Οι μαθητές καλούνται πέρα από τον παπαγαλισμό εντελώς ξένων γι’ αυτά ονομάτων, να αποστηθίσουν φράσεις που ουδόλως κατανοούν
Καταργήθηκε φέτος η Κοινωνιολογία και επανήλθαν ﮲ως μάθημα που προάγει την κλασική παιδεία, ενισχύει το γλωσσικό αισθητήριο και εν γένει την ανθρωπιστική παιδεία των μαθητών. Προστέθηκε όμως και μια εισαγωγή, η αποστήθιση της οποίας απαιτείται για πρώτη φορά φέτος από τους μαθητές. Και λέω αποστήθιση, γιατί η διαδικασία που απαιτείται για να κατακτηθεί το συγκεκριμένο κείμενο είναι ταυτόσημη με αυτή που θα απαιτείτο για την εκμάθηση του τηλεφωνικού καταλόγου.
βασίζεται στην παραδοχή ότι οι μαθητές είναι γνώστες της ρωμαϊκής ιστορίας (την οποία ουσιαστικά δεν έχουν ποτέ διδαχθεί), της αρχαίας ελληνικής-ελληνιστικής και χριστιανικής γραμματείας, που επίσης δεν έχουν ποτέ διδαχθεί.
Καλούνται οι υποψήφιοι να εντάξουν τις γνώσεις που υποτίθεται πως θα αποκτήσουν σε ένα παντελώς άγνωστο γι’ αυτούς πλαίσιο. Τα σημεία αναφοράς που τους δίνονται είναι η ελληνική ελεγεία, η λογοτεχνική σχολή του Καλλίμαχου, ο Εμπεδοκλής, ο Θεόκριτος, ο Ησίοδος, για τα οποία δεν έχουν διδαχτεί ποτέ τίποτα. Καλούνται να συσχετίσουν τις τομές της λατινικής λογοτεχνίας με τις ιστορικές καμπές που σηματοδοτούν οι βασιλείες του Δομιτιανού, του Τραϊανού, του Κλαύδιου.
Με δεδομένη λοιπόν την ανυπαρξία οποιασδήποτε προσλαμβάνουσας καλούνται να εμβριθήσουν στις λεπτομέρειες της λατινικής γραμματείας, των συντελεστών και των έργων τους, καθώς και στις επιρροές που αυτοί δέχτηκαν. Ενδεικτικά αναφέρω ότι πρέπει να αποστηθίσουν 91(!) ονόματα όπως αυτά του Οπτατιανού Πορφύριου, του Μαρτιανού Καπέλλα, του Μινούκιου Φήλικα και να γνωρίζουν επακριβώς τα έργα τους όπως την Αποκολοκύνθωση και τα Medicaminafaciei (πλήρης κατάλογος προσώπων και έργων διαθέσιμος).
Επίσης τα παιδιά πρέπει να απομνημονεύσουν ένα πλήρως ακατάληπτο γι’ αυτά κείμενο. Ενδεικτικά παραθέτω το παρακάτω απόσπασμα:
Μεταφυτεύεται στη Ρώμη το «μοντερνιστικό» ρεύμα της λογοτεχνικής σχολής του Καλλιμάχου Το τέλος της εποχής αυτής οριοθετεί το ιστορικό και λογοτεχνικό κενό των πενήντα «σκοτεινών χρόνων» (235-285 μ.Χ.: «περίοδος στρατιωτικών αυτοκρατόρων»). Τα διακόσια περίπου χρόνια της χωρίζονται σε δύο ισόχρονες περιόδους. Στην πρώτη ‒ ως το θάνατο του Τραϊανού, το 117‒, κυριαρχεί ένας κλασικισμός (προσπάθεια απομίμησης των κλασικών)· στη δεύτερη ‒ που αρχίζει με τη λεγόμενη «Δεύτερη Σοφιστική» ‒ πνέει ένας παλίνδρομος άνεμος αρχαϊστικού αναπροσανατολισμού προς τους προκλασικούς.
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα τα παιδιά (και όχι μόνο) αγνοούν πλήρως, καθώς ποτέ δεν τα έχουν διδαχτεί, α)τι σημαίνει μοντερνιστικό ρεύμα, β) ποιος ήταν ο Καλλίμαχος, γ) τι ήταν η σχολή του,δ)την «περίοδο στρατιωτικών αυτοκρατόρων», ε) τον Τραϊανό, στ) Τη δεύτερη (φυσικά δεν γνωρίζουν ούτε και την πρώτη) Σοφιστική.
Καλούνται λοιπόν πέρα από τον παπαγαλισμό εντελώς ξένων γι’ αυτά ονομάτων να αποστηθίσουν φράσεις που ουδόλως κατανοούν.
Γενικότερα φαίνεται πως στην παιδεία μας πνέει ένας παλίνδρομος άνεμος αρχαϊστικού αναπροσανατολισμού προς την Παιδεία των πρώτων χρόνων των Οθωνικών κυβερνήσεων.
Γράφω οργισμένος, γιατί, ως συντονιστής , βλέπω την απόγνωση εξαιρετικών μαθητών, που έχουν κατανοήσει και τη δομή και τη λειτουργία της λατινικής γλώσσας, που έχουν αφιερώσει άπειρες βασανιστικές ώρες στην απομνημόνευση του απαράδεκτου αυτού κειμένου να χάνουν 6,8 ή και 10 μόρια, γιατί δεν μπόρεσαν να μάθουν απ’ έξω αυτό το πλήθος άχρηστων και ασύνδετων πληροφοριών.
Σε μια εποχή που περισσεύουν τα μεγάλα λόγια για καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, για αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και…και…και…. φαίνεται ότι επανερχόμαστε στο 19ο αιώνα, όταν η εγγραματοσύνη κρινόταν από το αν ο μαθητής μπορούσε να κλίνει σωστά το ουσιαστικό η αλώπηξ!
Το κείμενο αυτό πρέπει να αποσυρθεί «χθες» από τη σχολική ύλη. Δεν επιδέχεται ούτε καν βελτίωση.
Κλείνω με μια ερώτηση στους συμβούλους του ΙΕΠ που εισηγήθηκαν να οριστεί ως εξεταστέα ύλη το συγκεκριμένο κείμενο. Ας μου απαντήσουν με το χέρι στην καρδιά (και χωρίς να κοιτάξουν το βιβλίο) στο – κρίσιμο για την εισαγωγή των παιδιών μας στο πανεπιστήμιο- ερώτημα: Τα «καλλωπιστικά του προσώπου» γράφτηκαν από τον χαλκέντεροΒάρρωνα τον Ρεατίνο ή από την ευγενή Ρωμαία Πρόβα;;;
* Γιώργος Πλακίδας, διδάσκων επί 35 χρόνια το μάθημα των Λατινικών, μέλος της επιστημονικής ομάδας του ψηφιακού βοηθήματος για τα Λατινικά
