Αντιδράσεις και έντονος προβληματισμός για τη λογοκρισία δύο ρωσικών ΜΜΕ, Russia Today και Sputnik – «Η παραπληροφόρηση δεν καταπολεμάται με τη λογοκρισία», υπογραμμίζουν τρεις ενώσεις δημοσιογράφων
Αντιδράσεις και έντονος προβληματισμός επικρατούν στην κοινή γνώμη για τη δύο μέσων μασικής ενημέρωσης, του Russia Today και Sputnik, στα οποία οι χώρες της Δύσης απαγόρευσαν την πρόσβαση, με αφορμή τον .
Η σταδιακή απαγόρευση των δύο μέσων από την πρόσβαση στο κοινό των ευρωπαϊκών χωρών είχε ξεκινήσει ήδη εδώ και λίγες ημέρες όταν το Youtube απέκλεισε τα κανάλια τους.
Ουσιαστικά, με πρόσχημα τα fake news και την «προπαγάνδα», οι ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, πράττουν αυτό για το οποίο κατηγορούν τη Ρωσία: Λογοκρίνουν στυγνά δύο Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Αυτό καταγγέλλουν άλλωστε και οι εργαζόμενοι της ελληνικής έκδοσης του Sputnik, οι οποίοι, , σημειώνουν μεταξύ άλλων: «Υπό το πρόσχημα διακοπής της “προπαγάνδας”, ευρωπαϊκοί θεσμοί και κυβερνήσεις δείχνουν τι πραγματικά θέλουν: Να ελέγχουν αυτοί τι θα μεταδίδεται, ποιες ειδήσεις είναι οι σωστές και ποιες πρέπει να κόβονται, να εξαφανίζονται.
Ταυτίζοντας τους εργαζόμενους με τον χρηματοδότη του εκάστοτε μέσου. Ταυτόχρονα βέβαια κάνουν μια επιλογή, άκρως επικίνδυνη για το μέλλον των λαών της Ευρώπης: Επιλέγουν επιστροφή στον Μεσαίωνα, επιλέγουν έναν νεο-μακαρθισμό, δημιουργώντας επικίνδυνες παρακαταθήκες για το μέλλον του Τύπου. Στην Ελλάδα, παρά την εμπειρία του “μαύρου” στην ΕΡΤ το 2013, οι δημοσιογραφικοί φορείς και ενώσεις σιώπησαν, εξαφανίστηκαν».
Τόσο η ΕΣΗΕΑ όσο και το ΚΚΕ καταδικάζουν αυτή την ενέργεια, ενώ σχετική ερώτηση κατέθεσε στη Βουλή και η βουλευτής του ΜέΡΑ25 Μαρία Απατζίδη.
Ενώσεις δημοσιογράφων: Η παραπληροφόρηση δεν καταπολεμάται με τη λογοκρισία
«Η παραπληροφόρηση δεν καταπολεμάται με τη λογοκρισία», υπογραμμίζουν οι ΕΣΗΕΑ, Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στην Ελλάδα και ΕΣΠΗΤ σε κοινή ανακοίνωσή τους για τον αποκλεισμό των δικτύων RT και Sputnik, μετά την πρωτοφανή απόφαση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Συντασσόμαστε με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων και διατρανώνουμε την πεποίθηση των δημοσιογράφων σε όλο τον κόσμο όπως συμπυκνώνεται στη δήλωση του Γενικού Γραμματέα της EFJ Ricardo Gutiérrez: «Η πρόκληση για τις δημοκρατίες είναι να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση διατηρώντας παράλληλα την ελευθερία της έκφρασης», σημειώνεται μεταξύ άλλων σε σχετική ανακοίνωση.
Πιο αναλυτικά:
Τα Διοικητικά Συμβούλια της ΕΣΗΕΑ, της Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στην Ελλάδα και της ΕΣΠΗΤ εκφράζουν έντονο προβληματισμό για την απαγόρευση ΜΜΕ στην Ευρώπη, όπως έγινε με την πρόσφατη πρωτοφανή απόφαση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον αποκλεισμό των δικτύων RT και Sputnik.
Συντασσόμαστε με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων και διατρανώνουμε την πεποίθηση των δημοσιογράφων σε όλο τον κόσμο όπως συμπυκνώνεται στη δήλωση του Γενικού Γραμματέα της EFJ Ricardo Gutiérrez: «Η πρόκληση για τις δημοκρατίες είναι να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση διατηρώντας παράλληλα την ελευθερία της έκφρασης». Ακολουθεί ολόκληρη η ανακοίνωση της EFJ, την οποία προσυπογράφουν οι Ενώσεις μας.
«ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ
Η παραπληροφόρηση δεν καταπολεμάται με τη λογοκρισία
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την Κυριακή ότι το τηλεοπτικό δίκτυο RT (παλαιότερα γνωστό ως Russia Today), το οποίο υποστηρίζεται από το Κρεμλίνο, και το πρακτορείο ειδήσεων Sputnik, θα απαγορευθούν στην Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (EFJ) φοβάται τις επιπτώσεις αυτής της κατακόρυφης αύξησης της λογοκρισίας για την ελευθερία της έκφρασης στην Ευρώπη.
«Θα απαγορεύσουμε τη μηχανή των μέσων ενημέρωσης του Κρεμλίνου στην Ε.Ε. Τα κρατικά Russia Today και Sputnik και οι θυγατρικές τους δεν θα μπορούν πλέον να διαδίδουν τα ψέματά τους για να δικαιολογήσουν τον πόλεμο του Πούτιν», δήλωσε η Ursula von der Leyen. «Αναπτύσσουμε εργαλεία για να απαγορεύσουμε την τοξική και επιβλαβή παραπληροφόρησή τους στην Ευρώπη», πρόσθεσε, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Αφού τα κράτη μέλη της Ε.Ε. έδωσαν το πράσινο φως στην πρόταση της Επιτροπής την Τρίτη, η κύρωση δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε., δίνοντας ουσιαστικά την εξουσία στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές των μέσων ενημέρωσης να μπλοκάρουν το RT και το Sputnik. Η κύρωση ισχύει για τη μετάδοση και τη διανομή ειδήσεων με δορυφορικό ή και καλωδιακό τρόπο, μέσω διαδικτυακών πλατφορμών κοινής χρήσης βίντεο καθώς και νέων ή και ήδη εγκατεστημένων εφαρμογών.
Η Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Αξίες και τη Διαφάνεια Věra Jourová και ο Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς Thierry Breton μίλησαν με τον πρόεδρο και τα μέλη της Ομάδας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστών για τις Υπηρεσίες Οπτικοακουστικών Μέσων (ERGA) για να συζητήσουν την εφαρμογή των μέτρων. Κάλεσαν τον φορέα παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης να διασφαλίσει ότι οι κυρώσεις θα εφαρμοστούν «αμέσως» και η ERGA συμφώνησε. Η κύρωση θα ισχύει για την μετάδοση και τη διανομή ειδήσεων μέσω δορυφόρου, καλωδιακής, διαδικτυακών πλατφορμών κοινής χρήσης βίντεο και νέων αλλά και ήδη εγκατεστημένων εφαρμογών.
Ο Γενικός Γραμματέας της EFJ Ricardo Gutiérrez εξέφρασε την έκπληξή του: «Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να θυμόμαστε ότι η ρύθμιση των μέσων ενημέρωσης δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πιστεύουμε ότι η ΕΕ δεν έχει δικαίωμα να χορηγεί ή να αποσύρει άδειες μετάδοσης. Αυτό είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών».
«Δεύτερον, η ολοκληρωτική κατάργηση ενός μέσου ενημέρωσης δεν μου φαίνεται ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης ή της προπαγάνδας», πρόσθεσε ο Gutiérrez. «Αυτή η πράξη λογοκρισίας μπορεί να έχει εντελώς αντίθετα αποτελέσματα στους πολίτες που παρακολουθούν τα απαγορευμένα μέσα ενημέρωσης. Κατά τη γνώμη μας, είναι πάντα προτιμότερο να αντιμετωπίζουμε την παραπληροφόρηση των προπαγανδιστικών ή δήθεν προπαγανδιστικών μέσων εκθέτοντας τα πραγματικά τους σφάλματα ή την κακή δημοσιογραφία τους, επιδεικνύοντας την έλλειψη οικονομικής ή λειτουργικής τους ανεξαρτησίας, τονίζοντας την αφοσίωση τους στα κυβερνητικά συμφέροντα και την περιφρόνησή τους για το δημόσιο συμφέρον.”
Η ΕΟΔ υπενθυμίζει τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία αναφέρει ότι η απαγόρευση ενός μέσου ενημέρωσης είναι μια σοβαρή πράξη, που πρέπει να βασίζεται σε στέρεες νομικές βάσεις και αντικειμενικά στοιχεία, για την αποφυγή αυθαιρεσιών. «Η πρόκληση για τις δημοκρατίες είναι να καταπολεμήσουν την παραπληροφόρηση, προφυλάσσοντας παράλληλα την ελευθερία της έκφρασης», είπε ο Gutiérrez.
Η ΕΟΔ προτείνει να προτιμηθούν άλλες στρατηγικές: αύξηση της στήριξης της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας, ενίσχυση της ανεξαρτησίας των αιθουσών σύνταξης, ενίσχυση της κοινωνικής θέσης των δημοσιογράφων, προώθηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας μέσω ανεξάρτητων συμβουλίων Τύπου, ενθάρρυνση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, προώθηση της εκπαίδευσης για τον τομέα της ενημέρωσης για όλους, αύξηση της διαφάνειας για όσους βρίσκονται στην εξουσία (την οποία οι ίδιοι δεν προτείνουν ποτέ!).
«Το πραγματικό αντίδοτο στην παραπληροφόρηση δεν είναι η απαγόρευση των μέσων ενημέρωσης, αλλά η προώθηση ενός ζωντανού, πλουραλιστικού, επαγγελματικού, ηθικού και βιώσιμου οικοσυστήματος μέσων ενημέρωσης, εντελώς ανεξάρτητου από αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία», είπε ο Gutiérrez.
«Η τακτική της λογοκρισίας ενέχει τον κίνδυνο πιθανών αντιποίνων, όπως είδαμε με την απαγόρευση της Deutsche Welle στη Ρωσία, ως απάντηση στην απαγόρευση του RT στη Γερμανία. Το αποτέλεσμα αυτής της κλιμάκωσης ήταν η αποδυνάμωση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στη Ρωσία. Οι πολίτες έχασαν το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που μεταδίδει η DW. Αυτό είναι λυπηρό», κατέληξε».
ΚΚΕ: Άλλο η κριτική και άλλο ο αποκλεισμός Μέσων και δημοσιογράφων
Από την πλευρά του, το ΚΚΕ σημειώνει σε ανακοίνωσή του:
«Η διακοπή μετάδοσης ειδήσεων στην Ελλάδα από τα ειδησεογραφικά δίκτυα “Russia Today” και “Sputnik”, μέσα και από το “μπλοκάρισμα” των αντίστοιχων ιστοσελίδων, είναι ενέργεια απαράδεκτη κι επικίνδυνη, ενώ τροφοδοτεί απειλές σε βάρος δημοσιογράφων κι εργαζομένων σε αυτά τα Μέσα. Αυτή η ενέργεια δεν στρέφεται πραγματικά κατά της απαράδεκτης ρωσικής εισβολής, αλλά είναι ενταγμένη στην προσπάθεια επικράτησης της προπαγάνδας και των fake news, που εκπορεύονται μονομερώς από την “ευρωατλαντική” πλευρά και αξιοποιούνται από την κυβέρνηση, για να δικαιολογηθεί η εμπλοκή της Ελλάδας στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο.
Είναι άλλο πράγμα η κριτική στις ειδήσεις ή πληροφορίες που μεταδίδουν όλα τα μέσα (και τα παραπάνω) κι άλλο ο απαράδεκτος αποκλεισμός Μέσων και δημοσιογράφων, ανάλογα με το αν είναι ή όχι αρεστό το περιεχόμενο όσων μεταδίδουν.
Η κυβέρνηση έχει τεράστια ευθύνη για αυτή την πρακτική, που ανοίγει επικίνδυνους δρόμους και γι’ αυτό πρέπει εδώ και τώρα να σταματήσει».
Ερώτηση και από βουλευτή του ΜέΡΑ25
Παράλληλα, ερώτηση κατέθεσε στη Βουλή η βουλευτής του ΜέΡΑ25 Μαρία Απατζίδη σχετικά με τους δημοσιογράφους που εργάζονται στο Sputnik Ελλάδας και τη διασφάλιση της ελευθερίας του Τύπου.
«Προς τον κ. Υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικό Εκπρόσωπο, κ. Γιάννη Οικονόμου
κ. Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Κυριάκο Πιερρακάκη
Θέμα: Θύμα του πολέμου στην Ουκρανία η ελευθεροτυπία
Πληροφορούμαστε ότι η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο πλαίσιο των ευρύτερων κυρώσεων προς τη Ρωσία δήλωσε ότι τα μέσα «Russia Today και Sputnik, καθώς και οι θυγατρικές τους, δεν θα μπορούν πλέον να διαδίδουν τα ψέματά τους για να δικαιολογήσουν τον πόλεμο του Πούτιν και να μας διχάσουν», προσθέτοντας ότι αναπτύσσονται «εργαλεία για την απαγόρευση της τοξικής και επιβλαβούς παραπληροφόρησης στην Ευρώπη».
Υπενθυμίζεται, όμως, ότι τα εν λόγω μέσα έχουν βοηθήσει στην κάλυψη γεγονότων με μεγάλη δημοσιογραφική αξία, όπως η δίκη του Julian Assange, καθώς ήταν παρόντα σε κάθε εκδήλωση για τον Julian Assange στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε περιόδους που άλλα μέσα απουσίαζαν.
Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι η Ελλάδα, και μάλιστα οι κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας, έχουν ένα βαρύ ιστορικό σε θέματα λογοκρισίας του Τύπου, με το «μαύρο» στην ΕΡΤ και την εργαλειοποίηση του κορονοϊού Covid-19 με τη Λίστα Πέτσα.
Τα δύο ιδιαίτερα ζητήματα που ανακύπτουν είναι αφενός το μέλλον των δημοσιογράφων, οι οποίοι εργάζονται στην Ελλάδα στο μέσο Sputnik και αν θα χάσουν την εργασία τους. Αλλά και το ευρύτερο ζήτημα της ελευθεροτυπίας, αν η κυβέρνηση θα καταργήσει ένα μέσο, προωθώντας τη μονοφωνία στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Ελλάδα. Τη στιγμή που η Ρωσία κατηγορείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για μονοφωνία στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και για έλλειψη ελευθεροτυπίας, προκύπτει το ερώτημα αν είναι σκόπιμο η Ελλάδα να απαντήσει, προωθώντας η ίδια τη μονοφωνία και την έλλειψη ελευθεροτυπίας.
Βάσει των παραπάνω,
Ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός»