«Sos» εκπέμπει ο Συνήγορος του Πολίτη στο ΥΠΑΙΘ για την θεσμοθέτηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής στα ΑΕΙ
Πληθαίνουν οι φωνές διαμαρτυρίας για την θεσμοθέτηση της «λαιμητόμου» ΕΒΕ που οδήγησε από τη δημόσια Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και θεσμοθέτησε πέρυσι το μεσούσης της πανδημίας και μετά από δύο χρόνια τηλεκπαίδευσης στα σχολεία.
Σε αυτές έρχεται να προστεθεί ο Συνήγορος του Πολίτη, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην υπουργό Νίκη Κεραμέως για την θεσμοθέτηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, από την εφαρμογή της οποίας διαπιστώνουμε ότι αποτελεί μέτρο αποκλεισμού από τη δημόσια Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
Άλλωστε οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: το 2021 περίπου 40.000 υποψήφιοι έμειναν συνολικά εκτός ΑΕΙ, όταν μόνο από την ΕΒΕ αποκλείστηκαν πάνω από 17.000 υποψήφιοι, ακόμη και με υψηλές βαθμολογίες. Για να μπορέσει να ολοκληρωθεί φέτος το σχέδιο συρρίκνωσης του ακαδημαϊκού χάρτη μέσω , η ηγεσία του ΥΠΑΙΘ έπρεπε να ενορχηστρώσει και να εξασφαλίσει ήδη από πέρσι τη δραστική μείωση των εισακτέων από τα ΑΕΙ, ώστε το λουκέτο που θα μπει σε δεκάδες πανεπιστημιακά τμήματα το επόμενο διάστημα να παρουσιαστεί ως «αυτοεκπληρούμενη προφητεία».
Παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη
Όπως αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη στην ετήσια έκθεση 2021, αφού έλαβε σημαντικό αριθμό αναφορών υποψηφίων που διαμαρτύρονταν για το περιεχόμενο των νέων ρυθμίσεων, η Ανεξάρτητη Αρχή απηύθυνε έγγραφο προς την Νίκη Κεραμέως με επίκεντρο τα εξής ζητήματα: την παράλειψη θέσπισης της μεταβατικής περιόδου, τον καθορισμό νέου συντελεστή στα ειδικά μαθήματα και την ενιαία εξαγωγή της ελάχιστης βάσης δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο την πρόσβαση των εργαζόμενων μαθητών στα ΑΕΙ.
Προφανώς, οι προτάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη έχουν γνωμοδοτικό χαρακτήρα, ωστόσο η εκάστοτε κυβέρνηση κρίνεται και από το κατά πόσο σέβεται και λαμβάνει υπόψη τις γνωμοδοτήσεις των Ανεξάρτητων Αρχών για τις ρυθμίσεις που η ίδια θεσμοθέτησε.
Η έκθεση τονίζει ότι η υπουργός Παιδείας θεσμοθετεί την ΕΒΕ τον Φεβρουάριο του 2021 για να εφαρμοσθεί στις πανελλαδικές εξετάσεις του ίδιου έτους, δηλαδή τέσσερις μήνες μετά, ενώ μέχρι και τη λήξη του σχολικού έτους οι υποψήφιοι αγνοούσαν τους συντελεστές που μπήκαν αιφνιδίως και στα ειδικά μαθήματα. Την ίδια στιγμή, οι κανονιστικές πράξεις, με τις οποίες εξειδικεύθηκαν οι όροι εφαρμογής της ΕΒΕ, εκδόθηκαν μόλις λίγες μέρες πριν την έναρξη των εξετάσεων.
«Η άμεση εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας δεν επέτρεψε την έγκαιρη πληροφόρηση, αλλά και την επαρκή προετοιμασία των τελειόφοιτων μαθητών, οι δε κανονιστικές πράξεις, με τις οποίες εξειδικεύθηκαν οι όροι εφαρμογής της Ε.Β.Ε., εκδόθηκαν λίγες μέρες πριν την έναρξη των πανελλαδικών εξετάσεων» αναφέρει ο Συνήγορος του Πολίτη, υπογραμμίζοντας ότι «οι ρυθμίσεις επί θεμάτων που αφορούν εισαγωγικές εξετάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε χρόνο που να μην επηρεάζει την προπαρασκευή των υποψηφίων».
Υπενθυμίζουμε ότι ο αιφνιδιασμός, η ανατροπή του προγραμματισμού των υποψηφίων, η ελλιπής ενημέρωση από το υπουργείο Παιδείας και η εμμονή της κυβέρνησης να μειώσει δραστικά τους εισακτέους για να προλειάνει το έδαφος της επικείμενης συρρίκνωσης, ήταν το εκρηκτικό μείγμα που οδήγησε σε «βατερλό»: χιλιάδες υποψήφιοι αποκλείστηκαν από τα δημόσια ΑΕΙ, αριστούχοι έμειναν εκτός της σχολής επιλογής τους, τμήματα είδαν άδεια έδρανα τον Οκτώβρη, οικογένειες των υποψηφίων έστελναν επιστολές και εξώδικα στο υπουργείο Παιδείας ζητώντας την άρση της αδικίας, ενώ σχετικές αναφορές έφτασαν στο Συνήγορο του Πολίτη.
Εκτός ΑΕΙ υποψήφιοι με υψηλότατη βαθμολογική κατάταξη
Επιπλέον, η Ανεξάρτητη αρχή διαπιστώνει ότι «οι υποψήφιοι αγνοούσαν σχεδόν έως τη λήξη του διδακτικού έτους τον συντελεστή της βάσης εισαγωγής για τα ειδικά μαθήματα, με συνέπεια να κατανείμουν το χρόνο προετοιμασίας τους – κατά προτεραιότητα – στα λοιπά πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Παράλληλα, δεν ελήφθησαν υπόψη οι ιδιαίτερες δυσκολίες προετοιμασίας των υποψηφίων λόγω της πανδημίας (περιορισμοί στις προπονήσεις των αγωνισμάτων, εξ αποστάσεως διδασκαλία σε αντικείμενα όπως το ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο, κ.ά.).
Αναφέρει μάλιστα ως παράδειγμα την περίπτωση τμήματος ΑΕΙ της περιφέρειας, όπου ορίστηκαν οι μέγιστοι συντελεστές βάσης για τα ειδικά μαθήματα «με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να εισαχθούν στη Σχολή του τόπου διαμονής τους, ακόμη και υποψήφιοι με υψηλότατη βαθμολογική κατάταξη».
Αναφορικά με την ενιαία ΕΒΕ σε ημερήσια και εσπερινά Λύκεια, ο Συνήγορος του Πολίτη υπογραμμίζει ότι με τη νέα ρύθμιση ακυρώνεται επί της ουσίας ο κοινωνικός σκοπός των εσπερινών σχολείων, καθώς τα σχολεία αυτά απευθύνονται κυρίως σε εργαζόμενους μαθητές «κατά κανόνα προερχόμενους από χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, και με περιορισμένες δυνατότητες προετοιμασίας για τις εξετάσεις».
Και πράγματι, όπως αναφέρει, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, καταγράφηκε η μειωμένη πρόσβαση των αποφοίτων των εσπερινών λυκείων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και οι ενδιαφερόμενοι έχουν ήδη προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Ακολουθεί η παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη
Η νομοθεσία (Ν. 4777/2021, Φ.Ε.Κ. 25Α’) που προέβλεψε Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση εφαρμόστηκε για πρώτη φορά κατά το σχολικό έτος 2020 – 2021.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, αφού έλαβε σημαντικό αριθμό αναφορών υποψηφίων που διαμαρτύρονταν για το περιεχόμενο των νέων ρυθμίσεων, απηύθυνε έγγραφο προς την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, με επίκεντρο τα εξής ζητήματα:
Παράλειψη θέσπισης μεταβατικής περιόδου. Ο ανωτέρω νόμος τέθηκε σε ισχύ τον Φεβρουάριο 2021 και εφαρμόστηκε ήδη στις πανελλαδικές εξετάσεις του ιδίου έτους, με αποτέλεσμα οι μαθητές να καταληφθούν από τις ρυθμίσεις του αναμορφωμένου συστήματος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, μεσούσης της διδακτικής χρονιάς.
Η άμεση εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας δεν επέτρεψε την έγκαιρη πληροφόρηση, αλλά και την επαρκή προετοιμασία των τελειόφοιτων μαθητών, οι δε κανονιστικές πράξεις, με τις οποίες εξειδικεύθηκαν οι όροι εφαρμογής της Ε.Β.Ε., εκδόθηκαν λίγες μέρες πριν την έναρξη των πανελλαδικών εξετάσεων.
Ο Συνήγορος, υπενθύμισε την πάγια νομολογιακή θέση του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία οι ρυθμίσεις επί θεμάτων που αφορούν εισαγωγικές εξετάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται σε χρόνο που να μην επηρεάζει την προπαρασκευή των υποψηφίων και, σε κάθε περίπτωση, όχι κατά τη διάρκεια του ίδιου διδακτικού έτους.
Ειδικά Μαθήματα. Η θέσπιση πρόσθετης Ε.Β.Ε. για τα ειδικά μαθήματα και τις πρακτικές δοκιμασίες απέβη σε πολλές περιπτώσεις καθοριστική για την επιτυχία ή αποτυχία των υποψηφίων, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι σήμερα.
Οι υποψήφιοι, μάλιστα, αγνοούσαν σχεδόν έως τη λήξη του διδακτικού έτους τον συντελεστή της βάσης εισαγωγής για τα ειδικά μαθήματα, με συνέπεια να κατανείμουν το χρόνο προετοιμασίας τους – κατά προτεραιότητα – στα λοιπά πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα. Παράλληλα, δεν ελήφθησαν υπόψη οι ιδιαίτερες δυσκολίες προετοιμασίας των υποψηφίων λόγω της πανδημίας (περιορισμοί στις προπονήσεις των αγωνισμάτων, εξ αποστάσεως διδασκαλία σε αντικείμενα όπως το ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο, κ.ά.).
Είναι χαρακτηριστική, δε, η περίπτωση Τμήματος Α.Ε.Ι. της περιφέρειας, όπου ορίστηκαν οι μέγιστοι συντελεστές βάσης για τα ειδικά μαθήματα, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να εισαχθούν στη Σχολή του τόπου διαμονής τους, ακόμη και υποψήφιοι με υψηλότατη βαθμολογική κατάταξη.
Ενιαία εξαγωγή της ελάχιστης βάσης από τις βαθμολογικές επιδόσεις των υποψηφίων, τόσο των ημερήσιων, όσο και των εσπερινών λυκείων
Ο νομοθέτης έχει κατοχυρώσει εδώ και δεκαετίες δικαίωμα πρόσβασης των μαθητών των εσπερινών σχολείων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μέσω ειδικών διατάξεων και με ειδικό ποσοστό θέσεων, καθώς πρόκειται για εργαζόμενους μαθητές, κατά κανόνα προερχόμενους από χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, με περιορισμένες δυνατότητες προετοιμασίας για τις εξετάσεις.
Με τη νέα ρύθμιση, που θέτει κοινή Ε.Β.Ε. για όλους τους τύπους σχολείων, η εισαγωγή των μαθητών των εσπερινών σχολείων στην Ανώτατη Εκπαίδευση καθίσταται δυσχερέστερη, ενώ ακυρώνεται, εν τοις πράγμασι, ο κοινωνικός σκοπός θέσπισης διακριτού ποσοστού εισαγωγής για τους εργαζόμενους μαθητές.
Πράγματι, με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, καταγράφηκε η μειωμένη πρόσβαση των αποφοίτων των εσπερινών λυκείων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και οι ενδιαφερόμενοι έχουν ήδη προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Π
που μοριοδοτεί και στους δύο πίνακες
