Ο διδάκτωρ Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου του Τορόντο και ερευνητής στο τμήμα Παθολογίας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Mount Sinai Ηospital του Τορόντο, Γιάννης Πρασσάς, που γνωρίσαμε όλοι καλύτερα μέσα από τις παρεμβάσεις του για την πανδημία του κορονοϊού, έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάρτηση στα social media, τώρα που ξεκίνησε το φθινόπωρο και στη χώρα μας και εν όψει της εποχικής γρίπης και των λοιπών ιώσεων, συν φυσικά του covid-19.
«Ντύσου, για να μην κρυώσεις!». Μύθος ή πραγματικότητα; Πόσο ισχύει, τελικά, αυτή η συμβουλή που ακούγεται καθημερινά από πολλούς γονείς;
Σύμφωνα με τον Γιάννη Πρασσά, διδάκτορα μοριακής βιολογίας του πανεπιστημίου του Τορόντο και μόνιμο ερευνητή στο πανεπιστήμιο Mount Sinai Hospital, πρέπει να σταματήσουμε να λέμε «έπαθα κρύωμα ή κρύωσα» καθώς δεν υπάρχει κρύωμα με την έννοια που το χρησιμοποιούμε. Πρόκειται για έναν παραπλανητικό όρο, άκρως επικίνδυνο την εποχή της Covid-19. Αν έχουμε συνάχι, μπούκωμα, πονόλαιμο και δέκατα τότε πιθανότατα έχουμε μολυνθεί από κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό (ιό, βακτήριο).
Όλα αυτά τα συμπτώματα δεν είναι τίποτα άλλο από την ενεργοποίηση της άμυνας του οργανισμού που αντιλήφθηκε την εισβολή κάποιου παθογόνου. Ο οργανισμός προσπαθεί με τα συμπτώματα να περιορίσει τον ιό όσο περισσότερο γίνεται. Οι ρινικές βλέννες να μην τον αφήσουν να κατέβει στα πνευμόνια, ο πυρετός να προκαλέσει διαστολή των αγγείων ώστε να αυξηθεί η ροή αμυντικών κυττάρων, ο βήχας και το φτέρνισμα να τον εξωθήσουν κ.τ.λ..
Όσο και αν «καθίσουμε» στο κρύο, αν δεν υπάρχει κόσμος τριγύρω να μας μεταδώσει κάποιο παθογόνο, δεν θα πάθουμε λοίμωξη. Ναι, μπορεί να πάθουμε από ψύξη μέχρι σοβαρά κρυοπαγήματα, ανάλογα με το κρύο και τον χρόνο έκθεσης, αλλά όχι λοίμωξη.
Η ανάρτηση του Γιάννη Πρασσά
Πήρε να φθινοπωριάζει και αρχίσαμε πάλι τα «απλά κρύωσα -δεν έχω κάτι».
Ας το ξαναπούμε. Δεν υπάρχει “κρύωμα/κρυολόγημα” (είναι εντελώς παραπλανητικός ο όρος- καλύτερα να λέγαμε έπαθα ένα “μάζεμα”). Αν έχουμε μύξες, πονόλαιμο ή δέκατα, έχουμε κάποια μόλυνση από κάποιο παθογόνο μικροοργανισμό (πιθανότατα ιό ή βακτήριο).
Όλα αυτά τα συμπτώματα είναι η ενεργοποίηση της άμυνάς σου επειδή ακριβώς αντιλήφθηκε την εισβολή κάποιου παθογόνου (και προσπαθεί με τα συμπτώματα αυτά να σε προστατεύσει). Σε μοριακό επίπεδο η ενεργοποίηση της άμυνας απαιτεί την πολύ ειδική αναγνώριση κάποιου μέρους ενός παθογόνου από έναν υποδοχέα της άμυνάς μας. Η έκθεση σε κρύο από μόνη της ΔΕΝ προκαλεί ‘ίωση’ (εξ ορισμού- ειδάλλως στον Καναδά θα είμασταν όλοι άρρωστοι). ΔΕΝ ενεργοποιεί τις αμυντικές σου γραμμές. Κάτσε όσο θες στο κρύο (σχήμα λόγου). Αν δεν έχει κόσμο τριγύρω να σου μεταδώσει κάποιο παθογόνο δεν θα πάθεις κάποια λοίμωξη.
«Μα άμα κάτσω λίγο στο κρύο τρέχει αμέσως η μύτη μου». Το ότι τρέχει λίγο η μύτη μετά από έκθεση στον κρύο αέρα είναι γιατί στέγνωσε το υγρό βλεννογόνο της μύτης (πιθανότατα από τον κρύο αέρα) και το σώμα σου προσπαθεί να το αναπληρώσει (αυτή είναι η κύρια λειτουργία της μύτης- η εφύγρανση του εισπνεόμενου αέρα). Αυτή η εφύγρανση συνήθως φεύγει μετά από 5 λεπτά εισόδου σε εσωτερικό χώρο και δεν έχει καμία σχέση με την παχύρρευστη μύξα μετά από λοίμωξη.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα σας πει κάποιος στο λεωφορείο «κλείσε το παράθυρο γιατί θα κρυώσω/αρρωστήσω» εσείς να του πείτε «μα γι’ αυτό ακριβώς ανοίγω το παράθυρο… για να ΜΗΝ “κρυώσετε”»
ΥΓ1. Ναι, αν κάτσουμε στο κρύο μπορεί να πάθουμε από μυϊκή ψύξη μέχρι… κρυοπάγημα.
ΥΓ2. Ναι, αυξημένο μέρος της ενέργειας καταναλώνεται στη θερμορύθμιση όταν είμαστε ελαφριά ντυμένοι σε κρύο καιρό αλλά μάλλον μικρή επίπτωση έχει αυτό στην άμυνα.
ΥΓ3. Μην τα πείτε αυτά στους παππούδες. Ή αν τα πείτε μην πείτε ότι σας το είπα εγώ (ποιος τους ακούει: «άσε αυτά τα χαζά και βάλε κάλτσες στο παιδί»)