Η αξία του συναισθηματικού μας πλούτου ως συστατικό επιβίωσης εντυπώθηκε στο νευρικό μας σύστημα, μετατρέποντας τα συναισθήματα μας σε έμφυτες τάσεις της ανθρώπινης υπόστασης
“Ο Γκάρι και η Μαίρη Τζέιν ήταν ένα ζευγάρι απόλυτα αφοσιωμένο στην εντεκάχρονη κόρη τους Άντρεα, η οποία ήταν καρφωμένη σε αναπηρική καρέκλα λόγω εγκεφαλικής παράλυσης. Η οικογένεια ταξίδευε με το τρένο των αμερικανικών σιδηροδρόμων, το οποίο έπεσε στο ποτάμι όταν υποχώρησε η σιδηροδρομική γέφυρα στην παραποτάμια περιοχή της Λουιζιάνα. Έχοντας στη σκέψη την κόρη τους πρώτα, το ζευγάρι έκανε τα πάντα για να σώσει την Άντρεα, καθώς το νερό ορμούσε μέσα στο τρένο που βυθιζόταν. Κατάφεραν τελικά να σπρώξουν το καρότσι από ένα παράθυρο, ώστε να το πιάσουν τα συνεργεία διάσωσης. Στη συνέχεια, καθώς το βαγόνι χανόταν κάτω από τα νερά του ποταμού, χάθηκαν κι αυτοί…”
Η ιστορία της Άντρεα και των γονιών της, των οποίων η τελευταία ηρωική τους πράξη αιχμαλώτισε μέσα της στιγμές μυθικού σχεδόν θάρρους για όλη της τη ζωή, έχει επαναληφθεί άπειρες φορές στην ανθρώπινη ιστορία και στην ευρύτερη πορεία της εξέλιξης του είδους μας. Αν εξετάσουμε αυτή τη γονεϊκή θυσία από τη σκοπιά της εξελικτικής βιολογίας ίσως να εξυπηρετεί και μια αναπαραγωγική σκοπιμότητα, καθώς τα γονίδια του γονέα μεταδίδονται στις επόμενες γενιές.
Ως εισαγωγή στο σκοπό και στη δύναμη του συναισθήματος όμως, αυτό το υποδειγματικό παράδειγμα υποδηλώνει ότι τα βαθύτερα συναισθήματά μας, τα πάθη και οι επιθυμίες μας είναι οι ουσιώδης καθοδηγητές και ότι η ύπαρξη του ανθρώπινου είδους οφείλει πολλά στη δύναμη τους και στην επιρροή τους πάνω στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτή η δύναμη είναι τόσο εκπληκτική που μόνο μια πανίσχυρη αγάπη μπορεί να ωθήσει το γονιό να ξεπεράσει την παρόρμηση να σώσει τον εαυτό του.
Στον κλάδο της κοινωνιοβιολογίας υπογραμμίζεται η υπεροχή της καρδιάς (συναίσθημα) πάνω στο μυαλό (νόηση) σε κρίσιμες στιγμές, όταν ερευνούν το γιατί η εξέλιξη έδωσε έναν τόσο κεντρικό ρόλο στην ανθρώπινη ψυχή. Τα συναισθήματα μας οδηγούν να αντιμετωπίζουμε δύσκολες στιγμές και υποχρεώσεις που είναι πολύ σημαντικές και να μην τις αφήνουμε μονάχα στο έλεος της λογικής. Καθώς τέτοιες καταστάσεις επαναλαμβάνονται αιωνίως στην ιστορία της εξέλιξής μας, η αξία του συναισθηματικού μας πλούτου ως συστατικό επιβίωσης εντυπώθηκε στο νευρικό μας σύστημα, μετατρέποντας τα συναισθήματα μας σε έμφυτες τάσεις της ανθρώπινης υπόστασης.
Μια άποψη της ανθρώπινης φύσης που αγνοεί τη δυναμική των συναισθημάτων είναι απογοητευτικά κοντόφθαλμη και από αυτή την άποψη η ίδια η ονομασία Homo Sapiens, το σκεπτόμενο είδος, ίσως είναι παραπλανητικό, υπό το φως της νέας εκτίμησης της σύγχρονης επιστήμης, για τη θέση που κατέχουν τα συναισθήματα στη ζωή μας. Η βαρύτητα και η έμφαση που δώσαμε στο τι είναι απόλυτα λογικό, στο τι δηλαδή μπορεί να μετρηθεί με δείκτες νοημοσύνης, αναθεωρείται μέρα με τη μέρα και το συμπέρασμα φαίνεται να είναι πως η ευφυία δεν μπορεί να οδηγήσει πουθενά όταν τα συναισθήματα έχουν κλονιστεί.
Πηγή: “Η συναισθηματική νοημοσύνη”. Daniel Goleman.
Θανάσης Κοπάδης
Μαθηματικός – Συγγραφέας
