνακα διαπιστώνουμε ότι το ποσοστό των μαθητών (και των δύο επιστημονικών πεδίων) που γράφει κάτω από το 10 στις πανελλαδικές εξετάσεις στα Μαθηματικά Προσανατολισμού κυμαίνεται από 57,3% έως 69,6% και θεωρείται δικαίως εξαιρετικά υψηλό.
Είναι δεδομένο ότι το σύστημα με τους μηχανισμούς που διαθέτει θα προσπαθήσει να ρίξει για ακόμα μια φορά τις ευθύνες της σχολικής «αποτυχίας» στους γνωστούς αποδέκτες, τους μαθητές και τους καθηγητές τους. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Γυμνασίου, οι νεαροί μαθητές βομβαρδίζονται σχεδόν καθημερινά με νέες έννοιες, που συνδέονται μεν μεταξύ τους, αλλά τα χρονικά περιθώρια για να τις αφομοιώσουν είναι τόσο μικρά, λόγω της ασφυκτικής πίεσης του αναλυτικού προγράμματος, των πολυπληθών τμημάτων, που δεν επιτρέπουν την εξατομικευμένη διδασκαλία (ειδικά στα μεγάλα αστικά κέντρα), με αποτέλεσμα αναπόφευκτα να δημιουργούνται κενά σε μια σημαντική μερίδα από αυτούς.
Ο καθηγητής καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες να ενεργοποιήσει τους μαθητές που μένουν πίσω και ταυτόχρονα να ολοκληρώσει την ύλη με έναν όσο το δυνατόν πιο ουσιαστικό τρόπο. Καταφεύγει βέβαια αναγκαστικά στην παραδοσιακή δασκαλοκεντρική διδασκαλία, όχι από ανικανότητα ή έλλειψη κατάρτισης σε άλλες μεθόδους, αλλά από ανάγκη, γιατί γνωρίζει ότι είναι ο μόνος τρόπος για να παντρέψει αποτελεσματικά τα δύο παραπάνω ζητούμενα.
Αυτό φυσικά έχει ωςαποτέλεσμα, τα Μαθηματικά σπάνια να διδάσκονται και με άλλους, ίσως πιο δημιουργικούς τρόπους (όπως για παράδειγμα το θεατρικό παιχνίδι, τις κατασκευές, τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού, τη σύνδεση με την ιστορική εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών, κ.ά) και δυστυχώς η διδασκαλία τους δεν λαμβάνει υπόψη της τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μαθαίνει κάθε παιδί.
Τα κενά μεταφέρονται στην επόμενη σχολική χρονιά, γιγαντώνονται και οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην απογοήτευση και την παραίτηση, ενώ όσοι τελικά τα καταφέρνουν, δεν έχουν απαραίτητα κατανοήσει όλους τους μηχανισμούς λειτουργίας, αλλά σε μεγάλο βαθμό έχουν αποστηθίσει άκριτα στρατηγικές και τεχνικές επίλυσης των προβλημάτων.
Και να μην τολμήσει κανείς να πει ότι αυτό είναι φαινόμενο μόνο του δημόσιου σχολείου. Και οι πέτρες γνωρίζουν ότι ακόμα και στα καλύτερα ιδιωτικά σχολεία, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών του Λυκείου κάνει επιπλέον μαθήματα σε φροντιστήρια ή ιδιαίτερα στο σπίτι. Και μάλιστα παρά το γεγονός ότι τα ιδιωτικά σχολεία κάνουν διάφορες αλχημείες ενισχύοντας τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα με επιπλέον διδακτικές ώρες, ακόμα και στις γιορτές ή τους καλοκαιρινούς μήνες που τα δημόσια σχολεία είναι κλειστά.
Μήπως η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δεν γνωρίζει αυτήν την κατάσταση; Φυσικά και τη γνωρίζει. Αλλωστε, έχει σίγουρα αρκετούς επιστημονικούς συμβούλους που προέρχονται από τον κλάδο των Μαθηματικών. Εχει όμως επιλέξει συνειδητά, όπως και όλες οι αστικές κυβερνήσεις, όλων των αποχρώσεων, να φράξει το δρόμο προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση στα παιδιά της εργαζόμενης κοινωνίας.
Εξ ου και η τεράστια ύλη, η εμμονή να καλυφθεί αυτή πάση θυσία, με τις εγκυκλίους-διαταγές του γ.γ. Κόπτση, οι ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό που δημιουργούν κενά που δεν καλύπτονται ή καλύπτονται με καθυστερήσεις και το σταγονόμετρο, η Τράπεζα Θεμάτων (από φέτος εφαρμόζεται για τους μαθητές της Α΄και Β΄Λυκείου), η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, η δραστική μείωση εισακτέων, οι προσπάθειες του ΥΠΑΙΘ για καταργήσεις-συγχωνεύσεις Τμημάτων με πιέσεις στα ΑΕΙ κ.λπ.
Γ.Ρ. – Κόντρα
