Η προωθούμενη συγχώνευση των Παιδαγωγικών Τμημάτων είναι μια οπισθοδρομική ενέργεια, που όχι μόνο θα οδηγήσει στην απαξίωση της Παιδαγωγικής επιστήμης, αλλά και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ίδια την εκπαίδευση των μαθητών, των φοιτητών, των εκπαιδευτικών και όλων των παραγόντων που συνδέονται με την παιδαγωγική διαδικασία.
Ψήφισμα της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος για την επιχειρούμενη συγχώνευση των Παιδαγωγικών Τμημάτων
Αναφορικά με το ζήτημα της επιχειρούμενης συγχώνευσης των Παιδαγωγικών
Τμημάτων και της ένταξης των Σχολών τους σε διαφορετικές Πανεπιστημιακές Σχολές
υπό τον τίτλο «Διακλαδικές Επιστήμες» ή άλλον, το οποίο έχει ανακύψει στη συζήτηση
τις τελευταίες ημέρες, η Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος προκρίνει και προτάσσει, με
επιστημονική, παιδαγωγική, ακαδημαϊκή και κοινωνική ευθύνη και σοβαρότητα, τις
ακόλουθες θέσεις:
1. Αρχικά και προσδιοριστικά, επισημαίνουμε ότι η Παιδαγωγική, ως κοινωνική
επιστήμη, αναφέρεται σε ένα τμήμα της κοινωνικής πραγματικότητας, δηλαδή την
παιδαγωγική πραγματικότητα, η οποία απαρτίζεται από τους κοινωνικά οργανωμένους
θεσμούς, όπως είναι η οικογένεια, το σχολείο, οι διάφορες οργανώσεις και οργανισμοί
κ.ο.κ., μέσα στους οποίους εκδηλώνεται και αναπτύσσεται παιδαγωγική δραστηριότητα.
Επιδίωξη, λοιπόν, της επιστήμης της Παιδαγωγικής είναι να περιγράψει, να αναλύσει και
να ερμηνεύσει την παιδαγωγική δραστηριότητα και ιδιαίτερα την εκπαιδευτική
πραγματικότητα με βάση την παιδαγωγική θεωρία και την παιδαγωγικής μεθοδολογία
της έρευνας, με τελικό σκοπό την παραγωγή επιστημονικά έγκυρης γνώσης στα θεματικά
πεδία δράσης της. Αυτή η έγκυρη γνώση συνιστά τη «δεξαμενή» από την οποία αντλούν
γνώσεις και πληροφορίες, σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο, όλοι οι εκπαιδευτικοί θεσμοί
(εκπαιδευτικά συστήματα, παιδαγωγικά ινστιτούτα, εκπαίδευση των μαθητών και των
φοιτητών, κατάρτιση αναλυτικών προγραμμάτων, εκπαίδευση και επιμόρφωση
εκπαιδευτικών κ.λπ.).
2. Σε διεθνές επίπεδο, η επιστήμη της Παιδαγωγικής είναι καταξιωμένη και
καθιερωμένη, επιστημονικά και ακαδημαϊκά, σε όλα τα κοινωνικά συστήματα από τις
αρχές του 20ού αιώνα, ενώ στην Ελλάδα αναπτύχθηκε ως αυτοτελής κοινωνική επιστήμη
μετά τη δεκαετία του 1980 και, κυρίως, με την ίδρυση και λειτουργία των Παιδαγωγικών
Τμημάτων στα Πανεπιστήμια. Στη βάση αυτής της επιστημονικής εξέλιξης και έχοντας
σοβαρά υπόψη ότι η αγωγή, η διδασκαλία, η μάθηση, η κοινωνικοποίηση και η
αξιολόγηση, σε όλη τους την ευρύτητα και ως θεμελιώδες υπόστρωμα της εκπαιδευτικής
πραγματικότητας, τα Παιδαγωγικά Τμήματα ανέλαβαν, με τρόπο συστηματικό και
προγραμματικό, τη διαδικασία επαγγελματικής συγκρότησης του εκπαιδευτικού, ώστε
αυτός να καταστεί αυτοτελής και υπεύθυνη παιδαγωγική οντότητα.
Η συμβολή της εκπαιδευτικής κοινότητας και, ειδικότερα, της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (ΔΟΕ) στην ίδρυση των Παιδαγωγικών Τμημάτων, ήδη από το 1980, ήταν καθοριστικής σημασίας, καθώς υπήρχε η επίγνωση, από την ίδια την εκπαιδευτική πράξη, ότι τόσο η εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών, όσο και η οργάνωση και λειτουργία του σχολείου απαιτούν στέρεο, εμπεριστατωμένο και, κυρίως, επιστημονικό παιδαγωγικό υπόβαθρο.
3. Είναι πασιφανές έκτοτε, σε ακαδημαϊκό και θεσμικό επίπεδο, μέσω των
διαδικασιών αξιολόγησης και πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών στις οποίες
έχουν υποβληθεί, ότι τα Παιδαγωγικά Τμήματα έχουν καθιερωθεί και αναπτυχθεί,
ανταποκρινόμενα με επιστημονική εγκυρότητα στην αποστολή τους, εκπαιδεύοντας,
μετεκπαιδεύοντας και επιμορφώνοντας δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας
εκπαίδευσης είτε μέσα από τα συμβατικά τους προγράμματα είτε μέσα από άλλου είδους
θεσμικά προγράμματα. Με την έννοια αυτή, τα Τμήματα Προσχολικής Εκπαίδευσης,
Δημοτικής Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής καλύπτουν πλήρως και με διακριτό τρόπο
τα γνωστικά αντικείμενα της Παιδαγωγικής επιστήμης που θεραπεύουν. Κάθε Τμήμα
ικανοποιεί με υψηλή επίδοση τις απαραίτητες ανάγκες της ιδιαίτερης σχολικής
πραγματικότητας στην οποία αναφέρεται και η οποία αποτελεί διακριτό γνωστικό
αντικείμενο της σύγχρονης ευρωπαϊκής και διεθνούς επιστημονικής έρευνας και
διδασκαλίας, όπως, εξάλλου, με σαφή τρόπο αποτυπώνεται στις πρόσφατες εκθέσεις
πιστοποίησης της ΕΘΑΑΕ.
4. Τα Παιδαγωγικά Τμήματα Προσχολικής Εκπαίδευσης, Δημοτικής Εκπαίδευσης
και Ειδικής Αγωγής έχουν διακριτά γνωστικά αντικείμενα, καθώς απευθύνονται σε
παιδιά/μαθητές διαφορετικών ηλικιών. Τα παιδιά που παρακολουθούν το πρόγραμμα
σπουδών της Προσχολικής Εκπαίδευσης είναι ηλικίας 4 έως 5 ετών, ενώ οι μαθητές του
Δημοτικού Σχολείου είναι ηλικίας 6 έως 12 ετών, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαφορά ως
προς τη μεθοδολογική και διδακτική πλαισίωση και δράση ανάμεσα στις δύο
εκπαιδευτικές βαθμίδες.
5. Επομένως, υπάρχουν τεκμηριωμένοι επιστημονικοί παιδαγωγικοί λόγοι για τη
συνέχιση της διακριτής λειτουργίας των Τμημάτων Προσχολικής Εκπαίδευσης,
Δημοτικής Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής, δεδομένου ότι, πέραν αυτού, μια
«ανακατάταξη» και αλλοίωση αυτής της λειτουργίας θα προκαλέσει μεγάλη σύγχυση
στα επιστημονικά πεδία, καθώς και τη δομή και τους προσανατολισμούς των Τμημάτων,
σοβαρή διατάραξη των επαγγελματικών δικαιωμάτων των πτυχιούχων τους και ιδιαίτερα
δυσοίωνη προοπτική για τα Παιδαγωγικά Τμήματα.
6. Το ζητούμενο και το πλέον αναγκαίο σήμερα είναι η διαμόρφωση νέων
παιδαγωγών που θα διαθέτουν παιδεία θεμελιωμένη στις στέρεες επιστημονικές βάσεις
της Παιδαγωγικής, η οποία συμβάλλει ώστε ο μαθητής και αυριανός πολίτης να μπορεί
να είναι σε θέση να διαχειρίζεται, να βελτιώνει και να μετασχηματίζει τη σύνθετη,
πολυπαραγοντική, πολυπολιτισμική και δυσχερή κοινωνική πραγματικότητα. Οι σκοποί
αυτοί, όμως, συνδέονται με την αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης της
Παιδαγωγικής, η οποία, μέσα από τη θεωρία και τις έρευνές της, συμβάλλει καθοριστικά
προς αυτή την κατεύθυνση.
7. Ως κατακλείδα, τονίζουμε ότι η προωθούμενη συγχώνευση των Παιδαγωγικών
Τμημάτων είναι μια οπισθοδρομική ενέργεια, που όχι μόνο θα οδηγήσει στην απαξίωση
της Παιδαγωγικής επιστήμης, αλλά και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ίδια την
εκπαίδευση των μαθητών, των φοιτητών, των εκπαιδευτικών και όλων των παραγόντων
που συνδέονται με την παιδαγωγική διαδικασία. Συνεπώς, η συγχώνευση των
Παιδαγωγικών Τμημάτων δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί ως προκατάληψη σε βάρος της
ίδιας της επιστήμης και των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων και ως ενέργεια που
δείχνει τραγική άγνοια των πραγματικών επιστημονικών δεδομένων και, κυρίως, της
σημαντικής προσφοράς της επιστήμης της Παιδαγωγικής στην οργάνωση και λειτουργία
της εκπαίδευσης, της παιδείας και, συνολικά, της κοινωνίας.
8. Αποτελεί υποχρέωση της Πολιτείας να προασπίσει στα Πανεπιστήμια χωρίς
διακρίσεις όλες τις επιστήμες και, βεβαίως, και την επιστήμη της Παιδαγωγικής, ώστε να
μην δημιουργεί συνθήκες άνισης μεταχείρισης, οι οποίες διαμορφώνουν δυσοίωνες
προοπτικές για την ίδια την Παιδαγωγική επιστήμη, για τους λειτουργούς της, τους
ωφελούμενους και τους αποδέκτες της, όπως επίσης και για το μέλλον των επόμενων
γενεών, δηλαδή των παιδιών του ελληνικού λαού.
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος
που μοριοδοτεί και στους δύο πίνακες
