Ο δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω Βασίλης Σωτηρόπουλος γράφει για τη θανατική ποινή, τα ισόβια και τον χημικό ευνουχισμό
Παρασυρόμενοι, , από την οργή της κοινής γνώμης για ειδεχθή εγκλήματα που απασχολούν την επικαιρότητα, υπερθεματίζουν σε προτάσεις αυστηροποίησης, δίνοντας έτσι, χωρίς να το θέλουν βέβαια, αφορμή για να γίνει λόγος για τα δικαιώματα των δραστών.
Η συζήτηση για την θανατική ποινή έχει κλείσει βέβαια στον ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και διεθνώς για τις χώρες που τηρούν το διεθνές δίκαιο, με το πρωτόκολλο του 1989 του Διεθνούς Συμφώνου για τα πολιτικά και ατομικά δικαιώματα. Από τότε αναγνωρίστηκε ότι η θανατική ποινή συνιστά την απόλυτη παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων που είναι ασύμβατη με την ίδια την απονομή της Δικαιοσύνης.
Το ίδιο ισχύει και για την πλήρη τήρηση της ποινής της ισόβιας κάθειρξης. Το ρητό “τα ισόβια πρέπει να είναι ισόβια” είναι αντίθετο στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, καθώς η εφαρμογή του παραβιάζει το άρθρο 3 αυτής της Σύμβασης (“απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση).
Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σε σειρά αποφάσεών του έχει κρίνει ότι τα κράτη δεν επιτρέπεται να αφαιρούν πλήρως από μια ποινή ισόβιας κάθειρξης την προοπτική της αναθεώρησής της και την δυνατότητα της αποφυλάκισής τους. Επομένως, καμία ποινή ισοβίων δεν μπορεί να θεωρείται εξ αρχής ως αδιάσπαστη, εάν δεν θέλει η Ελλάδα να έχει προβλήματα με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
To θέμα της αυστηροποίησης της κάθειρξης για συνδέεται συνήθως με την παρουσίαση ως λύσης του χημικού ευνουχισμού, ώστε να εξουδετερωθεί η δυνατότητα του δράστη να τελέσει και στο μέλλον τέτοια εγκλήματα. Επειδή αυτό παρουσιάζεται ως συνδιαλλαγή, δηλαδή ότι επιλέγει ο δράστης αν θα υποβληθεί στην διαδικασία αυτή αντί να εκτίσει την υπόλοιπη ποινή του, πάλι η συζήτηση αυτή δίνει δικαιώματα στην άλλη πλευρά.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε το 2019 την Δανία ακριβώς επειδή ο δράστης αρνήθηκε να υποβληθεί σε χημικό ευνουχισμό κι αναγκάστηκε έτσι να παραμείνει στην φυλακή, γεγονός που κρίθηκε ότι παραβίασε το δικαίωμα του για αποτροπή μιας αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας! Ο χημικός ευνουχισμός προβλέπεται σήμερα σε ανελεύθερα καθεστώτα ως επί τω πλείστον. Και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις ότι ο δράστης έχει υποβληθεί σε χημικό ευνουχισμό ώστε να εξασφαλίσει την ελευθερία του και στην συνέχεια, ενώ δεν είναι ευνουχισμένος, να υποτροπιάσει.
Αυτές είναι λοιπόν λύσεις που δεν οδηγούν σε επιτυχή νομικά αντιμετώπιση του θέματος. Αυτό που πρέπει να εξετάσουν οι νομοθέτες είναι η θεσμοθέτηση του μητρώου δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων, όπου πρόσβαση θα έχουν αυστηρά τα εν δυνάμει θύματά τους. Η πρακτική αυτή, εφόσον γίνεται με πλήρη τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία δεδομένων από τις διωκτικές αρχές, έχει κριθεί από το ΕΔΔΑ ότι δεν είναι ασύμβατη με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Εκεί πρέπει να εστιάσει η συζήτηση γιατί αυτό είναι το πραγματικό κενό της ελληνικής νομοθεσίας στο πεδίο. Τα άλλα είναι για ψηφοθηρία και για λαϊκή κατανάλωση.
*Ο Βασίλης Σωτηρόπουλος είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω
Πηγή:
