«Όταν οι περισσότεροι Έλληνες γονείς, αντί να ζητούν ουσιαστικό εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, απαιτούν όλο και περισσότερη δουλειά για το σπίτι, παπαγαλία, έχουν αδιανόητες προσδοκίες από τα παιδιά τους, ασκούν ακραίο bullying σε σχολεία και εκπαιδευτικούς, να μην απορούμε που οι Έλληνες μαθητές πατώνουν σε διεθνείς εξετάσεις»
Διάβασα στην Καθημερινή αποσπάσματα από την έκθεση που ετοίμασε επιστημονική επιτροπή με επικεφαλής τον παλιό μου Καθηγητή Ηλία Ματσαγγούρα (Πρόεδρο πλέον της ΑΔΙΠΠΔΕ) μετά από την (αλλιώς, της ελληνικής PISA) σε περίπου 11.000 μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου.
Τα πορίσματα της επιτροπής δεν μας έκαναν σοφότερους, καθώς καταγράφουν αυτονόητα ζητήματα που έχουν επισημανθεί προ πολλού από επιστήμονες της Αγωγής και από τα ινστιτούτα των εκπαιδευτικών συνδικάτων. Μείωση της ύλης, έμφαση στην κριτική σκέψη κι όχι στη στείρα απομνημόνευση, επικέντρωση στην ουσιώδη γνώση. Θα επαναλάβω εδώ αυτό που μονότονα τονίζει στις εκθέσεις του εδώ και χρόνια το . Πως στην ελληνική εκπαίδευση δεν ισχύει το ρητό “ουκ εν τω πολλώ το ευ”, καθώς, αντί της προσφοράς της optimum γνώσης στην optimum ηλικία, προτιμούμε την maximum γνώση στη minimum ηλικία, με αποτέλεσμα να πετάμε κάθε χρόνο χιλιάδες παιδιά εκτός της ουσιαστικής εκπαιδευτικής διαδικασίας διογκώνοντας τις ανισότητες.
Τα συμπεράσματα της επιτροπής έχουν παραγγελθεί από το Υπουργείο Παιδείας και ίσως κάποιοι αισιόδοξοι να κρίνουν πως ήρθε η ώρα για “αλλαγή σελίδας στην ελληνική εκπαίδευση”, όπως γράφει το άρθρο. Εγώ δεν είμαι αισιόδοξος και τούτο για δύο βασικούς λόγους.
Πρώτον: το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι δομημένο στη λογική εξετάσεων (και μάλιστα με συνεχή επιβάρυνση των εξεταστικών διαδικασιών). Εξετάσεων που δεν έχουν όμως στόχο να διαγνώσουν γνώσεις, δεξιότητες, αναλυτική, κριτική και συνθετική σκέψη, αλλά κυρίως την απομνημόνευση ενός τεράστιου όγκου ύλης. Η πλήρης καταστροφή μιας ολόκληρης βαθμίδας (της βαθμίδας του Λυκείου) στο βωμό των Πανελλαδικών Εξετάσεων είναι η κορωνίδα του παραλογισμού ενός συστήματος που, αντί να επιδιώκει τον εξορθολογισμό, επιτείνει την άχρηστη, άνευ ουσίας, εντατικοποίηση. Πού είναι το portfolio, οι εργασίες, τα projects που θα έπρεπε να καταλαμβάνουν το κύριο μέρος της διδακτικής διαδικασίας; Πού είναι οι ριζικές αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα και στα εγχειρίδια;
Δεύτερον: Γονείς. Δυστυχώς, και το έχω ξαναγράψει, πολλοί σύγχρονοι γονείς είναι ίσως η μεγαλύτερη μάστιγα που παρεμποδίζει κάθε θετική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Από μια νοσταλγική ή ίσως σαδιστική εμμονή με το σχολικό τους παρελθόν (και από υπερβολικές προσδοκίες για τα δύστυχα παιδάκια τους), θεωρούν πως “αριστεία” ισούται εξόντωση των παιδιών τους, τρομαχτικές ποσότητες απομνημόνευσης, ατελείωτες ώρες μελέτης για το σπίτι. Για να καταλάβετε τον ακραίο παραλογισμό και το πόσο νωρίς ξεκινά το πρόβλημα στις ζωές των παιδιών, σε συγκέντρωση γονέων σε παιδικό σταθμό γνωστών, μητέρες εξέφρασαν την αγωνία τους που τα παιδιά τους (ηλικίας 2,5 έως 3!!!) δεν ήξεραν ακόμη την αλφαβήτα και δεν αναγνώριζαν γράμματα!! Γνωρίζω, επίσης, ιδιωτικά σχολεία που υποχρεώνονται να δίνουν “γραμμή” στους εκπαιδευτικούς τους για (ακόμη) περισσότερη μελέτη, καθώς οι γονείς (που πλερώνουν…) θεωρούν πως οι σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι για περισσότερη δουλειά στο σχολείο και για περισσότερο ελεύθερο χρόνο στο σπίτι στρέφονται ενάντια στη φαντασιακή τους αριστεία και έτσι εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους στις διοικήσεις των σχολείων, ακόμη και με μαζικά υπογεγραμμένες επιστολές… Το φαινόμενο, δε, του bullying από γονείς σε εκπαιδευτικούς τείνει να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις και, δυστυχώς, δεν αντιμετωπίζεται ούτε από τις διοικήσεις των σχολείων ούτε από τις εποπτικές αρχές της εκπαίδευσης.
Όταν, λοιπόν, οι περισσότεροι Έλληνες , αντί να ζητούν ουσιαστικό εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης με πλήρη αλλαγή του συστήματος πρόσβασης στην τριτοβάθμια (το μείζον ζήτημα που προκαλεί όλα τα υπόλοιπα), με δραστικό εξορθολογισμό της ύλης, με έμφαση σε νέες παιδαγωγικές τεχνικές και με χρήση νέων τεχνολογιών, απαιτούν όλο και περισσότερη δουλειά για το σπίτι, όλο και περισσότερη παπαγαλία, έχουν αδιανόητες προσδοκίες από τα παιδιά τους (ακόμη και το να διαβάζουν από τα 2,5 και 3 τους!), ασκούν ακραίο bullying σε σχολεία και εκπαιδευτικούς, τότε να μην απορούμε που οι Έλληνες μαθητές πατώνουν σε διεθνείς εξετάσεις σχετικά με τις ικανότητές τους σε Γλώσσα, Μαθηματικά και Φυσικές Επιστήμες.
(Στη φωτογραφία η πασίγνωστη ελαιογραφία του Νικολάου Γύζη “Η αποστήθιση” – 1883)
*Πρόεδρος ΟΙΕΛΕ
