Η διαφορετικότητα είναι ένας πολυσχιδής όρος, τον οποίο τα ελληνικά σχολεία δεν φαίνεται να υιοθετούν υπό καμία (σχεδόν) έννοια.
Τι είναι η διαφορετικότητα;
Διαφορετικότητα είναι κάθε χαρακτηριστικό που κάνει το άτομο να διαφοροποιείται από τους γύρω του και μπορεί να εντοπιστεί από το πιο μικρό στοιχείο του ανθρώπου μέχρι και το πιο εμφανές.
Η διαφορετικότητα έχει, λοιπόν, να κάνει με τα πάντα, με το πως σκέφτεται κάποιος, τι επιλέγει να φορέσει, τι μουσική ακούει, ποιες είναι οι κλίσεις του και άλλα πολλά.
Το σχολείο δεν τα θέλει αυτά…
Στο συγκεκριμένο άρθρο δεν θα αναφερθούμε στην προφανή διαφορετικότητα για τις προσωπικές επιλογές των μαθητών, η οποία και οφείλει να υπάρχει και να διαθνίζεται, αλλά για την εκπαιδευτική διαφορετικότητα που αφορά τα μαθησιακά ενδιαφέροντα των παιδιών.
Τα σχολεία ανέκαθεν προωθούν την αριστεία, το σκληρό διάβασμα και την ανώτατη ακαδημαϊκή εκπαίδευση, ξεχνώντας στην πορεία να “αγκαλιάσουν” τη μοναδικότητα των εναλλακτικών ενδιαφερόντων και ωθώντας τους μαθητές σε μία διαρκή πίεση από την πρώτη σχολική μέρα της ζωής τους.
Δεν είναι λίγες οι φορές που άρθρα σχετικά με μαθητές που έπιασαν υψηλή βαθμολογία στις Πανελλαδικές, κατακλύζουν το διαδίκτυο και “κουνάνε το δάχτυλο” σε όσους δεν κατάφεραν να βρεθούν στην βαθμολογική αφρόκρεμα. Φυσικά η αριστεία πρέπει να υπάρχει και πρέπει να επιβραβεύεται γιατί αποτελεί απόρροια σκληρής δουλειάς και κόπων, αλλά ποιος μας λέει ότι και άλλοι μαθητές δεν έκαναν τον δικό τους στωικό αγώνα, με λιγότερα μέσα και με άλλους σκοπούς;
Πολλές φορές παραβλέπουμε όχι μόνο τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μερικές οικογένειες, αλλά και τα διαφορετικά ενδιαφέροντα των μαθητών. Τα γνωστά και χαρακτηρισμένα ως “κορυφαία” επαγγέλματα των γιατρών, δικηγόρων και ούτω καθεξής, αποτελούν τον διακαή πόθο των γονιών που μεταβιβάζουν το άγχος και την πίεση στα παιδιά τους, χωρίς συχνά να τους ρωτάνε τι είναι αυτό που πραγματικά θέλουν.
Και αν δε θέλουν; Να θέλουν
Μέσω της ελληνικής εκπαίδευσης η τέχνη (ό,τι κι αν συνεπάγεται ο όρος) λαμβάνει ανύπαρκτη μέριμνα στο πρόγραμμα σπουδών, δείχνοντας εκ των προτέρων στα ανήλικα μυαλά ότι αν θέλουν να γίνουν καλλιτέχνες ο χώρος της κοινωνίας για αυτούς είναι περιορισμένος και δεν καλλιεργείται ενεργά και αποτελεσματικά μέσω της μαθητικής τους πορείας.
Δεν είναι λίγες οι φορές που νέοι φοιτητές πιάνουν τον εαυτό τους να αμφιβάλλουν ιδιαίτερα για την επιλογή κάποιας σχολής, αντιλαμβανόμενοι πως ίσως αυτό που εξ ανάγκης ακολούθησαν, δεν ήταν αυτό που ενδόμυχα επιθυμούσαν, γιατί κανείς δεν τους εξήγησε ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος και είναι εξίσου σημαντικός και χρήσιμος.
Ένα πλοίο σε μία μόνιμη ευθεία πορεία δεν δίνει στον εαυτό του την ευκαιρία να δει τι υπάρχει γύρω του και αυτό βιώνουν και οι μαθητές καθημερινά, που κατακλύζονται από πληροφορίες και αντιμετωπίζουν την περιφρόνηση των γονιών τους όταν δεν αποδίδουν στα επιθυμητά (για αυτούς) επίπεδα. “Τι βαθμοί είναι αυτοί;”, “Μας έκανες ρεζίλι!”, “Τι σου τα πληρώναμε τα φροντιστήρια;” και άλλες παρόμοιες συζητήσεις αποτελούν συχνό φαινόμενο της ελληνικής οικογένειας.
Μήπως είμαι λίγος/-η;
Και εκτός από την επαγγελματική απογοήτευση που ζουν οι νέοι όταν βρίσκονται σε μία δουλειά που εν τέλει ποτέ δεν ήθελαν, έχοντας χάσει χρόνια σπουδών και διαβάσματος, μεγάλη είναι και η ψυχολογική κόπωση στην οποία περιέρχονται. Δεν είναι παράλογο που τα επίπεδα κατάθλιψης είναι ιδιαίτερα αυξημένα στους νέους ανθρώπους, κυρίως αν σκεφτεί κανείς με τι άλλο πρέπει να έρθουν αντιμέτωποι στην καθημερινότητά τους.
Άλλοτε πάλι, βλέποντας οι μαθητές τις υψηλές επιδόσεις άλλων παιδιών, υποβιβάζοντας τις δικές τους δεξιότητες (συνειδητά και μη), καταβάλλονται από συναισθήματα κατωτερότητας, αμφιβολίας και μερικές φορές ποτέ δεν το ξεπερνάνε.
Χρήσιμο είναι να μην ξεχνάμε την αξία που έχουν οι διαφορετικές προσεγγίσεις στην παιδεία και την εκπαίδευση και να αφήνουμε χώρο στους μαθητές να “ανθίζουν” με το δικό τους τρόπο, ρυθμό και ενδιαφέρον, ούτως ώστε η διαφορετικότητα να μην είναι μία λέξη, αλλά μία πολυεπίπεδη πραγματικότητα.
