Τις τελευταίες ημέρες, στο Ιράν, διαδραματίζεται μια κοινωνική εξέγερση. Αφορμή για το ξέσπασμά της αποτέλεσε ο θάνατος ή μάλλον… η δολοφονία της Μάσχα Αμινί
Η Αμινί, είχε συλληφθεί στις 13 Σεπτεμβρίου στην Τεχεράνη και κατηγορήθηκε για «ανάρμοστη ενδυμασία», από την «αστυνομία ηθών». Το «έγκλημα» της 22χρονης ήταν ότι είχε φορέσει λάθος την μαντήλα της. Η Αμινί κρατήθηκε, βασανίστηκε και εξευτελίστηκε υπό άγνωστες συνθήκες με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή της 3 ημέρες αργότερα στο νοσοκομείο.
Από εκείνη τη στιγμή δημιουργήθηκε ένα Γυναίκες κάθε ηλικίας κόβουν τα μαλλιά τους και καίνε τα χιτζάμπ, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δολοφονία της Αμινί αλλά και για την καταπίεση που εδώ και τόσα χρόνια υφίστανται. Μια ανάσα αξιοπρέπειας για τους πολίτες τους Ιράν, μια νότα αισιοδοξίας για εμάς, τους απλούς παρατηρητές.
Τα γεγονότα αυτά έκαναν την κοινή γνώμη στην Ελλάδα και την Ευρώπη να ασχοληθεί με το Ιράν και δήθεν να εκπλαγεί από όσα συμβαίνουν εκεί. Μόνο που η καταπίεση δεν ξεκίνησε χθες στο Ιράν. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε αναλυτικά τις συνθήκες ζωής για τους πολίτες και τις διάφορες κοινωνικές ομάδες του Ιράν, ώστε να μην πέσουμε από τα σύννεφα ξανά στο επόμενο τραγικό περιστατικό. Γιατί τα, αν θέλεις να λέγεσαι δημοκράτης και να αυτοπροσδιορίζεσαι ως άνθρωπος, σε ενδιαφέρουν περισσότερο από όσο νομίζεις.
Θα ξεκινήσουμε από τις διακρίσεις κατά των γυναικών. Στο Ιράν, οι γυναίκες υφίστανται ανισότητες σε όλους τους τομείς της ζωής. Και δεν υπερβάλω. Αντιμετωπίζονται κυριολεκτικά ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας καθώς βιώνουν τις διακρίσεις στον γάμο, το διαζύγιο, την σεξουαλική ζωή, την εκπαίδευση, την εργασία, την κληρονομιά, τα πολιτικά αξιώματα και την ενδυμασία. Οι νόμοι περί υποχρεωτικής κάλυψης του κεφαλιού είναι ένα ενδεικτικό στοιχείο της καθημερινότητας μιας γυναίκας στο Ιράν όπως και οι παρενοχλήσεις, η αυθαίρετη βία και τα βασανιστήρια καθώς το κράτος δικαίου είναι ανύπαρκτο ή μάλλον η ύπαρξή του μεταφράζεται κατά το δοκούν της ηγεσίας.
Τον Νοέμβριο μάλιστα, τέθηκε σε εφαρμογή το Νομοσχέδιο με τίτλο «Νεανικός πληθυσμός και προστασία της οικογένειας» το οποίο και αποτέλεσε ένα ακόμα σημείο αναφοράς στην καταπίεση των γυναικών του Ιράν. Πιο συγκεκριμένα, στο νομοσχέδιο, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ο περιορισμός της πρόσβασης σε κρατικά χρηματοδοτούμενες δομές δωρεάν αντισύλληψης ενώ ακόμη, απαγορεύεται η αγγειεκτομή και η σαλπιγκεκτομή εκτός αν η εγκυμοσύνη θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τη ζωή της γυναίκας ή υπάρχει ορατή η πιθανότητα να της δημιουργήσει κάποιο μόνιμο πρόβλημα υγείας. Σαν να μην έφταναν αυτά, το νομοσχέδιο περιορίζει την πρόσβαση σε προγεννητικές εξετάσεις ενώ συστήνει, σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, να προτιμάται η συμφιλίωση έναντι της απόδοσης ευθυνών.
Οι γυναίκες του Ιράν, βιώνουν τον φόβο για την παρθενιά τους και οδηγούνται στην έκδοση πιστοποιητικού παρθενιάς. Κυρίως αυτό συμβαίνει πριν τον γάμο προκειμένου ο σύζυγος να βεβαιωθεί ότι η γυναίκα είναι παρθένα. Το πιστοποιητικό φέρει το ονοματεπώνυμο της γυναίκας, το όνομα πατρός, την εθνική της ταυτότητα και μερικές φορές τη φωτογραφία της. Το πιστοποιητικό συνοδεύεται από την, άκρως εξευτελιστική, υποσημείωση που αναγράφει «Αυτό το κορίτσι φαίνεται να είναι παρθένο».
Αξίζει να αναφέρουμε την ιστορία της Neda, μιας 17χρονης μαθήτριας στην Τεχεράνη, η οποία όταν έκανε για πρώτη φορά σεξ με το αγόρι της, πανικοβλήθηκε και προέβη σε επέμβαση επιδιόρθωσης παρθενικού υμένα. Επειδή όμως αυτές οι επεμβάσεις γίνονται μόνο σε ιδιωτικά κέντρα και έχουν πολύ μεγάλο κόστος, η Neda ξόδεψε σε αυτό όλες τις οικονομίες της καθώς δεν ήθελε να γίνει γνωστό το συμβάν, ούτε καν στους γονείς της, προφανώς υπό τον φόβο του στιγματισμού και της ταπείνωσης από την κοινωνία.
Η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα βιώνει επίσης τις διακρίσεις και τον εκφοβισμό στο Ιράν. Τον Μάιο, η δολοφονία του Alireza Fazeli Monfared, που προσδιορίζονταν ως ομοφυλόφιλος, έφερε στην επιφάνεια την ποινικοποίηση της ομοφυλοφιλίας, που καταδικάζεται με μαστίγωμα, λιθοβολισμό και θανατική ποινή. Μάλιστα στο παραπάνω προστίθενται οι κατηγορίες που απονεμήθηκαν στη Ζάχρα Σεντίκι Χαμεντανί, 31 ετών και την Ελχάμ Τσουμπντάρ, 24 ετών, για «διαφθορά επί της γης» και «προώθηση της ομοφυλοφιλίας». Οι δύο γυναίκες καταδικάστηκαν σε θάνατο. Τέλος, στον βωμό της «αλλαγής» του σεξουαλικού́ προσανατολισμού́ ή της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου στο Ιράν, το κράτος υποστηρίζει ανοιχτά τις «θεραπείες μεταστροφής», μια μακρά σειρά βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης που έχει επιβληθεί ακόμη και σε παιδιά.
Στο Ιράν, οι θρησκευτικές μειονότητες βιώνουν τις διώξεις και τις διακρίσεις. Χριστιανοί, Μπαχάι, Εβραίοι, Γιαρεζάν , Σουνίτες Μουσουλμάνοι και άλλες μειονότητες, αντιμετωπίζουν διακρίσεις στον νόμο, στην πρόσβαση σε εκπαίδευση, στην υιοθεσία, στα αξιώματα και στους τόπους λατρείας, ενώ πολλές φορές διώκονται και καταδικάζονται σε βασανιστήρια επειδή ομολόγησαν την πίστη τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι αρχές κατέστρεψαν τα νεκροταφεία τους ενώ απαγόρευσαν και την ταφή των αγαπημένων τους προσώπων.
Τα γεγονότα στο Ιράν σε ενδιαφέρουν περισσότερο από όσο νομίζεις. Κι αυτό γιατί εκεί, με πρωτοπόρες τις γυναίκες συντελείται μια κοινωνική εξέγερση απέναντι στην καταπίεση και τον αυταρχισμό. Στο Ιράν, η ανθρώπινη ζωή δεν έχει αξία και οι αρχές δεν διστάζουν να σκοτώνουν διαδηλώτριες και διαδηλωτές. Άλλωστε πρόσφατα ήρθε στη δημοσιότητα βίντεο στο οποίο αστυνομικός πυροβολεί ένα παιδί που κοίταζε τις σκηνές βίας από το παράθυρο του σπιτιού του, ενώ τη Δευτέρα έγινε γνωστή η είδηση της δολοφονίας της 20χρονης Χαντίς Νατζαφί η οποία δέχθηκε 6 σφαίρες από τις Ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας. Η Χαντίς είχε γίνει σύμβολο της εξέγερσης, καθώς η φωτογραφία της μπροστά στις δυνάμεις ασφαλείας του Ιράν, δίχως τη μαντήλα, είχαν κάνει τον γύρο του κόσμου. Η Χαντίς, ενέπνευσε χιλιάδες ανθρώπους και έδωσε περισσότερο θάρρος και τόλμη στις αγωνιζόμενες γυναίκες του Ιράν.
Το Ιράν είναι πιο κοντά σου από όσο νομίζεις. Όχι γεωγραφικά, αλλά κοινωνικά. Είναι η απάντηση στους απανταχού υμνητές του αυταρχισμού, για το τι σημαίνει απολυταρχισμός. Είναι η απάντηση σε όσους εθελοτυφλούν και θεωρούν την ισότητα όλων των φύλων δεδομένη και τα ανθρώπινα δικαιώματα παγιωμένα στον κόσμο.
Παρατηρώ αυτές τις ημέρες μια ιδεολογική «σφαγή», συνοδευόμενη από εκατέρωθεν κατηγορίες. Μία «μάχη» υπέρμαχων και πολέμιων της μαντήλας (φυσικά από την ασφάλεια του καναπέ) λαμβάνει διαστάσεις, χωρίς κανένα σημείο επαφής με την ουσία της εξέγερσης στο Ιράν.
Για να γίνω λοιπόν σαφής. Στην μάχη αυτή χωράνε μονάχα υπέρμαχοι της ελευθερίας. Οι γυναίκες του Ιράν πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν εκείνες αν θα φορέσουν την μαντήλα. Οι πολίτες του Ιράν πρέπει να μπορούν να ζήσουν ελεύθεροι και να μην φοβούνται για το φύλο τους, τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους ή τη θρησκεία τους. Και σημαντικό. Οι πολίτες του Ιράν δεν έχουν ανάγκη από κήνσορες της ηθικής και αυθεντίες περί ελευθερίας.
Στο Ιράν, οι γυναίκες έδωσαν το έναυσμα για μια γενικευμένη σύγκρουση με τον αυταρχισμό. Το Ιράν είναι η απάντηση σε εσένα που δεν σε απασχολούν τα κοινά, ότι τα δικαιώματα και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένα, αλλά κατακτήθηκαν και κατακτούνται με αίμα και αγώνες.
Με πληροφορίες από the toc.gr, lifo, bbc
