Υστερα από την ενημέρωση ότι κατατέθηκε με τροποποιήσεις το «ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ» με τίτλο «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία και λοιπές διατάξεις» και συγκεκριμένα ενώ στο αρχικό υπήρχε το «Άρθρο 285 – Ένταξη Πανεπιστημιακών Λεσχών στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα», στο τελικό κατατεθέν αυτό έχει γίνει «Άρθρο 296 – Συγχώνευση – Απορρόφηση Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα», το οποίο στις παραγράφους 1 και 2 που αφορούν το Ε.Κ.Π.Α. και το Ε.Μ.Π. παραμένουν ως έχουν και αφορούν την απορρόφηση της εκάστοτε Πανεπιστημιακής Λέσχης ενώ στην παρ. 3 που αφορά στο Α.Π.Θ. αναφέρει:
«Τα Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Πανεπιστημιακή Φοιτητική Λέσχη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο ιδρύθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 12 του ν.δ. 3974 της 4ης/7ης.9.1959 (Α’ 188) και διέπεται από το π.δ. 207/2005 (Α΄251), το «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Αγροκτήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο ιδρύθηκε με τον α.ν. της 25ης.1.1936 (Α΄ 52) και το β.δ. της 6ης.6.1936 (Α΄275) και το «Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Τ.Δ.Δ.Π.Δ.)» με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο ιδρύθηκε με τον ν. 1881/1951 (Α΄ 210), καταργούνται την 31η.12.2022 ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα και συγχωνεύονται – απορροφώνται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.)»
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου Διοικήσεως και Διαχειρίσεως Πανεπιστημιακών Δασών αποφάσισε, κατά την υπ’ αριθ. 1264/7-7-2022 έκτακτη συνεδρίαση, να εκφράσει την έκπληξη του όσον αφορά την ένταξη στην ως άνω παράγραφο του «Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» διότι το συγκεκριμένο Νομικό Πρόσωπο λειτουργεί υπό ειδικό καθεστώς και οποιαδήποτε βεβιασμένη κίνηση θα έχει μεγάλο και επικίνδυνο αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες του Περτουλίου Τρικάλων και του Ταξιάρχη Χαλκιδικής.
Το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. ιδρύθηκε το 1951 κατ΄ επιταγήν του άρθρου 3 του Ν6319/1934 σύμφωνα με το οποίο το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο υποχρεούνταν «να καταρτίσει μόνιμο σχέδιο διοικήσεως και διαχειρίσεων των δασών τούτων …. Κατόπιν εγκρίσεως τούτου υπό του Υπουργού της Γεωργίας (στον οποίο ανήκαν τότε οι Δασικές Υπηρεσίες)». Το Τ.Δ.Δ.Π.Δ ιδρύθηκε τότε με σκοπό να λύσει προβλήματα που προέκυπταν από τη λειτουργία του εντός του Πανεπιστημίου. Οπότε σήμερα είναι αν μήτε άλλο οξύμωρο να το καταργούμε και να επαναφέρουμε μια πρότερη προβληματική κατάσταση. Σήμερα το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. λειτουργεί εξομοιούμενο με τις Περιφερειακές (κρατικές σε λίγο χρόνο) δασικές υπηρεσίες, συντάσσει διαχειριστικές μελέτες, μελέτες οδοποιίας, βοσκοτόπων κλπ, προσημαίνει και υλοτομεί με το σύστημα της ΚΕΔ , εκποιεί την ξυλεία μέσω δημοπρασιών και στηρίζει τον ορεινό τουρισμό μέσα από τη δημιουργία και συντήρηση δικτύου μονοπατιών, αναστήλωση παλαιών πέτρινων βρυσών κλπ.
Από τα έσοδα που προκύπτουν από την πώληση της ξυλείας το μεγαλύτερο ποσοστό αποδίδεται στους συνεργαζόμενους δασικούς συνεταιρισμούς και τα υπόλοιπα διατίθενται σχεδόν στο σύνολο για τις ανάγκες τις πρακτικής άσκησης των φοιτητών. Στο Περτούλι για παράδειγμα σήμερα απασχολούνται από 30 έως 40 δασεργάτες καθημερινά στους δύο δασικούς συνεταιρισμούς ενώ για τις ανάγκες συντήρησης των κτιριακών κλπ εγκαταστάσεων όπως και για την εξυπηρέτηση των φοιτητών και καθηγητών που φιλοξενούνται κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησης απασχολούνται άλλα 6 άτομα από όμορες κοινότητες (κυρίως ΤΚ Χρυσομηλιάς), ενώ αντίστοιχα άτομα απασχολούνται και στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής. Σήμερα το Περτούλι Τρικάλων διαφέρει από τις υπόλοιπες κοινότητες της Πίνδου (Ασπροπόταμος κλπ) στο γεγονός ότι έχει πολλούς μόνιμους κατοίκους οι οποίοι ως επί το πλείστον στηρίζουν αν όχι το σύνολο, το μεγαλύτερο ποσοστό του ετήσιου οικογενειακού τους προϋπολογισμού στο Τ.Δ.Δ.Π.Δ.
Επειδή τα πανεπιστημιακά δάση ενσωματώνουν χωριά και κοινωνικές ομάδες (δασεργάτες, εργάτες, κτηνοτρόφους, χειριστές μηχανημάτων, κλπ), ζητήματα όπως τα έργα συντήρησης του οδικού δικτύου (εκτός του εθνικού), τα έργα διαχείρισης βοσκοτόπων, τα έργα διευθέτησης της ορεινής υδρονομίας κλπ, λόγω και σχέσης που έχει αναπτυχθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια με την κεντρική δασική υπηρεσία του ΥΠΕΝ και με τις υπηρεσίες της Περιφέρειας εγγράφονται και χρηματοδοτούνται από το ΠΔΕ (πλέον ΕΠΑ) του ΥΠΕΝ και της Περιφέρειας Θεσσαλίας στο ΑΦΜ του Τ.Δ.Δ.Π.Δ. το οποίο αντιμετωπίζουν σαν μια περιφερειακή δασική υπηρεσία.
Παράλληλα ήδη από το 2021 έχει γίνει αίτηση για κατανομή ενισχύσεων από το Εθνικό Απόθεμα της ΚΑΠ, για τις βοσκοτοπικές εκτάσεις που διαχειρίζεται και αναμένεται να ολοκληρωθεί ο έλεγχος για την χρηματοδότηση. Για την είσπραξη των παραπάνω ενισχύσεων απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο δικαιούχος να πληροί το κριτήριο του ενεργού αγρότη, δηλαδή τα εισοδήματά του να προέρχονται ως επί το πλείστον από αγροτική δραστηριότητα. Το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. πληροί το κριτήριο αφού η πώληση δασικών προϊόντων είναι αγροτική δραστηριότητα. Με την ενσωμάτωσή του στο ΑΠΘ και την κατάργηση του ΑΦΜ αυτά τα χρήματα χάνονται και δεν μεταφέρονται στο ΑΠΘ, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις που διέπουν την κατανομή ενισχύσεων από την ΚΑΠ μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ. Με την ολοκλήρωση των ελέγχων το ποσό μπορεί να υπερβαίνει ετησίως τις 200.000,00 ευρώ, χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να αποκαταστήσουν το οδικό δίκτυο, τις υποδομές (ποτίστρες, στέγαστρα κλπ) στους βοσκοτόπους, κάτι που αποτελεί μόνιμο αίτημα των κατοίκων.
Φαίνεται δηλαδή ότι μπορεί λόγω της πανδημίας να έχουν αυξηθεί τα ταμειακά διαθέσιμα του Ταμείου, αφού από τη μια τα τελευταία χρόνια, λόγω COVID, δεν έγινε η πρακτική άσκηση και οι ανάγκες ήταν μειωμένες, από την άλλη δε, ήταν πάγια λογική των ΔΣ του Ταμείου η συγκέντρωση αποθεματικού για την αντιμετώπιση συνθηκών κρίσης. Δεν φαίνεται όμως ότι έχουν δαπανηθεί υπέρογκα ποσά για την αποκατάσταση της βατότητας του δασικού οδικού δικτύου, της διευθέτησης των ρεμάτων, της συντήρησης των κτιρίων κλπ από τους προϋπολογισμούς κυρίως της Περιφέρειας αλλά και των Δήμων και του ΥΠΕΝ, λόγω του γεγονότος ότι μας αντιμετωπίζουν σαν μια περιφερειακή δασική υπηρεσία. Βέβαια όλα τα παραπάνω οφέλη τα απολαμβάνουν οι μόνιμοι κάτοικοι των κοινοτήτων εντός των Πανεπιστημιακών Δασών.
Με την κατάργηση και απορρόφηση του Τ.Δ.Δ.Π.Δ. από το ΑΠΘ:
- Την συντήρηση του οδικού δικτύου, που γίνεται από πόρους του ΠΔΕ (ΕΠΑ) του ΥΠΕΝ και της Περιφέρειας πλέον ποιος θα τη χρηματοδοτεί;
- Την διαχείριση των βοσκοτόπων που γίνεται από πόρους της ΚΑΠ, ποιος θα τη χρηματοδοτεί;
- Την συντήρηση των κτιριακών εγκαταστάσεων που γίνεται από πόρους του ΠΔΕ (ΕΠΑ) του ΥΠΕΝ και της Περιφέρειας και τα ταμειακά διαθέσιμα του Τ.Δ.Δ.Π.Δ. ποιος θα τη χρηματοδοτεί;
- Την διαχείριση των δασών ποιος θα την κάνει;
- Την αλληλεπίδραση και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν καθημερινά με τις τοπικές κοινότητες ποιος θα την κάνει;
Η σχέση με το ΥΠΕΝ και τις περιφερειακές δασικές υπηρεσίες ποια θα είναι;
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν και οι πρωτοποριακές δράσεις του οργανισμού που γίνονται στο πλαίσιο της στήριξης της δασικής έρευνας, όπως η εγκατάσταση του μοναδικού σταθμού κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα σε δασικό οικοσύστημα τέτοιου τύπου και σε τέτοιο υψόμετρο, ενταγμένο στο πανευρωπαϊκό σύστημα ICOS. Επίσης, η χρηματοδότηση πρότυπων δασικών ερευνών από τις οποίες προκύπτουν εντυπωσιακά και χρήσιμα συμπεράσματα καθώς και εργαλεία λήψης αποφάσεων από την Πολιτική Ηγεσία για τη βελτίωση της Δασικής Πολιτικής στο σύνολο της Χώρας. Τέτοια παραδείγματα, μεταξύ άλλων, είναι:
- η αεροφωτογράφηση του δάσους με σύστημα ακτινών Laser ώστε να υπάρχει πλήρης καταγραφή του κάθε δένδρου και όλης της περιεχόμενης βιομάζας,
- η χρήση καμερών τεχνολογίας LiDAR για τη μέτρηση του όγκου παραγόμενης ξυλείας,
- η ψηφιακή καταγραφή του δασικού οδικού δικτύου ώστε να μπορεί η Πυροσβεστική Υπηρεσία να κατευθύνεται πιο γρήγορα σε εστίες φωτιάς στα δάση,
- η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην απορρόφηση CO2 από τα δάση
Με την κατάργηση και απορρόφηση του Τ.Δ.Δ.Π.Δ. από το Α.Π.Θ. καταργείται ο μοναδικός οργανισμός που συνδυάζει υποδειγματικά, εδώ και πολλά χρόνια, αντικείμενα των Υπουργείων Παιδείας και Περιβάλλοντος.
Σας γνωρίζουμε επίσης ότι στην εξαίρεση του ΤΔΔΠΔ από τις ρυθμίσεις του άρθρου 296 του εν λόγω νομοσχεδίου συναινεί και η Γενική Συνέλευση του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος και αυτό επιβεβαιώνεται από την συνυπογραφή της παρούσας επιστολής από την Πρόεδρο του Τμήματος, κα Θέκλα Τσιτσώνη, Καθηγήτρια α’ βαθμίδας ΑΠΘ.
Από τα παραπάνω και πολλά ακόμη που θα βγουν στην πορεία, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το Τ.Δ.Δ.Π.Δ. δεν είναι ένα κτίριο με κάποιους υπαλλήλους που εκδίδουν κάποια έγγραφα και διαχειρίζονται μια καθημερινότητα. Είναι ένα νομικό πρόσωπο με διττό ρόλο που προάγει την εκπαίδευση και την έρευνα, λειτουργώντας και σαν πιλότος για τις υπόλοιπες δασικές υπηρεσίες με τις καλές πρακτικές που αναδεικνύει, κυρίως όμως, ασκεί έναν κοινωνικό ρόλο παντρεύοντας όλα τα παραπάνω με τις τοπικές κοινωνίες και τους ανθρώπους που ζουν εντός των πανεπιστημιακών δασών, διατηρώντας ισορροπίες και συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ανάπτυξη της τοπικής ορεινής οικονομίας προς όφελος όλων.
Επειδή στην πορεία θα αντιμετωπίσουμε και πολλά άλλα, επειδή η εμπειρία του παρελθόντος μας τρομάζει και επειδή θα κληθούμε να απολογηθούμε στις τοπικές κοινωνίες με τους οποίους αλληλεπιδρούμε κάθε μέρα, με την ιδιότητα του Πρόεδρου του ΔΣ σας παρακαλώ να εξετάσετε την απόσυρση του επίμαχου άρθρου από το σχέδιο νόμου.
Ο Πρόεδρος του Τ.Δ.Δ.Π.Δασών Ιωάννης Γήτας Καθηγητής α’ βαθμίδας Α.Π.Θ
Η Πρόεδροςτου Τμήματος Δασολογίας και Φ.Π. ΑΠΘ Θέκλα Τσιτσώνη Καθηγήτρια α’ βαθμίδας Α.Π.Θ.
