Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, για ζητήματα σχετικά με την εκπαίδευση ανήλικων μαθητών απαιτείται η έγγραφη συναίνεση και των δύο γονέων
Η ΔΙΔΕ Φλώρινας παρουσιάζει το όλο το νομικό πλαίσιο που αφορά την κηδεμονία και τη γονική μέριμνα των ανήλικων μαθητών και ειδικότερα την εκπαίδευσή τους.
Σύμφωνα με απόφαση του υπουργείου Παιδείας (79942/ΓΔ4/21-5-2019) και το άρθρο 13 προβλέπονται τα εξής:
1. Κηδεμόνας του μαθητή, εφόσον είναι ανήλικος, είναι ο πατέρας και η μητέρα. Σε των γονέων ή διάσπασης της έγγαμης συμβίωσης, κηδεμόνας του μαθητή είναι το πρόσωπο που ασκεί νόμιμα την επιμέλεια του μαθητή. Σε περίπτωση που αυτοί ελλείπουν ή κωλύονται από τον νόμο, κηδεμόνας του ανήλικου μαθητή είναι αυτός που έχει την επιμέλεια του, σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα.
2. Εάν ο, κατά την προηγούμενη παράγραφο, κηδεμόνας του μαθητή δεν διαμένει στην περιοχή που εδρεύει το σχολείο, όπως αυτή η περιοχή προσδιορίζεται με το άρθρο 12 της παρούσας απόφασης, αντιπροσωπεύεται από ενήλικο πρόσωπο το οποίο έχει εξουσιοδοτήσει εγγράφως.
3. Όπου στην παρούσα αναφέρεται ο κηδεμόνας, εννοείται και ο κατά την προηγούμενη παράγραφο ορισμένος αντιπρόσωπος του. Η κατοικία του αντιπροσώπου δεν λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του σχολείου στο οποίο θα φοιτήσει ο μαθητής όπως αυτό προσδιορίζεται με το άρθρο 12 της παρούσας απόφασης.
4. Ο κηδεμόνας έχει τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από την παρούσα και ιδίως από τα άρθρα 9, 21 και 29.
5. Κανένα στοιχείο της σχολικής κατάστασης του ανήλικου μαθητή δεν γνωστοποιείται ή παρέχεται σε άλλο πρόσωπο εκτός από τον/τους κηδεμόνα/ες του ή σε πρόσωπο που έχει οριστεί από τον/τους κηδεμόνα/ες.
6. Σε ό,τι αφορά θέματα που άπτονται επιτροπείας ή προσωρινής κηδεμονίας ασυνόδευτων ανήλικων προσφύγων ισχύουν οι διατάξεις του ν. 4554/2018 (Α’ 130).
Έγγραφο 88147/ΓΔ4/30-5-2018 του Υπουργείου Παιδείας
“…. ο γονέας που μετά το δεν ασκεί την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου, αλλά συνασκεί τη γονική μέριμνα αυτού δικαιούται πρόσβαση σε κάθε στοιχείο της σχολικής κατάστασης του ανήλικου μαθητή, καθώς δεν θεωρείται «άλλο πρόσωπο»”.
Έγγραφο του «Συνήγορου του πολίτη» σχετικά με το θέμα των εγγραφών/μετεγγραφών των παιδιών χωρισμένων γονέων
Ο Συνήγορος δέχθηκε πλήθος ερωτημάτων και αναφορών, σε σχέση με τις συνέπειες της τροποποίησης του άρθ. 1519 του Αστικού Κώδικα από το άρ.139 ν.4714/2020, στο θέμα των εγγραφών/μετεγγραφών των παιδιών χωρισμένων γονέων.
Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, η μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου, που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτεί προηγούμενη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη οριστική δικαστική απόφαση.
Ο Συνήγορος ενημέρωσε τους εκάστοτε εμπλεκόμενους εκπαιδευτικούς φορείς (Σχολεία, Διευθύνσεις Εκπαίδευσης) ότι η τροποποίηση αυτή, παρόλο που δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη μεταβολή της εκπαιδευτικής νομοθεσίας, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν ζητείται εγγραφή για πρώτη φορά ή μετεγγραφή παιδιού χωρισμένων γονέων, και να διερευνάται εάν υφίσταται συμφωνία των γονέων ή δικαστική απόφαση, που να επιλύει τη διαφωνία τους, προκειμένου να μην υπάρξει καταστρατήγηση της διάταξης του άρ.1519 ΑΚ.
Διότι, ενδεχόμενη εγγραφή ή μετεγγραφή παιδιού σε άλλη πόλη ή άλλη χώρα από εκείνη στην οποία διέμενε μέχρι τον χωρισμό των γονέων του, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη και των δύο γονέων (ή χωρίς δικαστική απόφαση), διευκολύνει την παρά τον πιο πάνω νόμο μετοίκηση του τέκνου, με αποτέλεσμα την προσβολή του δικαιώματος του σε επικοινωνία με τον γονέα που δεν μένει μαζί του.
Επιπλέον, ο Συνήγορος πρότεινε στη Γενική Διεύθυνση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, την έκδοση σχετικών εγκύκλιων οδηγιών, για την υποβοήθηση του έργου των αρμόδιων εκπαιδευτικών, που θα κληθούν να χειριστούν τα εν λόγω αιτήματα.
Τελικά, το Υπουργείο προέβη στην έκδοση της από 20.09.2021 εγκυκλίου με Αρ. Πρωτ.: Φ1/117162/ΓΔ4, η οποία παρέχει κατευθύνσεις για τη διαχείριση των αιτημάτων εγγραφής/μετεγγραφής μαθητών-τριών – τέκνων χωρισμένων γονέων, έχοντας λάβει υπόψη και την περαιτέρω τροποποίηση του άρ.1519 ΑΚ, που επήλθε με τον νεότερο ν. 4800/2021. Με αυτή, ενημερώνονται οι αρμόδιοι εκπαιδευτικοί ότι θα πρέπει να αναζητούν, σε κάθε περίπτωση, τη συναίνεση και των δύο γονέων, προκειμένου να προβούν στην εγγραφή ή έγκριση μετεγγραφής μαθητή-τριας, άλλως θα πρέπει να απαιτούν τη δικαστική επίλυση της διαφωνίας, εκτός εάν υπάρχει δικαστική απόφαση για την ανάθεση της επιμέλειας στον ένα γονέα, η οποία έχει καταστεί αμετάκλητη έως τις 16-9-2021 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου νόμου), οπότε αρκεί η αίτηση του γονέα αυτού.
Έγγραφο Φ1/117162/ΓΔ4/20-09-2021 (Ανακοινοποίηση στο ορθό 21-09-2021) του Υπουργείου Παιδείας
Για ζητήματα σχετικά με την εκπαίδευση ανήλικων μαθητών απαιτείται η έγγραφη συναίνεση και των δύο γονέων
Α) Με το άρθρο 12 του ν. 4800/21-05-2021 (Α΄ 81) αντικαταστάθηκε το άρθρο 1519 ΑΚ και έχει ως εξής: «Όταν η επιμέλεια ασκείται από τον έναν γονέα ή έχει γίνει κατανομή της μεταξύ των γονέων, οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία του τέκνου, για το θρήσκευμα, για ζητήματα υγείας του, εκτός από τα επείγοντα και τα εντελώς τρέχοντα, καθώς και για ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, λαμβάνονται από τους δύο γονείς από κοινού. Τα δύο τελευταία εδάφια του άρθρου 1510 και το άρθρο 1512 εφαρμόζονται αναλόγως. Για την μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέτρο. Ο γονέας στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της επιμέλειας έχει το δικαίωμα να ζητά από τον άλλο πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου».
Β) Στο άρθρο 30 του ως άνω νόμου ορίζεται ότι η διάταξη του άρθρου 1519 ΑΚ, όπως αυτή παρατίθεται παραπάνω, ισχύει από τις 16-09-2021. Σύμφωνα με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 18 του ν. 4800/21-05-2021 η ρύθμιση του άρθρου 1519 ΑΚ, όπως παρατίθεται παραπάνω, εφαρμόζεται «και στις εκκρεμείς υποθέσεις επί των οποίων δεν έχει εκδοθεί, μέχρι την έναρξη ισχύος του, ήτοι 16-09-2021, αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Συμφωνίες των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας ή την επικοινωνία με το τέκνο που έχουν καταρτισθεί μέχρι την έναρξη ισχύος των νέων διατάξεων ισχύουν, εκτός αν το δικαστήριο προβεί σε διαφορετική ρύθμιση, ύστερα από αίτηση ενός εκ των γονέων, η οποία υποβάλλεται εντός προθεσμίας δύο (2) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος».
Γ) Από τον συνδυασμό των προαναφερόμενων διατάξεων προκύπτει ότι για να πραγματοποιηθούν εγγραφές/μετεγγραφές μαθητών/μαθητριών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, από τις 16.09.2021 και εντεύθεν, απαιτείται η συναίνεση των γονέων/κηδεμόνων τους, αν πρόκειται για ανήλικους. Σε περιπτώσεις όπου δεν υφίσταται η απαιτούμενη συναίνεση και των δύο γονέων/κηδεμόνων θα πρέπει να εφαρμόζεται αναλογικά το τελευταίο εδάφιο της διάταξης του άρθρου 1512 ΑΚ, σύμφωνα με την οποία ορίζεται ότι: «Κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας οι γονείς καταβάλλουν προσπάθεια για την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων. Αν διαφωνούν, αποφασίζει το δικαστήριο». Ειδικότερα, αν η εγγραφή/μετεγγραφή του μαθητή συνεπάγεται μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου, που επιδρά ουσιωδώς στο δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς. Στην έννοια της δικαστικής απόφασης εμπίπτουν: προσωρινή διαταγή, απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, οριστική δικαστική απόφαση. Τα παραπάνω εφαρμόζονται σε όλες τις περιπτώσεις εγγραφών/μετεγγραφών ανεξαρτήτως του χρόνου κατάθεσης της σχετικής αίτησης εγγραφής/μετεγγραφής, με την επιφύλαξη όσων αναφέρονται στο υπό στοιχείο Δ) της παρούσας.
Δ) Τα παραπάνω οριζόμενα στο άρθρο 1519 ΑΚ δεν καταλαμβάνουν μόνο εκείνες τις περιπτώσεις που ένας εκ των γονέων έχει προσκομίσει δικαστική απόφαση που ρυθμίζει θέματα επιμέλειας – επικοινωνίας και η οποία έχει καταστεί αμετάκλητη μέχρι και τις 16-09-2021. Στην περίπτωση αυτή οι Διευθυντές / Προϊστάμενοι των σχολικών μονάδων θα πρέπει επιπλέον να ζητούν πιστοποιητικό περί μη άσκησης ενδίκων μέσων από το οποίο θα αποδεικνύεται ότι η προσκομιζόμενη δικαστική απόφαση έχει καταστεί αμετάκλητη μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 4800/2021, ήτοι, τις 16.09.2021.
Εφιστούμε την προσοχή ότι στην εν λόγω περίπτωση, δεν εμπίπτει στην έννοια της δικαστικής απόφασης εκείνη που έχει εκδοθεί με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων αλλά απαιτείται οριστική δικαστική απόφαση που στις 16-09-2021 έχει καταστεί αμετάκλητη. Περαιτέρω, υπενθυμίζεται ότι η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού και εξίσου.
Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του. Σε περίπτωση όπου η γονική μέριμνα παύει λόγω θανάτου, κήρυξης σε αφάνεια ή έκπτωσης του ενός γονέα, η γονική μέριμνα ανήκει αποκλειστικά στον άλλο. Αν ο ένας από τους δύο γονείς αδυνατεί να ασκήσει τη γονική μέριμνα για πραγματικούς λόγους ή γιατί είναι ανίκανος ή περιορισμένα ικανός για δικαιοπραξία, την ασκεί ο άλλος γονέας. Η επιμέλεια όμως του προσώπου του τέκνου ασκείται και από τον ανήλικο γονέα.
Εγκύκλιος Φ.7/517/127893/Γ1/13-10-2010 (ΑΔΑ: 4ΙΚΖ9-ΕΚ) του Υπουργείου Παιδείας
«Δικαιώματα των παιδιών-μαθητών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους»
Με αφορμή ερωτήματα που υποβλήθηκαν στις Διευθύνσεις μας, σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών-μαθητών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι και ο ένας από αυτούς δεν ασκεί την επιμέλειά τους, σας γνωρίζουμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του κατά το άρθ. 103 §9 του Συντάγματος και το Ν. 3094/2003, σε έγγραφό του με αριθ. πρωτ. 124301/22966/11-8-2010 προς το γραφείο του Ειδικού Γραμματέα Π.Ε. και Δ.Ε. γνωστοποιεί τα ακόλουθα:
α) Στις περιπτώσεις που λόγω διάστασης ή διαζυγίου των γονέων μαθητή, η άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του έχει ανατεθεί στον έναν γονέα (που διαμένει μαζί του), η περιστασιακή επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα που δεν μένει μαζί του, αλλά διατηρεί τη γονική μέριμνα αυτού, δεν μπορεί να απαγορευθεί εντός του σχολικού χώρου, κατά μείζονα δε λόγο δεν μπορεί να απαγορευθεί η είσοδος του γονέα αυτού στο σχολείο. Η επικοινωνία αυτή θα γίνεται με τρόπο ώστε το σχολείο να μην μετατρέπεται σε χώρο άσκησης επικοινωνίας γονέα-μαθητή παρεμποδίζοντας την εκπαιδευτική διαδικασία.
β) Δεδομένου ότι η δικαστική απόφαση περί επικοινωνίας ορίζει μόνο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο γονέας που μένει με το παιδί οφείλει να έχει αυτό στη διάθεση του άλλου γονέα, η επικοινωνία πέραν της ρυθμιζόμενης στη δικαστική απόφαση δεν μπορεί να αποκλείεται παρά μόνο αν ρητά την απαγορεύει η απόφαση, με εξαίρεση της συνδρομής σπουδαίου λόγου (πχ παρακώλυση της λειτουργίας της σχολικής μονάδας, άσκηση βίας ή πρόκληση ταραχής) είναι δυνατόν να μην επιτραπεί σε γονέα η είσοδος στο χώρο του σχολείου. Η οποιαδήποτε προφορική ή γραπτή εντολή του ενός γονέα προς το σχολείο να απαγορεύσει την είσοδο του άλλου ή την επικοινωνία με το τέκνο, εξετάζεται με προσοχή, αλλά δεν είναι υποχρεωτική αφ’ εαυτής.
γ) Η συμμετοχή του γονέα που δεν διαμένει με το παιδί σε εκδηλώσεις, όπως οι σχολικές εορτές, δεν μπορεί επίσης να απαγορευθεί, παρά μόνο για σπουδαίο λόγο (εάν ο γονέας με τις ενέργειες του προκαλεί αναστάτωση της εκδήλωσης ή η παρουσία του δημιουργεί προβλήματα στο τέκνο). Η αντίθετη επιθυμία του άλλου γονέα, από μόνη της, δεν μπορεί να συνιστά σπουδαίο λόγο. Επισημαίνεται ότι για την περίπτωση που η δικαστική απόφαση θέτει όρους για την υλοποίηση της επικοινωνίας (όπως σε περιπτώσεις που επιβάλλεται η παρουσία του άλλου γονέα ή κοινωνικού λειτουργού), η υποχρέωση συμμόρφωσης προς αυτήν επιβάλλει, προκειμένου να επιτραπεί επικοινωνία στο χώρο του σχολείου, να εξεταστεί από τους εκπαιδευτικούς εάν πληρούνται οι παραπάνω όροι.
δ) Η ενημέρωση του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου επιβάλλεται στο πλαίσιο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του σχολείου. Κατ’ εξαίρεση, εάν από τον γονέα έχει αφαιρεθεί συνολικά η άσκηση της γονικής μέριμνας, υποχρέωση ενημέρωσής του για το πρόσωπο του τέκνου (επομένως και για τη φοίτησή του) έχει ο άλλος γονέας.
ε) Η συμμετοχή του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου-μαθητή (αλλά το υπόλοιπο της γονικής του μέριμνας) στα συλλογικά όργανα της σχολικής κοινότητας (Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων) δεν μπορεί να αποκλειστεί λόγω της μη δικαστικής ανάθεσης της άσκησης της επιμέλειας σε αυτόν, εκτός εάν προβλέπεται η συμμετοχή του ενός μόνο γονέα, οπότε θα προτιμηθεί εκείνος που ασκεί την επιμέλεια.
στ) Η παραλαβή του τέκνου γίνεται από το πρόσωπο που ορίζει ο γονέας που ασκεί την επιμέλειά του. Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων που ασκούν από κοινού την επιμέλεια, η παραλαβή θα πρέπει να γίνεται από το πρόσωπο που είχε ορισθεί, πριν προκύψει η διαφωνία τους, έως ότου προσκομισθεί στο σχολείο δικαστική απόφαση, η οποία να επιλύει τη διαφωνία των γονέων.
Μέριμνα του εκπαιδευτικού πρέπει να αποτελεί η προστασία των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του παιδιού- μαθητή σε ανατροφή και από τους δύο γονείς, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη την άποψη του παιδιού και έχοντας ως γνώμονα το συμφέρον του, καθώς και την απρόσκοπτη άσκηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, χωρίς να ευνοεί τυχόν ανοίκειες ιδιοκτησιακές αντιλήψεις του γονέα που ασκεί την επιμέλεια απέναντι στο παιδί-μαθητή.
Έγγραφο Φ1/169086/ΓΔ4/24-12-2021 του Υπουργείου Παιδείας
«Οδηγίες σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις ασκούντων τη γονική μέριμνα ή την επιμέλεια ανηλίκων μαθητών/τριών»
Κατόπιν ερωτημάτων που αφορούν σε ζητήματα εγγραφών, μετεγγραφών και φοίτησης μαθητών σε περιπτώσεις διαζευγμένων γονέων, σας υπενθυμίζουμε ότι ισχύουν τα ακόλουθα:
1. Η με αρ. Φ1/117162/ΓΔ4/20-09-2021 εγκύκλιος του ΥΠΑΙΘ (ανακοινοποίηση 21-09-2021) με θέμα «Ενημέρωση σχετικά με την εφαρμογή του ν. 4800/21-5-2021 (Α΄ 81) για τις εγγραφές/μετεγγραφές μαθητών/τριών Α/βάθμιας και Β/βάθμιας Εκπαίδευσης», η οποία εκδόθηκε μετά την ψήφιση του ν. 4800/2021 (Α’ 81), όπου ορίζεται μεταξύ άλλων ότι: «για να πραγματοποιηθούν εγγραφές/μετεγγραφές μαθητών/μαθητριών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, από τις 16-09-2021 και εντεύθεν, απαιτείται η συναίνεση των γονέων/κηδεμόνων τους, αν πρόκειται για ανήλικους».
2. Η με αρ. Φ7/517/127893/Γ1/13-10-2010 (ΑΔΑ: 4ΙΚΖ9-ΕΚ) εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας εξακολουθεί να ισχύει. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την παρ. δ’ της εν λόγω εγκυκλίου: «Η ενημέρωση του γονέα που δεν ασκεί την επιμέλεια του τέκνου επιβάλλεται στο πλαίσιο εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του σχολείου. Κατ’ εξαίρεση, εάν από τον γονέα έχει αφαιρεθεί συνολικά η άσκηση της γονικής μέριμνας, υποχρέωση ενημέρωσής του για το πρόσωπο του τέκνου (επομένως και για τη φοίτησή του) έχει ο άλλος γονέας».
3. Επίσης, ως προς τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εφαρμόζεται η υπ’ αριθμ. 79942/ΓΔ4/21-05-2019 ΥΑ (Β΄ 2005) «Εγγραφές, μετεγγραφές, φοίτηση και θέματα οργάνωσης της σχολικής ζωής στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», όπως ισχύει.
Γνωμοδότηση 203/2011 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους η οποία έγινε αποδεκτή και κατά συνέπεια αποτελεί πράξη δεσμευτική για τη Διοίκηση
Υποχρεώσεις του σχολείου απέναντι στους γονείς μαθητών εκτός γάμου – Επικοινωνία πατέρα γονέα με μαθητή δημοτικού σχολείου – Άσκηση γονικής μέριμνας.
α) Ο πατέρας γονέας που έχει αναγνωρίσει το τέκνο, δεν είναι όμως παντρεμένος με τη μητέρα του η οποία ασκεί την επιμέλειά του έχει την γονική μέριμνα του τέκνου, αν έπαυσε για κάποιο λόγο η γονική μέριμνα της μητέρας ή αν αυτή αδυνατεί να την ασκήσει για νομικούς ή πραγματικούς λόγους ή μετά από δικαστική απόφαση που αναθέτει και σ αυτόν την άσκηση της γονικής μέριμνας ή κατόπιν συμφωνίας με τη μητέρα.
β) Η υπ αριθμ. Φ.7/517/127893/Γ1/13-10-2010 εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας εφαρμόζεται στην περίπτωση του πατέρα γονέα που έχει αναγνωρίσει το τέκνο, χωρίς να είναι παντρεμένος με τη μητέρα, αν έχει και αποδεικνύει νόμιμα τη γονική μέριμνα του τέκνου.
