Οι τρόποι που τα παιδιά μαθαίνουν είναι ποικίλοι και δυσκολεύουν την παροχή μόρφωσης που μένει και είναι αποτελεσματική
Αποτελεί μία ευρέως αποδεκτή κατάσταση πως στα ελληνικά (παρότι και σε άλλα) σχολεία η διδασκαλία αποτελεί μονόδρομη και κοινότοπη διαδικασία για όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτου κλίσεων.
Ως αποτέλεσμα, το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα δεν λαμβάνει υπ’ όψιν του τις ατομικές ιδιαιτερότητες. Όπως είχε αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο η επιδίωξη της αριστείας και η έλλειψη μαθημάτων που ρέπουν προς εναλλακτικές κατευθύνσεις, αποκλείει την πολυμορφία και περιορίζει τα μυαλά των παιδιών.
Σκοπός του παρόντος δημοσιεύματος είναι να παρουσιάσει περιληπτικά μερικές ομάδες κατάταξης των μαθητών, για να επισημανθεί, για άλλη μία φορά, η περίπλοκη φύση της αντιληπτικής ικανότητας των παιδιών και να τονιστεί η ανάγκη για αλλαγές που θα προσφέρουν μία προσοδοφόρα και πραγματικά ενδιαφέρουσα εκπαίδευση, παρότι αυτό αποτελεί κάτι δύσκολο.
Βασικές κατηγορίες
Η κατηγοριοποίηση των παιδιών ανάλογα με το στυλ μάθησης είναι ιδιαίτερα διευρυμένη και έχει αρκετές διακλαδώσεις ανάλογα με τον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς, την ψυχολογική κατάσταση αυτών και άλλα. Εδώ, φυσικά, δεν θα αναφερθεί μεγάλη έκταση κατηγοριών, αλλά μονάχα μερικές γνωστές.
Η πιο βασική διάκριση γίνεται, φυσικά, με βάση τις αισθήσεις που για τους μαθητές είναι πιο αποτελεσματικές όταν πρόκειται να μάθουν.
Εκεί υπάρχουν οι ακουστικοί, οι οπτικοί, οι αναγνωστικοί, οι κιναισθητικοί και οι πολυτροπικοί.
Οι ακουστικοί μαθητές μαθαίνουν καλύτερα όταν ακούνε το μάθημα, ή όταν το διάβασμά τους γίνεται με τη συνοδεία κάποιας μουσικής. Τείνουν να είναι λίγο θορυβώδεις και προτιμούν η διδασκαλία να γίνεται προφορικά, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να ακολουθήσουν με ευκολία προφορικές οδηγίες.
Όσοι είναι οπτικοί τύποι προτιμούν να λαμβάνουν πληροφορίες μέσω εικόνων και έντονων ερεθισμάτων που τους βοηθάει να θυμούνται καλύτερα, ενώ στο μυαλό τους όσα διδάσκονται λειτουργούν καλύτερα σαν σύνολο και όχι σαν μεμονωμένες λεπτομέρειες. Επίσης, θέλουν να βλέπουν τις σημειώσεις γραμμένες για να μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα και να φτιάξουν νοητές εικόνες των όσων αφομοιώνουν.
Οι αναγνωστικοί μαθητές αποτελούν την πιο συχνή κατηγορία, όπου μαθαίνουν διαβάζοντας και γράφοντας και προτιμούν το κείμενο που θα διαβάσουν να είναι σε απλή γραπτή μορφή και όχι ηχητικό.
Στην κιναισθητική κατηγορία τα παιδιά προτιμούν την κινητικότητα κατά τη διαδικασία της μάθησης, δεν μπορούν να ανταποκριθούν καλά στο απλό διάβασμα και γράψιμο και είναι ιδιαίτερα εκφραστικοί και δραστήριοι.
Τέλος, τα πολυτροπικά παιδιά μπορούν να διαβάσουν με οποιοδήποτε τρόπο και συχνά συνδυαστικά, χωρίς να έχουν κάποια δυσκολία όταν τους δίνεται κάτι διαφορετικό.
Παράλληλα, υπάρχουν και δύο άλλες βασικές κατηγορίες μαθητών, όσοι λαμβάνουν τη μάθηση επιφανειακά και όσους εμβαθύνουν στις πληροφορίες.
Στην πρώτη περίπτωση όσα διδάσκονται δεν γίνονται πλήρως κατανοητά, ενώ είναι εύκολο να ξεχάσουν μεγάλο μέρος αυτών.
Στη δεύτερη περίπτωση η απλή μάθηση ακολουθείται από την εμβάθυνση στη γνώση με στόχο την πλήρη αντίληψη των διδαχθέντων, ενώ για αυτούς δεν είναι απαραίτητη η θετική παραίνεση και αξιολόγηση, πράγματα που φαίνεται να λειτουργούν βοηθητικά στα παιδιά που μαθαίνουν πιο επιφανειακά.
Τι προσφέρει η ανάλυση συμπεριφορών
Η ύπαρξη μοντέλων διδασκαλία (τουλάχιστον θεωρητικά) γίνεται για να μπορέσουν να προσφέρουν αποτελεσματικότερη μόρφωση στους διαφορετικούς τύπους μαθητών και η ανάλυση της συμπεριφοράς, του ψυχισμού και των νοητικών ιδιοτήτων των παιδιών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης.
Παρά την γενικότερη επιθυμία και τις προσπάθειες για ανανέωση που γίνονται, στην πραγματικότητα η ελληνική διδασκαλία γίνεται σε μορφή “καρμπόν” χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν τη μαθησιακή διαφορετικότητα, δημιουργώντας κλίμα πόλωσης στο θέμα “καλών” και “κακών” μαθητών και για αυτό φταίει το ίδιο το σύστημα, που τόσο συχνά αλλάζει, αλλά όχι προς το καλύτερο…
Ως αποτέλεσμα, όλοι οι μαθητές κρίνονται με τον ίδιο τρόπο και οι επιδόσεις τους περιορίζονται σε ένα όχι και τόσο τελεσφόρο σύστημα, που διαιωνίζει την παπαγαλία.