Τα παιδιά, τα ανήλικα μέλη της ελληνικής κοινωνίας είναι εξαφανισμένα από αυτήν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, βουτηγμένα μέσα στην υποχρεωτικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος και στις ενηλικίστικες θεωρήσεις για το πώς πρέπει να μεγαλώνουν.
Πού είναι τα παιδιά;
Αυτό μας έκανε να αναρωτηθούμε η Ζωή Βάλερη, ιδρύτρια της Ακαδημίας Άνοιξης που φιλοξενήθηκε στην εκπομπή , και ήταν σαν να ξύπνησε μέσα μας μια εικόνα, όχι ακίνητη, άοσμη, και μουγκή, αλλά από αυτές τις φυσικές, τις ανθρώπινες που κάπου υπάρχουν μέσα μας και χρειάζεται απλά ένα “poke” για να ανασυρθούν.
Είναι κάποιες μέρες πριν που το υπουργείο εξαγγέλλει μέχρι τις 6μμ, δηλ. 2 ακόμα ώρες “μάντρωμα” των παιδιών στα σχολεία, και βάζω να ξανακούσω τη ραδιοφωνική εκπομπή για την Ακαδημία Άνοιξης με καλεσμένη τη Ζωή Βάλερη. Τη θυμήθηκα να λέει με στόμφο ότι πρέπει να παραδεχτούμε πως έχουμε αποτύχει στην κοινωνική φροντίδα των ανηλίκων και ότι επιμένουμε να αγνοούμε ότι δεν τους φροντίζουμε γιατί, πολύ απλά, δεν τους βλέπουμε. Η μη ορατότητα των ανηλίκων είναι ένας από τους λόγους που εξηγούν τη μη αποτελεσματική φροντίδα και προστασία τους.
Η ουσιαστική φροντίδα αφορά αναβάθμιση της κοινωνικής πρόνοιας. Η Πρόνοια πρέπει να λειτουργεί πιο ουσιαστικά δεδομένου ότι παρατηρείται διάχυτη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των παιδιών. “Δυστυχώς, ενώ πιστέψαμε ότι με την υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης θα λύναμε τα ζητήματα παραβίασης δικαιωμάτων των ανηλίκων, αυτό δε συμβαίνει. Είναι τεράστιο θέμα η επίλυση των κοινωνικών ζητημάτων που προκύπτουν από την έλλειψη φροντίδας των ανηλίκων. Ψάχνουμε μια λύση και η λύση αυτή είναι όλες οι εκπαιδευτικές δομές να είναι ανοικτές στην κοινωνία. Με την Ακαδημία Άνοιξης προσπαθούμε να φέρουμε τη μάθηση μέσα στην κοινωνία.”
Η είναι ένα μόνιμα ανοικτό κάλεσμα σε ανθρώπους που επιθυμούν να μοιραστούν τις γνώσεις τους με τον κόσμο. Είναι ένα περιβάλλον μάθησης που δεν έχει διαχωριστικές γραμμές, δεν έχει σύνορα, είναι πέρα από οποιονδήποτε περιορισμό. Όταν λέμε Ακαδημία Άνοιξης εννοούμε ανοικτές κοινότητες μάθησης, όπου όλοι μαθαίνουν από όλους με στόχο την προώθηση κάθε λογής γνωστικού αντικειμένου. Η έννοια της κοινότητας μάθησης διεθνώς, όπως μας λέει η Ζωή Βάλερη, έχει να κάνει με την ένταξη των διαδικασιών μάθησης στην κοινότητα γενικότερα. Δυστυχώς, στην Ελλάδα τα σχολεία είναι απόντα από τη γενικότερη κοινότητα, με αποτέλεσμα και τα παιδιά να απουσιάζουν.
Φέρνει παράδειγμα τις οικογένειες των world schoolers (οικουμενικής μάθησης) που θέλουν να συμπεριλάβουν τη χώρα μας στο πρόγραμμα σπουδών των παιδιών τους. Ερχόμενοι στην Ελλάδα διαπιστώνουν μετά λύπης ότι δεν υπάρχει κοινότητα παιδιών εκτός σχολείου και ότι τα παιδιά τους δεν έχουν τη δυνατότητα και την ευκαιρία να συναναστραφούν με άλλους ανήλικους. Αυτό που συμβαίνει σε άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και κάποιες βαλκανικές (Βουλγαρία, Ρουμανία, κ.α.) είναι ότι υπάρχουν τα λεγόμενα world schoolers hubs στα οποία γίνεται σύνδεση της τοπικής κοινωνίας με τους ανθρώπους αυτούς.
Στην Ελλάδα έχει κανονικοποιηθεί να μη βλέπουμε τα παιδιά έξω, αναφέρει η Ζωή Βάλερη. “Έχουμε συνηθίσει στην απουσία τους και, πλέον, θεωρείται κανονική κατάσταση να μη βλέπονται τα μέλη της ελληνικής οικογένειας μεταξύ τους. Η κοινωνία οφείλει να θυμηθεί την ευθύνη της ως προς τους ανήλικους κι όχι να επιμένει να την αγνοεί λόγω μη ορατότητας και εγκλεισμού.”
Ξεκάθαρη πρόταση από την Ακαδημία Άνοιξης είναι οι Ανοικτές Κοινότητες Μάθησης, όπως λειτουργούν με αποδεδειγμένη επιτυχία σε πολλές άλλες χώρες που δεν επέλεξαν να λύσουν το δημογραφικό τους πρόβλημα επεκτείνοντας το ωράριο λειτουργίας των σχολείων τους και προβάλλοντας την υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης ως ασπίδα προστασίας απέναντι στην παραβίαση των δικαιωμάτων των ανηλίκων.
Μια τέτοια χώρα, τον Καναδά φέρνει ως παράδειγμα η Ζωή Βάλερη, όπου υπάρχει η ελευθερία επιλογής του τρόπου εκπαίδευσης και, φυσικά, λειτουργούν κανονικά ανοικτές κοινότητες μάθησης. Γενικά, κάθε μαθητής μπορεί να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό όλων αυτών που προσφέρονται δημόσια, έτσι ώστε να διαμορφώσει μόνος του το πρόγραμμά του.
Η Ακαδημία Άνοιξης έχει ξεκινήσει δυναμικά να λειτουργεί ως κοινότητα μάθησης και έχει βάλει στόχο να υπάρξουν κόμβοι της στην Ελλάδα και παντού. Μέχρι τώρα έχει υλοποιήσει πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα που μπορείτε να δείτε ενώ αναμένεται να πραγματοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία η 6η Θερινή Κατασκήνωση Ρητορικής και Δημοκρατικής Παιδείας 2022 την οποία η Ακαδημία Άνοιξης συνδιοργανώνει με την Ελληνική Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση.
Ακούστε ολόκληρη την εκπομπή
