Σε κάθε περίπτωση τα δεδομένα της μελέτης επιβεβαιώνουν την αρνητική επίπτωση της πανδημίας στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο μαστού, παχέος εντέρου και τραχήλου της μήτρας ιδίως ως το πρώτο μισό του 2020.
Κύμα» νέων περιπτώσεων ασθενών με καρκίνο προβλέπουν οι επιστήμονες ανά τον κόσμο τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας των επιπτώσεων της τρέχουσας πανδημίας στις προληπτικές διαγνωστικές εξετάσεις. Μάλιστα, αξιολογώντας τα δεδομένα νέας μελέτης, προειδοποιούν πως πρόκειται για ένα ακόμη «μαύρο κεφάλαιο» που άνοιξε ο SARS-CoV-2, καθώς οι καθυστερημένες διαγνώσεις θα έχουν ως αποτέλεσμα και αύξηση των θανάτων από νεοπλάσματα.
Τα στοιχεία που αναλύουν οι καθηγητές του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι αποκαλυπτικά, επιμένοντας πως τα συστήματα Υγείας θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν στις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος. Πιο συγκεκριμένα, ο επίκουρος καθηγητής Ογκολογίας Μιχάλης Λιόντος, η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και ο καθηγητής Αιματολογίας-Ογκολογίας και πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος παραθέτουν τα δεδομένα από τη μεγαλύτερη συστηματική ανασκόπηση που διενεργήθηκε για να αξιολογήσει την έκταση του προβλήματος.
Στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση «JAMA Oncology», oι ερευνητές συμπεριέλαβαν τα αποτελέσματα 39 μελετών από 19 χώρες που διεξήχθησαν κατά τον πρώτο χρόνο της πανδημίας (2020).
Ακολούθως, συνέκριναν τον αριθμό των ελέγχων που έγιναν το 2020 για τους καρκίνους μαστού, παχέος εντέρου και τραχήλου της μήτρας με αυτόν των προηγούμενων ετών. Η συστηματική ανασκόπηση κατέδειξε ότι τον πρώτο χρόνο της πανδημίας μειώθηκε ο αριθμός των δοκιμασιών προσυμπτωματικού ελέγχου και για τα τρία αυτά νεοπλάσματα. Πιο συγκεκριμένα, η μείωση παγκοσμίως έφτασε σε ποσοστό 47% για τον καρκίνο μαστού, 46% για τον καρκίνο παχέος εντέρου και 52% για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας.
Οι μεταβολές
Επιπρόσθετα, οι ερευνητές εξέτασαν τις μεταβολές τόσο κατά τη διάρκεια εξέλιξης της υγειονομικής κρίσης όσο και μεταξύ των διαφόρων χωρών. Για τον καρκίνο του μαστού αλλά και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, η μεγαλύτερη μείωση παρατηρήθηκε τον Απρίλιο του 2020 και ακολούθως ο αριθμός των ελέγχων προσέγγισε τα επίπεδα των προηγούμενων ετών. Αντίθετα, για τον καρκίνο του παχέος εντέρου η μείωση παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
Αναφορικά με τη γεωγραφική κατανομή, στην Ευρώπη υπήρξε μεγαλύτερη μείωση στον αριθμό των μαστογραφιών που διενεργήθηκαν σε σχέση με τις ΗΠΑ, ενώ η μείωση ήταν παραπλήσια στον αριθμό των κολονοσκοπήσεων.
Αναζητώντας τα αίτια, οι επιστήμονες αποδίδουν την ιδιαίτερα ανησυχητική αυτή επίπτωση της πανδημίας στο γεγονός ότι μεγάλη μερίδια πολιτών απευθύνονται στις δημόσιες υπηρεσίες για την παροχή των εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου, δομές που όμως επλήγησαν περισσότερο από την πανδημία. Συνεπακόλουθα, η αναδιοργάνωση των συστημάτων Υγείας αλλά και ο φόβος των πολιτών μήπως μολυνθούν, οι οδηγίες περιορισμού των μετακινήσεων και η περιορισμένη πρόσβαση σε μη επείγουσες υπηρεσίες Υγείας οδήγησαν στη μείωση των εξετάσεων προσυμπτωματικού ελέγχου. Είναι σημαντικό εντούτοις να σημειωθεί πως, σύμφωνα πάντα με τα ίδια δεδομένα, η βαρύτητα των αιτιών αυτών διέφερε ανά γεωγραφική περιοχή.
Αντίστοιχα, και όπως ήταν αναμενόμενο, όπως σχολιάζουν οι καθηγητές του ΕΚΠΑ, περισσότερο επεμβατικές εξετάσεις (π.χ. το τεστ Παπανικολάου και η κολονοσκόπηση) εμφάνισαν μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης σε σχέση με τις λιγότερες επεμβατικές μεθόδους (π.χ. η μαστογραφία).
«Σε κάθε περίπτωση τα δεδομένα της μελέτης επιβεβαιώνουν την αρνητική επίπτωση της πανδημίας στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο μαστού, παχέος εντέρου και τραχήλου της μήτρας ιδίως ως το πρώτο μισό του 2020. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται να αυξηθούν τόσο τα περιστατικά προχωρημένων νεοπλασμάτων όσο και η θνησιμότητα από τη νόσο» προειδοποιούν καταλήγοντας οι έλληνες καθηγητές.
