Το τρέχον σχολικό έτος 2022-2023, δύο νέοι παιδαγωγικοί θεσμοί καλούνται να ενταχθούν στην καθημερινότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο λόγος για τον θεσμό του Ενδοσχολικού Συντονιστή και τον αντίστοιχο του Παιδαγωγικού Συμβούλου – Μέντορα.
του Παντελή Γαλίτη
Δύο θεσμοί, οι οποίοι, ήδη συστήθηκαν στην εκπαιδευτική κοινότητα κάτω από δυσοίωνες διαμορφωθείσες συνθήκες, αφού το «βιογραφικό» τους, ενώ φαίνεται να υποστηρίζει σημαντικές πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας, από τη μια «υπόσχεται» επιπρόσθετο φόρτο εργασίας, ενώ από την άλλη υστερεί εντυπωσιακά, ίσως «προκλητικά», στο τμήμα των ωφελειών που θα αποκομίσουν, όσοι εμπλακούν στην υλοποίησή τους, χωρίς να παραγνωρίζεται η απουσία μέριμνας της απαραίτητης επιμορφωτικής διαδικασίας για τους υποψήφιους να αναλάβουν τους ρόλους αυτούς.
Ο θεσμός του Ενδοσχολικού Συντονιστή
Σύμφωνα με τη σχετική Υπουργική Απόφαση[i], ο Ενδοσχολικός Συντονιστής αναλαμβάνει μια σειρά καθηκόντων και αρμοδιοτήτων, διόλου ευκαταφρόνητων, όχι μόνο σε σημαντικότητα, αλλά και σε όγκο διεκπεραιωτικό, αφού καλείται:
- Να υποστηρίζει και να συντονίζει τους εκπαιδευτικούς ανά ομάδες τάξεων ή ανά ομάδες ειδικοτήτων.
- Να παρακολουθεί και να εποπτεύει τόσο τον ετήσιο προγραμματισμό της διδακτέας ύλης όσο και τον προγραμματισμό επιμέρους ενοτήτων, σύμφωνα με τα Προγράμματα Σπουδών και τα Ωρολόγια Προγράμματα.
- Να σχεδιάζει και να οργανώνει διδασκαλίες και δράσεις, με σκοπό την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και την ανταλλαγή καλών πρακτικών, σε συνεργασία τόσο με τον/την εκάστοτε Σύμβουλο Εκπαίδευσης της ειδικότητας όσο και με τον/την Παιδαγωγικό/ή Σύμβουλο-Μέντορα.
- Να εισηγείται καινοτόμα εκπαιδευτικά εργαλεία διδασκαλίας και να προβαίνει στην εφαρμογή και αξιολόγησή τους, σε συνεργασία τόσο με τον/την Παιδαγωγικό/ή Σύμβουλο-Μέντορα όσο και με τον/την αντίστοιχο/η Σύμβουλο Εκπαίδευσης, αν τούτο κρίνεται εκπαιδευτικά αναγκαίο.
- Να παρακολουθεί και να εποπτεύει, σε συνεργασία με τους/τις εκπαιδευτικούς ανά ομάδες τάξεων ή ειδικοτήτων, τον προγραμματισμό των διαδικασιών αξιολόγησης των μαθητών/τριών.
- Να συνεργάζεται με τον/την Σύμβουλο Σχολικής Ζωής για θέματα που απασχολούν τη σχολική μονάδα και εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του/της τελευταίου/ας,
Να οργανώνει τουλάχιστον μία (1) συνάντηση εργασίας με
- εκπαιδευτικούς το μήνα [και, επομένως, τουλάχιστον οκτώ (8) το διδακτικό έτος] ανά ομάδες τάξεων/ομάδες ειδικοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια του διδακτικού έτους, αξιοποιώντας με τον τρόπο αυτό τους ενδοσχολικούς εκπαιδευτικούς πόρους.
- Να οργανώνει, σε συνεργασία με το Σύμβουλο Εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς, την πραγματοποίηση τουλάχιστον τριών διδασκαλιών εντός του διδακτικού έτους, τις οποίες παρακολουθούν όλοι οι εκπαιδευτικοί της ομάδας τάξεων/ειδικοτήτων.
- Στην αρχή κάθε διδακτικού έτους να συντάξει προγραμματισμό δράσεων και ενεργειών και στο τέλος του διδακτικού έτους να συντάξει την ετήσια έκθεση, στην οποία αναφέρονται όλες οι ενέργειες που διενεργήθηκαν από μέρους τους κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς.
Ο Ενδοσχολικός Συντονιστής (Συντονιστής Τάξεων ή Συντονιστής Γνωστικών Πεδίων) ασκεί τα καθήκοντά του εκτός του διδακτικού ωραρίου, αλλά εντός του εργασιακού ωραρίου του και δεν απαλλάσσεται από εξωδιδακτικές εργασίες και εφημερίες, γεγονός που σημαίνει ότι ο Ενδοσχολικός Συντονιστής υποχρεούται, εκτός των παραπάνω καθηκόντων του, να αναλάβει επιπρόσθετα εξωδιδακτικά καθήκοντα όπως αυτό του υπεύθυνου τμήματος/-των, καθώς και όποιο άλλο εξωδιδακτικό καθήκον του αναθέσει ο Σύλλογος Διδασκόντων ή ο Διευθυντής του σχολείου.
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η ανωτέρω Υπουργική Απόφαση ορίζει πως: « […] ο Διευθυντής δύναται να αναθέτει στον ίδιο εκπαιδευτικό καθήκοντα τόσο Συντονιστή Τάξεων όσο και Συντονιστή Γνωστικών Πεδίων, εφόσον τούτο εξυπηρετεί τις ανάγκες της συγκεκριμένης σχολικής μονάδας» (Άρθρο 3). Στην περίπτωση αυτή, ο ορισθείς από τον Διευθυντή Ενδοσχολικός Συντονιστής αναλαμβάνει τα παραπάνω αναφερθέντα καθήκοντα εις διπλούν, και, επίσης, χωρίς
απαλλαγή από εξωδιδακτικές εργασίες και εφημερίες …
Ο θεσμός του Παιδαγωγικού Συμβούλου – Μέντορα
Όσον αφορά στο θεσμό του Παιδαγωγικού Συμβούλου – Μέντορα στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, η σχετική Υπουργική Απόφαση[i] ορίζει ότι ως καθήκοντα και αρμοδιότητες του Παιδαγωγικού Συμβούλου – Μέντορα είναι ο εντοπισμός των εκπαιδευτικών και παιδαγωγικών / διδακτικών αναγκών των νεοδιοριζόμενων ή πρόσφατα τοποθετηθέντων στη σχολική μονάδα μόνιμων ή αναπληρωτών ή ωρομίσθιων εκπαιδευτικών προϋπηρεσίας ως πέντε (5), το ανώτερο, ετών και η διοργάνωση μαζί τους μιας σειράς προγραμμάτων, τα οποία έχουν ως σκοπό την ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησης και της ετοιμότητάς τους.
Σημειώνεται ότι ο Διευθυντής έχει τη δυνατότητα να ορίσει έναν Παιδαγωγικό Σύμβουλο – Μέντορα όταν στο σχολείο υπηρετούν από ένας ως και οκτώ νεοδιοριζόμενοι εκπαιδευτικοί.
Στο πλαίσιο αυτών των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων του, ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος – Μέντορας θα πρέπει:
- Να συμβάλλει στη σταδιακή ενσωμάτωση του νέου/των νέων συναδέλφου/-ων του στο σχολικό πλαίσιο και περιβάλλον, προκειμένου να εξασφαλισθεί η, όσο το δυνατόν, εύρυθμη λειτουργία της σχολικής μονάδας.
- Να τον/τους πληροφορεί και να τον/τους καθοδηγεί ως προς το διδακτικό έργο του/τους και ειδικότερα στη διαχείριση της διδακτικής ύλης, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό ενεργά στη βελτίωση των εκπαιδευτικών δεξιοτήτων του/τους.
- Να του/τους προσφέρει υποστήριξη, καθοδήγηση και εποικοδομητική ανατροφοδότηση.
- Να τον/τους κατευθύνει ως προς την επίλυση πάσης φύσεως θεμάτων που, τυχόν, ανακύψουν κατά τη διδακτική και εκπαιδευτική διαδικασία, εντός της σχολικής μονάδας.
- Να οργανώνει, σε συνεργασία τόσο με τον Σύμβουλο Παιδαγωγικής Ευθύνης, όσο και με τον/τους εκπαιδευτικό/-ους, την πραγματοποίηση τουλάχιστον τριών διδασκαλιών εντός του διδακτικού έτους, οι οποίες θα λαμβάνουν χώρα από τον: α) μέντορα με παρατηρητή/-ές τον/τους καθοδηγούμενο/-ους εκπαιδευτικό-ους, β) καθοδηγούμενο/-ους εκπαιδευτικό/-ους με παρατηρητή τον μέντορα και γ) από κοινού.
- Να καθοδηγεί τον/τους νέο/-ους συνάδελφό/-ους του για τον ορθό τρόπο επικοινωνίας με τους γονείς/κηδεμόνες και τους μαθητές.
- Στο τέλος του διδακτικού έτους ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος-Μέντορας να συντάξει ετήσια έκθεση, στην οποία θα αναφέρονται όλες οι ενέργειες που διενεργήθηκαν από μέρους του κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Η έκθεση υποβάλλεται στον/στη Διευθυντή/-ντρια ή στον/στην Προϊστάμενο/η της σχολικής μονάδας.
Και στην περίπτωση αυτού του εκπαιδευτικού θεσμού ορίζεται ότι ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος – Μέντορας ασκεί τα καθήκοντά του εκτός του διδακτικού ωραρίου του, αλλά εντός του εργασιακού ωραρίου του και δεν απαλλάσσεται από εξωδιδακτικές εργασίες και εφημερίες, γεγονός που, όπως και στον αντίστοιχο νεοεισαχθέντα θεσμό του Ενδοσχολικού, σημαίνει ότι ο οριζόμενος από τον Διευθυντή να αναλάβει καθήκοντα Παιδαγωγικού Συμβούλου – Μέντορα υποχρεούται, εκτός των παραπάνω καθηκόντων του, να αναλάβει επιπρόσθετα εξωδιδακτικά καθήκοντα, όπως αυτό του υπεύθυνου τμήματος/-των, καθώς και όποιο άλλο εξωδιδακτικό καθήκον του αναθέσει ο Σύλλογος Διδασκόντων ή ο Διευθυντής του σχολείου.
Η προσπάθεια ένταξης των δύο παραπάνω παιδαγωγικών θεσμών στην εκπαιδευτική λειτουργία των σχολικών μονάδων φαίνεται να επιχειρείται χωρίς την μέριμνα έμπρακτης υποστήριξής τους, σύμφωνα με όσα προτείνει η επιστημονική προσέγγιση της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού και της
Διοίκησης Ολικής Ποιότητας γενικότερα.
Είναι γνωστό ότι η παροχή ικανών κινήτρων λειτουργεί παροτρυντικά και ενισχυτικά στην προσπάθεια να αναλάβουν οι εργαζόμενοι επιπρόσθετα καθήκοντα και αρμοδιότητες, τις οποίες θα υπηρετήσουν με τον απαραίτητο ζήλο. Η μονομερής ανάθεση καθηκόντων, τα οποία αυτοπροσδιορίζονται ως ένας επιπρόσθετος φόρτος εργασίας στα μάτια των εκπαιδευτικών, χωρίς να τους παράσχουν τα κίνητρα που θα προσφέρουν σε αυτούς την ώθηση που απαιτείται, δεν είναι εφικτό να επιφέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Όταν δεν προβλέπεται ο απαραίτητος χρόνος, προκειμένου ο εκπαιδευτικός να διεκπεραιώσει με άνεση όλα τα προβλεπόμενα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του ρόλου που του ανατίθεται, τότε το καθήκον αυτό λαμβάνει τη μορφή μιας, δύσκολα διαχειρίσιμης, υποχρέωσης. Η πρόβλεψη ότι ο εκπαιδευτικός που αναλαμβάνει να υπηρετήσει έναν – ή και τους δύο – από τους παραπάνω εκπαιδευτικούς θεσμούς δεν απαλλάσσεται από τα εξωδιδακτικά του καθήκοντα ούτε καν από τις εφημερίες του, λειτουργεί όχι μόνο αποθαρρυντικά στην κατεύθυνση της αυτόβουλης υπηρέτησής τους, αλλά και απαξιωτικά για τους θεσμούς αυτούς.
Επιπρόσθετα, η απουσία μέριμνας επιμορφωτικής υποστήριξης των εκπαιδευτικών που θα οριστούν να αναλάβουν τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των δύο παραπάνω θεσμών, λειτουργεί ενισχυτικά στη διστακτικότητά τους να προσεγγίσουν αυτούς τους θεσμούς με θετική και υποστηρικτική διάθεση.
Παραγνωρίζεται το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, στην προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου του σχολείου, έχουν εισαχθεί πλήθος εκπαιδευτικών θεσμών, οι οποίοι, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις, πράγματι, λειτουργούν ενισχυτικά στην βελτίωση της προσφοράς και της λειτουργίας της σχολικής μονάδας (Σύμβουλος Καθηγητής, Σύμβουλος Σχολικής Ζωής, κλπ.), δεν παύουν να διεκδικούν τον απαραίτητο και αναγκαίο χρόνο που τους αναλογεί από τον περιορισμένο καθημερινό χρόνο των εκπαιδευτικών. Των εκπαιδευτικών, οι οποίοι βλέπουν τα καθήκοντα που τους ανατίθενται, ολοένα να συμπιέζουν τον «ενεργό» εκπαιδευτικό και διδακτικό τους χρόνο. Η έλλειψη, εδώ και αρκετά χρόνια, υποστήριξης των σχολικών μονάδων με το απαραίτητο διοικητικό προσωπικό, η αύξηση, στα χρόνια της πανδημίας, των καθημερινών εξωδιδακτικών υποχρεώσεων (διαχείριση κρουσμάτων Covid-19, ραγδαία αύξηση της διαχείρισης των δικαιολογητικών απουσιών των μαθητών/-τριών λόγω της πανδημίας, ιχνηλατήσεις στενών επαφών, κλπ.) έχουν δημιουργήσει ένα κλίμα ιδιαίτερα «τοξικό» για την ομαλή εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας και συνάμα έντονα καταπιεστικό του αξιοποιήσιμου χρόνου για το διδακτικό έργο, το οποίο, προφανώς, δεν εξαντλείται μόνο στην καθημερινή διδασκαλία στις αίθουσες των σχολείων, αλλά προϋποθέτει και απαιτεί την κατάλληλη προετοιμασία του εκπαιδευτικού, την υποχρέωσή του να διορθώσει τα γραπτά των μαθητών του, την μέριμνά του να ενημερώσει τους γονείς των μαθητών του για την πορεία της προόδου τους.
Η επιτυχία της υλοποίησης ενός εκπαιδευτικού θεσμού δεν μπορεί να επαφίεται στο φιλότιμο και στην καλή διάθεση. Ακόμη και όταν αυτά υφίστανται, ο χρόνος και οι αντοχές δεν λειτουργούν προτρεπτικά στην επιτυχή έκβαση της εφαρμογής ενός μέτρου. Η θέληση να επιτύχει ένας θεσμός, και στη συγκεκριμένη περίπτωση τόσο ο θεσμός του Ενδοσχολικού Συντονιστή όσο και αυτού του Παιδαγωγικού Συμβούλου – Μέντορα, θα πρέπει να μετουσιωθεί από την Πολιτεία σε έμπρακτη υποστήριξη τους τόσο σε χρόνο όσο και στην παροχή των κατάλληλων κινήτρων προς τους εκπαιδευτικούς που καλούνται να τους υποστηρίξουν. Τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι, προφανώς, εκτός από λειτουργοί είναι και άνθρωποι, με όλους εκείνους τους περιορισμούς τόσο στις δυνατότητές τους και στις αντοχές τους όσο και στις ανάγκες τους.
[i] ΥΑ Αριθμ.: 102913/ΓΔ4/ΦΕΚ 4509 Β΄/25-08-2022
[ii] ΥΑ Αριθμ.: 102919/ΓΔ4/ΦΕΚ 4509 Β΄/25-08-2022
The post Ενδοσχολικός Συντονιστής & Παιδαγωγικός Σύμβουλος – Μέντορας: Δύο ενδιαφέροντες παιδαγωγικοί θεσμοί χωρίς ουσιαστική θεσμική υποστήριξη appeared first on Ipaidia.gr.