Στο σημείο αυτό συναντώνται η επιστήμη και η λογοτεχνία, για να δώσουν με τα υλικά της πραγματικότητας μια «μυθιστορηματικών» προδιαγραφών βιογραφική προσέγγιση, που φιλοδοξεί να απαντήσει έμμεσα, πλην όμως εμφατικά, στο θεμελιώδες ερώτημα «τι είναι αυτό που κάνει έναν επιστήμονα να ξεχωρίσει;».
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ του νέου βιβλίου του Βαγγέλη Καλιόση
Η Δρ Μαίρη Κοντιζά, το γένος Αρζόγλου, είναι μία από τις τρεις πρώτες γυναίκες που εισήλθαν στις αρχές της δεκαετίας του ’70 στον απολύτως ανδροκρατούμενο χώρο της εν Ελλάδι αστροφυσικής επιστήμης και έκτοτε διέγραψε μία πορεία που όχι μόνο δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από εκείνη των ομήλικών της ανδρών, αλλά άφησε και ένα ισχυρό αποτύπωμα στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα, με αποτέλεσμα να τοποθετείται μεταξύ των σημαντικότερων Ευρωπαίων αστρονόμων της γενιάς της με παγκόσμια αναγνώριση.
Έχει συνεργαστεί με σπουδαίους αστροφυσικούς, όπως ο Αuduin Dollfus (1924-2010), o Charles Fehrenbach (1914-2008), o Hermann Bruck (1905-2000) η Mary Conway Brück (1925-2008), ο Kashinath Nandy (1927-1998), η Margherita Hack (1922-2013), ο Riccardo Stalio και άλλοι. Το πεδίο της έρευνάς της υπήρξε η δημιουργία και εξέλιξη των αστέρων στους γαλαξίες, πάνω στο οποίο πραγματοποίησε πάρα πολλές δημοσιεύσεις στα σπουδαιότερα και πιο έγκυρα επιστημονικά περιοδικά, όπως το Astronomy & Astrophysics και το Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
Είχε πολλαπλές επιστημονικές συνεργασίες σε όλον τον κόσμο (Meudon, Haute Provence, Observatoire de Marseille, Osservatorio Astronomico di Trieste, Imperial College of London, Institut d’Astrophysique de Paris κ.ά.), ενώ την περίοδο 1989-1990 προσκλήθηκε στη NASA για παρατηρήσεις διπλών αστρικών συστημάτων.
Το αποκορύφωμα της συμβολής της στην ελληνική και ευρωπαϊκή αστρονομία ήρθε το 2004, όταν τέθηκε επικεφαλής της ελληνικής ομάδας στη διαστημική αποστολή της ESA “Gaia”, για τη μέτρηση λαμπροτήτων, θέσεων και αποστάσεων των αστέρων σε όλο τον ουρανό με στόχο τη μελέτη της ιστορίας του Γαλαξία μας.
Παράλληλα, η Μαίρη Κοντιζά καθοδήγησε πολλούς υποψήφιους διδάκτορες και υπήρξε επί σειρά ετών κριτής σε πολλά διεθνή περιοδικά και προγράμματα, ενώ χρημάτισε αντιπρόεδρος της Ε.S.A και υπεύθυνη για την οργάνωση των συνεδρίων της, θέση στην οποία για πρώτη φορά αναδείχτηκε Έλληνας αστρονόμος και Ευρωπαία γυναίκα. Κι όμως αυτή η πολυσχιδής αστρονόμος σε πείσμα της διεθνούς της καταξίωσης «καθηλώθηκε» από τον Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής, όπως και από το Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη βαθμίδα της Επίκουρης Καθηγήτριας, γεγονός άκρως αποκαλυπτικό της θέσης της γυναίκας στην Ελλάδα του 20ου αιώνα και της ενδημικής στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο νοσηρότητας.
Ωστόσο, ο σοβαρότερος λόγος και συνάμα το κίνητρο για τη συγγραφή αυτής της βιογραφίας δεν είναι πρωτίστως η λαμπερή επιστημονική της διαδρομή αλλά οι συνθήκες και οι παράγοντες που την προετοίμασαν και την καθόρισαν. Στο σημείο αυτό συναντώνται η επιστήμη και η λογοτεχνία, για να δώσουν με τα υλικά της πραγματικότητας μια «μυθιστορηματικών» προδιαγραφών βιογραφική προσέγγιση, που φιλοδοξεί να απαντήσει έμμεσα, πλην όμως εμφατικά, στο θεμελιώδες ερώτημα «τι είναι αυτό που κάνει έναν επιστήμονα να ξεχωρίσει;».
Έτσι ο αναγνώστης θα έχει την ευκαιρία να καταδυθεί στην Ιστορία και να συναντηθεί με δύο σπουδαίες μεγαλοαστικές οικογένειες του δεύτερου μισού του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα από τις οποίες κατάγεται η βιογραφούμενη, αυτή του εν Καλαμάτα ιατροδικαστή Κωνσταντίνου Βενιζέλου – μακρινού ξαδέλφου και κομματάρχη του Ελευθερίου – και εκείνη του μεγάλου καπνέμπορα και προύχοντα Εφραίμ Αγά (Αρζόγλου) της Μπάφρας (Πόντος) και να παρακολουθήσει την πτώση τους μέσα από τα καθοριστικά ιστορικά γεγονότα της εποχής, όπως είναι ο Εθνικός Διχασμός, η Γενοκτονία των Ποντίων, η Μικρασιατική Καταστροφή, η Οικονομική Κρίση του ’29 και τόσα άλλα.
Αυτός καθαυτός ο απόηχος της κοινωνικής έκπτωσης των δύο οικογενειών σε συνδυασμό με τη σκληρή διαδρομή των κομμουνιστών γονιών της στις συνθήκες της Κατοχής, του Εμφυλίου και της πρώτης ταραχώδους μετεμφυλιακής περιόδου, μαζί με τα ιδιαίτερα γεγονότα και τα μικρά και μεγάλα μυστικά της δικής της οικογενειακής ζωής, θα καθορίσουν την προσωπικότητα της Μαίρης Κοντιζά και θα την κάνουν να αναζητήσει με πάθος την ισορροπία και τη δικαιοσύνη στα αστέρια.
Θα τη βρει συντροφιά με τον σύζυγό της αστρονόμο Δρ Ευάγγελο Κοντιζά, πρώην Διευθυντή του Ινστιτούτου Αστρονομίας και Αστροφυσικής και Επίτιμο Διευθυντή Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, με τον οποίο θα συμπορευτούν από τα φοιτητικά τους χρόνια και θα δημιουργήσουν από κοινού και επί ίσοις όροις μια θαυμαστή επιστημονική όσο και συζυγική διαδρομή που κρατάει μέχρι σήμερα.
Υ.Γ. Επισημαίνεται ότι το έργο βασίζεται σε πρωτογενές υλικό που αντλήθηκε από την ηχογραφημένες αφηγήσεις της βιογραφούμενης στον συγγραφέα και το προσωπικό της αρχείο. Το δε τελικό αποτέλεσμα έχει την πλήρη συγκατάθεση της Δρ Μαίρης Κοντιζά.
